ชื่อเรื่อง การพัฒนาชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เพื่อพัฒนาความสามารถในการแก้ปัญหาทาง
คณิตศาสตร์ เรื่อง พื้นที่ผิวและปริมาตร รายวิชาคณิตศาสตร์ สำหรับนักเรียน
ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3
ชื่อผู้วิจัย ขนิษฐา สนิทชน
สังกัด โรงเรียนพันดอนวิทยา สังกัดองค์การบริหารส่วนจังหวัดอุดรธานี
ปีการศึกษา 2561
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้เป็นการพัฒนาชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เพื่อพัฒนาความสามารถในการแก้ปัญหาทางคณิตศาสตร์ เรื่อง พื้นที่ผิวและปริมาตร รายวิชาคณิตศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 ในครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาข้อมูลพื้นฐานในการพัฒนาชุดกิจกรรม การเรียนรู้ เพื่อพัฒนาความสามารถในการแก้ปัญหาทางคณิตศาสตร์ เรื่อง พื้นที่ผิวและปริมาตร รายวิชาคณิตศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 2) พัฒนาและหาประสิทธิภาพชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เพื่อพัฒนาความสามารถในการแก้ปัญหาทางคณิตศาสตร์ เรื่อง พื้นที่ผิวและปริมาตร รายวิชาคณิตศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 ให้มีประสิทธิภาพตามเกณฑ์ 75/75 3) ทดลองใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เพื่อพัฒนาความสามารถในการแก้ปัญหาทางคณิตศาสตร์ เรื่อง พื้นที่ผิวและปริมาตร รายวิชาคณิตศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 และ 4) ประเมินผลและปรับปรุงชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เพื่อพัฒนาความสามารถในการแก้ปัญหาทางคณิตศาสตร์ เรื่อง พื้นที่ผิวและปริมาตร รายวิชาคณิตศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัยเป็นนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3/1 โรงเรียนพันดอนวิทยา ตำบลพันดอน อำเภอ กุมภวาปี จังหวัดอุดรธานี สังกัดองค์การบริหารส่วนจังหวัดอุดรธานี จำนวน 1 ห้องเรียน ที่กำลังศึกษาอยู่ในภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2561 จำนวนนักเรียนทั้งหมด 25 คน ได้มาโดยการสุ่มแบบกลุ่ม (Cluster Random Sampling) โดยใช้ห้องเรียนเป็นหน่วยในการสุ่ม เครื่องมือที่ผู้วิจัย สร้างขึ้นเพื่อใช้ในการวิจัยครั้งนี้ ประกอบด้วย 1) เครื่องมือที่ใช้ศึกษาข้อมูลพื้นฐาน ได้แก่ แบบสอบถาม แบบสัมภาษณ์และแบบสนทนากลุ่ม 2) ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เพื่อพัฒนาความสามารถในการแก้ปัญหาทางคณิตศาสตร์ 3) แผนการจัดการเรียนรู้ 4) แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน 5) แบบทดสอบวัดความสามารถในการแก้ปัญหา และ 6) แบบสำรวจความคิดเห็น วิเคราะห์ข้อมูลโดยการใช้ค่าสถิติร้อยละ ค่าเฉลี่ย ( ) ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ทดสอบสมมติฐานโดยใช้ค่าทีและวิเคราะห์เนื้อหา (Content Analysis) แล้วนำเสนอแบบพรรณนาความ
ผลการศึกษาพบว่า
1. ผลการศึกษาข้อมูลพื้นฐานและความต้องการในการพัฒนาชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เพื่อพัฒนาความสามารถในการแก้ปัญหาทางคณิตศาสตร์ เรื่อง พื้นที่ผิวและปริมาตร รายวิชาคณิตศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 ผลการวิเคราะห์หลักสูตรแกนกลางการศึกษา ขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 และหลักสูตรสถานศึกษาโรงเรียนพันดอนวิทยา กลุ่มสาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์ ที่จัดให้ผู้เรียนได้เรียนเนื้อหาเรื่อง พื้นที่ผิวและปริมาตร วิชาคณิตศาสตร์ เวลา 21 ชั่วโมง ประกอบด้วยเนื้อหา 1) ปริมาตรของปริซึม 2) ปริมาตรของทรงกระบอก 3) ปริมาตรของพีระมิด 4) ปริมาตรของกรวย 5) ปริมาตรของทรงกลม 6) พื้นที่ผิวของปริซึม และ 7) พื้นที่ผิวของทรงกระบอก