ครูบ้านนอก

เรื่อง : รายงานผลการบริหารโครงการยุวเกษตรรักษ์วิถีพอเพียงแห่งโรงเรียนบ้านป่าแก่ อำเภอแม่ลาน้อย จังหวัดแม่ฮ่องสอน

ชื่อผู้รายงาน : นายสิทธิศักดิ์ ซูสินทรัพย์

ปีที่ทำการรายงาน : 2562

บทสรุปสำหรับผู้บริหาร

รายงานผลการบริหารโครงการยุวเกษตรรักษ์วิถีพอเพียงแห่งโรงเรียนบ้านป่าแก่ อำเภอแม่ลาน้อย จังหวัดแม่ฮ่องสอน มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาการบริหารโครงการและรายงานผล การบริหารโครงการรวมทั้งศึกษาความพึงพอใจต่อโครงการยุวเกษตรรักษ์วิถีพอเพียงแห่งโรงเรียนบ้านป่าแก่ อำเภอแม่ลาน้อย จังหวัดแม่ฮ่องสอน ประชากรที่ใช้ในการรายงานครั้งนี้ ประกอบด้วย คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน จำนวน 7 คน ครูผู้สอน จำนวน 9 คน ผู้ปกครองนักเรียน จำนวน 31 คนและนักเรียนจำนวน 33 คน รวมทั้งหมดจำนวน 80 คน เครื่องมือที่ใช้ในการรายงานประกอบด้วย (1) แบบสอบถามผลการบริหารโครงการยุวเกษตรรักษ์วิถีพอเพียงแห่งโรงเรียน บ้านป่าแก่ (2) แบบรายงานผลการบริหารโครงการยุวเกษตรรักษ์วิถีพอเพียงแห่งโรงเรียนบ้านป่าแก่ จำนวน 1 ชุด (3) แบบสอบถามความพึงพอใจของผู้ปกครองนักเรียนต่อโครงการยุวเกษตรรักษ์วิถีพอเพียงแห่งโรงเรียนบ้านป่าแก่ (4) แบบสอบถามความพึงพอใจของนักเรียนต่อโครงการยุวเกษตรรักษ์วิถีพอเพียงแห่งโรงเรียนบ้านป่าแก่ โดยในการเก็บรวบรวมข้อมูล ผู้รายงานได้ทำการเก็บข้อมูลด้วยตนเอง แล้วรวบรวมข้อมูลทั้งหมดนำมาตรวจสอบความสมบูรณ์นำไปวิเคราะห์ทางสถิติ การวิเคราะห์ข้อมูล นำข้อมูลจากแบบสอบถามเกี่ยวกับข้อมูลทั่วไปของผู้ตอบแบบสอบถามวิเคราะห์โดยใช้ค่าร้อยละ ข้อมูลเกี่ยวกับความคิดเห็นของการผู้ตอบแบบสอบถาม นำมาวิเคราะห์หาค่าเฉลี่ย () และค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน () และการแจกแจงความถี่ แล้วนำเสนอในรูปตารางประกอบการบรรยายสรุป ส่วนข้อมูลผลการรายงานนำมาวิเคราะห์เชิงเนื้อหา

ผลการรายงาน พบว่า

1. การบริหารจัดการโครงการยุวเกษตรรักษ์วิถีพอเพียงแห่งโรงเรียนบ้านป่าแก่ อำเภอ แม่ลาน้อย จังหวัดแม่ฮ่องสอน ตามขั้นตอนต่างๆ เก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบสอบถามโครงการ พบว่า ผู้ตอบแบบสอบถามเป็นกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน และครูในโรงเรียนบ้านป่าแก่ มีความคิดเห็นว่าโครงการยุวเกษตรรักษ์วิถีพอเพียงแห่งโรงเรียนบ้านป่าแก่ อำเภอแม่ลาน้อย จังหวัดแม่ฮ่องสอน โดยภาพรวม มีคุณภาพอยู่ในระดับมาก ผ่านเกณฑ์พิจารณา เมื่อเรียงลำดับค่าเฉลี่ยจากมากไปหาน้อย พบว่า ด้านผลกระทบ มีค่าเฉลี่ยสูงสุด รองลงมา คือ ด้านกระบวนการ ด้านผลผลิต และด้านปัจจัยนำเข้า โดยทุกด้านมีระดับคุณภาพ อยู่ในระดับมาก ตามลำดับ

ด้านปัญหา พบว่า กิจกรรมมีมากเกินไปทำให้ดำเนินการได้ไม่เต็มที่ รองลงมาการประสานงานขอสนับสนุนงบประมาณและวิทยากรกับหน่วยงานอื่นยังค่อนข้างน้อย งบประมาณมีจำกัด ไม่เพียงพอรวมทั้งการประชาสัมพันธ์ของโครงการ ยังไม่กว้างขวางพอและควรมีการประเมินผลระหว่างดำเนินการบ่อยขึ้น ตามลำดับ

ข้อเสนอแนะ ผู้ตอบแบบสอบถามให้ข้อเสนอแนะ โรงเรียนควรมีการปรับระยะเวลาในการดำเนินกิจกรรมโครงการให้ลดลง มีการประสานงานขอความร่วมมือกับสถาบันที่เกี่ยวกับงานอาชีพมาช่วยให้ความรู้แก่นักเรียน อีกทั้งควรมีการจัดกิจกรรมตามโครงการอย่างต่อเนื่องในปีการศึกษาต่อไป ด้านงบประมาณและวัสดุอุปกรณ์ควรขอสนับสนุนเพิ่ม และควรเพิ่มการประเมินผลโครงการให้บ่อยกว่าที่ได้วางแผนไว้

2. รายงานผลการบริหารโครงการ โครงการยุวเกษตรรักษ์วิถีพอเพียงแห่งโรงเรียน บ้านป่าแก่ อำเภอแม่ลาน้อย จังหวัดแม่ฮ่องสอน พบว่า มีกิจกรรมหลัก ทั้งสิ้น 5 กิจกรรม ประกอบด้วย กิจกรรมการปลูกพืช กิจกรรมการเลี้ยงสัตว์ กิจกรรมการแปรรูปผลผลิต กิจกรรมสหกรณ์และกิจกรรมการอนุรักษ์ดิน ป่าไม้และน้ำ แต่ละกิจกรรมได้มีการกำหนดวัตถุประสงค์เพื่อส่งเสริมพัฒนาผู้เรียนให้มีความรู้ความสามารถด้านการเกษตร มีทักษะกระบวนการในการทำงาน การอยู่ร่วมกันในสังคม อย่างมีความสุข รู้จักพึ่งตนเองมีภูมิคุ้มกันในการใช้ชีวิตในโรงเรียน ชุมชนและสังคม และมีคุณธรรม จริยธรรม คุณลักษณะอันพึงประสงค์ โดยใช้งานเกษตรและหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงเป็นฐานในการออกแบบ การจัดกิจกรรม กำหนดตัวชี้วัด และประเมินผล เริ่มโครงการตั้งแต่เดือน เมษายน 2560 – เดือนมีนาคม 2562

ผลการบริหารโครงการแล้ว พบว่า ผู้เรียนมีความรู้ ทักษะทางการเกษตร มีทักษะ กระบวนการทำงาน กระบวนการกลุ่ม การอยู่ร่วมกับผู้อื่น และมีคุณธรรม จริยธรรม คุณลักษณะอันพึงประสงค์ เป็นไปตามหลักแห่งการดำรงชีวิตสายกลาง สามารถพัฒนากาย พัฒนาจิต และพัฒนาปัญญา โดยดำเนินการอยู่บนพื้นฐานหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง คือ ความพอประมาณ การมีเหตุมีผล มีระบบภูมิคุ้มกันที่ดี และอยู่บนเงื่อนไขของความรู้คู่คุณธรรม ผลการบริหารจัดการโครงการยุวเกษตรรักษ์วิถีพอเพียงแห่งโรงเรียนบ้านป่าแก่ จึงส่งผลให้เกิดผลกับสถานศึกษา ครูผู้สอนและนักเรียน พบว่า ได้การคัดเลือกเป็นโรงเรียนขนาดเล็ก ที่มีการบริหารจัดการตามแนวปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ประจำปีการศึกษา 2561 ขององค์การบริหารส่วนตำบลขุนแม่ลาน้อย และครูผู้สอนและนักเรียน รางวัลระดับเหรียญทอง กิจกรรมการแข่งขันจัดสวนถาดแบบแห้ง ชั้น ป.4 – ป.6 ประจำปีการศึกษา 2561 สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาแม่ฮ่องสอนเขต 2