สำหรับองค์ประกอบของชุดกิจกรรมการเรียนรู้ที่สำคัญ มีดังนี้ ชื่อชุดกิจกรรมการเรียนรู้ คำนำ คำชี้แจง สารบัญ วัตถุประสงค์การเรียนรู้ แบบทดสอบก่อนเรียน ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ และแบบทดสอบหลังเรียน และการจัดการเรียนรู้เพื่อพัฒนาความสามารถในการแก้ปัญหาทางคณิตศาสตร์ ขั้นตอนต่อไปนี้ ขั้นตอนที่ 1 การนำเสนอปัญหา ขั้นตอนที่ 2 ไตร่ตรองรายบุคคล ขั้นตอนที่ 3 ไตร่ตรองรายกลุ่ม ขั้นตอนที่ 4 นำเสนอผลงาน ขั้นตอนที่ 5 สรุป ขั้นตอนที่ 6 ขยายปัญหา และขั้นตอนที่ 7 ประเมินและสะท้อนผล
2. ผลการพัฒนาชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เพื่อพัฒนาความสามารถในการแก้ปัญหาทางคณิตศาสตร์ เรื่อง พื้นที่ผิวและปริมาตร รายวิชาคณิตศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 ให้มีประสิทธิภาพตามเกณฑ์ 75/75 พบว่า ผลการทดสอบระหว่างเรียน (E1) มีคะแนนเฉลี่ยร้อยละ 78.71 และผลการทดสอบหลังเรียน (E2) มีคะแนนเฉลี่ยร้อยละ 76.40 แสดงว่า ประสิทธิภาพ 78.71/76.40 สูงกว่าเกณฑ์มาตรฐานที่กำหนด 80/80
3. ผลการทดลองใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เพื่อพัฒนาความสามารถในการแก้ปัญหาทางคณิตศาสตร์ เรื่อง พื้นที่ผิวและปริมาตร รายวิชาคณิตศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 จำนวน 25 คน ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2561 โรงเรียนพันดอนวิทยา ระยะเวลาในการทดลองจำนวน 21 ชั่วโมง จำนวน 7 แผน สำหรับการทดลองนั้น ผู้วิจัยเป็นผู้ดำเนินการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนด้วยตนเองในแต่ละแผน ซึ่งเมื่อนักเรียนได้ฝึกฝนอย่างสม่ำเสมอ ให้ความสนใจในการเรียนรู้และฝึกการแก้โจทย์ปัญหาบ่อยครั้ง จึงทำให้บรรยากาศในชั้นเรียนเป็นการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ระดับความสามารถในการแก้ปัญหาของนักเรียนจึงสูงขึ้น การแก้โจทย์ปัญหาก็มีความถูกต้อง เป็นขั้นตอนมากขึ้นเช่นเดียวกัน
4. ผลการประเมินและปรับปรุงชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เพื่อพัฒนาความสามารถใน การแก้ปัญหาทางคณิตศาสตร์ เรื่อง พื้นที่ผิวและปริมาตร รายวิชาคณิตศาสตร์ สำหรับนักเรียน ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 มีขั้นตอนดังนี้
4.1 ผลการประเมินความสามารถในการแก้ปัญหา ก่อนและหลังใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เพื่อพัฒนาความสามารถในการแก้ปัญหาทางคณิตศาสตร์ เรื่อง พื้นที่ผิวและปริมาตร รายวิชาคณิตศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 พบว่า ความสามารถในการแก้ปัญหาหลังใช้ ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ โดยภาพรวมอยู่ในระดับดี
4.2 ผลการศึกษาความคิดเห็นของนักเรียนที่มีต่อชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เพื่อพัฒนาความสามารถในการแก้ปัญหาทางคณิตศาสตร์ เรื่อง พื้นที่ผิวและปริมาตร รายวิชาคณิตศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 พบว่า ความคิดเห็นโดยภาพรวมอยู่ในระดับดี เมื่อพิจารณา เป็นรายด้านพบว่า นักเรียนเห็นด้วยในระดับดี ในทุกด้าน เรียงตามลำดับ คือ ด้านการจัดกิจกรรม การเรียนรู้ ด้านการวัดและประเมินผล ด้านประโยชน์ที่ได้รับและด้านบรรยากาศในการเรียนรู้และ ให้นักเรียนเขียนแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับการใช้แบบฝึกทักษะ หลังสิ้นสุดการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ พบว่า ความคิดเห็นนักเรียนชอบแบบฝึกทักษะที่มีเนื้อหาไม่ยากจนเกินไป สามารถทำโจทย์ปัญหา ได้มากขึ้น เข้าใจง่าย ชอบทำโจทย์ในชุดกิจกรรมการเรียนรู้เพราะระดับความยากง่าย เหมาะสมกับระดับความสามารถของนักเรียน แต่ในหนังสือยากจนเกินไป บรรยากาศในชั้นเรียนสนุกสนาน ครูสามารถทำให้คณิตศาสตร์เรื่องยากให้เป็นเรื่องง่าย