3. ความพึงพอใจของผู้ปกครองนักเรียนต่อโครงการยุวเกษตรรักษ์วิถีพอเพียงแห่งโรงเรียนบ้านป่าแก่ อำเภอแม่ลาน้อย จังหวัดแม่ฮ่องสอนโดยรวมมีความพึงพอใจในระดับมาก ผ่านเกณฑ์พิจารณา เมื่อเรียงลำดับค่าเฉลี่ยจากมากไปหาน้อยสามลำดับแรก พบว่า กิจกรรมของโครงการช่วยสร้างจิตสำนึกและความตระหนักให้กับนักเรียนในการรักและห่วงแหนท้องถิ่นของตนเอง ผู้ปกครองนักเรียนมีความพึงพอใจอยู่ในระดับมากกว่าข้ออื่น รองลงมา กิจกรรมของโครงการช่วยสร้างให้นักเรียนเกิดเรียนรู้และประยุกต์ทักษะในการเรียนและทักษะในการทำงาน ตามวุฒิภาวะ ความถนัด ความสนใจไปใช้ และลำดับที่สาม นักเรียนมีรายได้ระหว่างเรียนลดภาระของผู้ปกครอง ตามลำดับ

อีกทั้งผู้ปกครองนักเรียนให้ข้อเสนอแนะต่อโครงการยุวเกษตรรักษ์วิถีพอเพียงแห่งโรงเรียนบ้านป่าแก่ อำเภอแม่ลาน้อย จังหวัดแม่ฮ่องสอน ว่า โรงเรียนหาพื้นที่ในการจัดกิจกรรมให้เพิ่มขึ้นมากกว่าเดิม พร้อมจัดงบประมาณสำหรับปรับปรุงสถานที่ วัสดุอุปกรณ์ และปรับปรุงพื้นที่เพาะปลูก พร้อมขอความร่วมมือและประสานงานจากหน่วยงานอื่น เกี่ยวกับวิทยากรที่ให้ความรู้และทักษะในกิจกรรมของโครงการ รวมทั้งหาตลาดในการรองรับผลผลิต ในการสร้างมูลค่าให้กับผลผลิต อีกทั้งควรมีการสอดแทรกคุณธรรมจริยธรรมให้เกิดกับผู้เรียน และควรแจ้งข้อมูลของกิจกรรม เช่น รายรับ รายจ่ายให้ทราบอย่างสม่ำเสมอ

4. ความพึงพอใจของนักเรียนต่อโครงการยุวเกษตรรักษ์วิถีพอเพียงแห่งโรงเรียนบ้าน ป่าแก่ อำเภอแม่ลาน้อย จังหวัดแม่ฮ่องสอนโดยรวมมีความพึงพอใจในระดับมาก ผ่านเกณฑ์พิจารณา เมื่อเรียงลำดับค่าเฉลี่ยจากมากไปหาน้อย พบว่า

ประเด็นเกี่ยวกับกิจกรรมการอนุรักษ์ดิน ป่าไม้และน้ำ นักเรียนมีความพึงพอใจอยู่ในระดับมาก มากกว่าด้านอื่น เมื่อพิจารณาเป็นรายข้อ พบว่า นักเรียนรู้สึกภาคภูมิใจที่สามารถช่วยเหลือผู้อื่นและท้องถิ่นที่ตนเองอาศัยอยู่ได้ มีความพึงพอใจอยู่ในระดับมากกว่าข้ออื่น รองลงมานักเรียนรักและหวงแหนหมู่บ้านของตนเอง รักในธรรมชาติและจะรักษา อนุรักษ์ดิน ป่าไม้และน้ำ และลำดับที่สาม นักเรียนสามารถนำผลการปฏิบัติกิจกรรมไปใช้เป็นประโยชน์ในชีวิตประจำวันได้ ตามลำดับ

รองลงมาประเด็นเกี่ยวกับกิจกรรมการปลูกพืช นักเรียนมีความพึงพอใจอยู่ในระดับมาก เมื่อพิจารณาเป็นรายข้อ พบว่า การจัดกิจกรรมส่งเสริมพื้นฐานอาชีพตามความสนใจและเหมาะสมกับวัย มีความพึงพอใจอยู่ในระดับมากกว่าข้ออื่น รองลงมา นักเรียนมีความสุข สนุกกับการเรียนรู้ในการปฏิบัติกิจกรรมการปลูกพืช และลำดับที่สาม นักเรียนได้รับประทานอาหารที่มีคุณค่าอย่างเพียงพอและถูกหลักโภชนาการ ตามลำดับ

ประเด็นเกี่ยวกับกิจกรรมสหกรณ์ นักเรียนมีความพึงพอใจอยู่ในระดับมาก เมื่อพิจารณาเป็นรายข้อ พบว่า นักเรียนเห็นคุณค่าของเงินและไม่ใช้จ่ายเงินเกินความจำเป็น มีความพึงพอใจอยู่ในระดับมากกว่าข้ออื่น รองลงมานักเรียนปฏิบัติตนโดยใช้หลักคิดของปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงเป็นเครื่องเตือนสติให้ทำอะไรด้วยความรอบคอบเสมอ และลำดับที่สาม การจัดกิจกรรมสหกรณ์ทำให้นักเรียนมีความพอเพียงในการประหยัดอดออม ตามลำดับ

ประเด็นเกี่ยวกับกิจกรรมการแปรรูปผลผลิต นักเรียนมีความพึงพอใจอยู่ในระดับมาก เมื่อพิจารณาเป็นรายข้อ พบว่า การจัดกิจกรรมการแปรรูปผลผลิตช่วยให้มีการค้นคว้าด้วยตนเอง ปรับแก้ไขปัญหาตามสถานการณ์ มีความพึงพอใจอยู่ในระดับมากกว่าข้ออื่น รองลงมานักเรียนมีรายได้จากการเข้าร่วมโครงการและสามารถนำไปประกอบอาชีพได้ และอันดับที่สาม นักเรียนได้รับความรู้ ทักษะและประสบการณ์ตามกิจกรรมแปรรูปผลผลิต ตามลำดับ

ส่วนประเด็นมีค่าเฉลี่ยต่ำสุดเกี่ยวกับกิจกรรมการเลี้ยงสัตว์ นักเรียนมีความพึงพอใจอยู่ในระดับมาก เมื่อพิจารณาเป็นรายข้อ พบว่า ความยอมรับของผู้ปกครองและชุมชนต่อนักเรียนตามกิจกรรมการเลี้ยงสัตว์ นักเรียนมีความพึงพอใจอยู่ในระดับมากกว่าข้ออื่น รองลงมานักเรียนมีภาวะโภชนาการที่ดี มีสุขภาพพลานามัยแข็งแรง และลำดับที่สาม นักเรียนได้รับความรู้ ทักษะและประสบการณ์ตามกิจกรรมการเลี้ยงสัตว์ ตามลำดับ

ข้อเสนอแนะ

ข้อเสนอแนะทั่วไป

1. การบริหารโครงการควรสร้างขวัญกำลังใจเพื่อให้โครงการราบรื่นและบรรลุวัตถุประสงค์ โดยผู้บริหารควรหาวิธีบำรุงขวัญ กําลังใจครูที่มอบหมายให้รับผิดชอบการดำเนินงานโครงการ เพื่อให้มีกําลังใจในการปฏิบัติงานและเพื่อแก้ปัญหาระหว่างการทำงาน

2. การบริหารโครงการควรมีการใส่ใจและให้ความสำคัญต่องานหรือกิจกรรมที่พบปัญหาหรือกิจกรรมที่ยุติลงเพราะสาเหตุใดที่ยุติงานหรือกิจกรรมนั้น ควรนำมาสรุปข้อดี ข้อเสียและนำไปปรับปรุงพัฒนาให้เป็นงาน/กิจกรรม/หรือโครงการใหม่หรือดำเนินการต่อเนื่องเพื่อให้นักเรียนได้รับผลประโยชน์ต่อไปได้

3. ควรให้ความรู้ความเข้าใจแก่นักเรียนที่เข้าร่วมโครงการให้เกิดความตระหนักตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงก่อน เพื่อจะทำให้นักเรียนมีพื้นฐานด้านความรู้ ความเข้าใจและแนวทางการปฏิบัติตัว เนื่องจากนักเรียนมีวัยวุฒิแตกต่างกัน

4. การดำเนินกิจกรรมต่างๆ ตามโครงการนั้น ผู้รับผิดชอบและผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้อง ควรได้รับการทบทวนการปฏิบัติ สรุปบทเรียนที่ได้รับ เพื่อจะได้แนวทางในการพัฒนาการส่งเสริมกิจกรรมการเกษตรตามแนวปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงให้กับนักเรียนต่อไป

5. ส่งเสริมและสนับสนุนให้บุคลากรได้รับการพัฒนาอย่างทั่วถึงและต่อเนื่อง เกี่ยวกับเทคโนโลยีสารสนเทศ ข่าวสารและสถานการณ์ต่าง ๆด้านการเกษตร มาปรับประยุกต์ใช้กับโครงการเพื่อพัฒนากิจกรรมการเกษตรสำหรับผู้เรียนตามแนวทางปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง

6. ข้อเสนอแนะในสิ่งที่ควรปรับปรุงของโครงการ เกี่ยวกับการขยายการทำกิจกรรม หากพื้นที่โรงเรียนมีน้อยหรือไม่เหมาะสม ต้องมีการแก้ไขโดยการให้นักเรียนปฏิบัติกิจกรรมเกษตรที่บ้านนักเรียนให้ผู้ปกครองดูแลช่วยเหลือแนะนำ เพราะจะทำให้นักเรียนได้เรียนรู้วิชาการเกษตรจากการปฏิบัติจริงด้วยตนเองได้มากยิ่งขึ้น

7. รายงานผลการดำเนินการ หัวใจสำคัญ คือการวางแผนเชิงระบบ ตั้งแต่กำหนดวัตถุประสงค์ ออกแบบกิจกรรม ตัวชี้วัด การประเมินผล และการสรุปบทเรียน ขั้นตอนสรุปบทเรียนนั้น ควรให้กลุ่มเป้าหมายเข้ามามีส่วนร่วมมากที่สุด ในการแสดงความคิดเห็น เพื่อถอดบทเรียนที่ได้เรียนรู้จากการดำเนินงาน และจะได้เป็นแนวทางในการดำเนินงานต่อไป

ข้อเสนอแนะในการรายงานครั้งต่อไป

1. ควรศึกษาการดำเนินกิจกรรมการเกษตรตามแนวปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงจากโรงเรียนในเขตพื้นที่การศึกษาอื่นเพื่อเปรียบเทียบแนวทางในการจัดการศึกษาให้ประสบความสำเร็จและมีประสิทธิภาพ

2. ควรศึกษาวิธีการพัฒนาประสิทธิภาพด้านการวัดผลประเมินผลตามศักยภาพผู้เรียน

3. ควรศึกษาการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ตามโครงการยุวเกษตรรักษ์วิถีพอเพียงแห่งโรงเรียนบ้านป่าแก่ อำเภอแม่ลาน้อย จังหวัดแม่ฮ่องสอน โดยการทำวิจัยเชิงคุณภาพ

4. ควรมีการศึกษาวิจัยเพื่อติดตามผลการนำความรู้ที่ได้รับจากการเข้าร่วมโครงการไปปฏิบัติจริงในชีวิตประจำวันของนักเรียน

เว็บน่าสนใจ