บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) เพื่อพัฒนาและหาประสิทธิภาพของรูปแบบการการเรียนการสอนเพื่อส่งเสริมความสามารถในการคิดแก้ปัญหาอย่างมีวิจารณญาณ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 2) เพื่อเปรียบเทียบความสามารถในการคิดแก้ปัญหาอย่างมีวิจารณญาณ ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 ก่อนเรียน ระหว่างเรียน และหลังเรียน โดยใช้รูปแบบการการเรียนการสอนเพื่อส่งเสริมความสามารถในการคิดแก้ปัญหาอย่างมีวิจารณญาณ
กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 3) เพื่อศึกษาความพึงพอใจของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 ที่มีต่อการเรียนการสอนโดยใช้รูปแบบการการเรียนการสอน
เพื่อส่งเสริมความสามารถในการคิดแก้ปัญหาอย่างมีวิจารณญาณ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัยครั้งนี้เป็นนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5/1 ที่กำลังศึกษาใน ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2561 โรงเรียนเทศบาล 1 บ้านในเมือง จำนวน 39 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ประกอบด้วย รูปแบบการการเรียนการสอนเพื่อส่งเสริมความสามารถในการคิดแก้ปัญหาอย่างมีวิจารณญาณ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ของนักเรียนชั้นประถมศึกษา
ปีที่ 5 แผนการจัดการเรียนรู้ แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนเพื่อส่งเสริมความสามารถ
ในการคิดแก้ปัญหาอย่างมีวิจารณญาณ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 แบบทดสอบวัดทักษะการคิดแก้ปัญหาอย่างมีวิจารณญาณ แบบประเมินทักษะปฏิบัติด้านความสามารถในการคิดแก้ปัญหาอย่างมีวิจารณญาณ และความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อรูปแบบการการเรียนการสอนเพื่อส่งเสริมความสามารถในการคิดแก้ปัญหาอย่างมีวิจารณญาณ
กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 วิเคราะห์ข้อมูลโดยการหา ค่าเฉลี่ย ค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ค่าร้อยละ สถิติทดสอบที (t- test)
ผลการวิจัย พบว่า
1. รูปแบบการการเรียนการสอนเพื่อส่งเสริมความสามารถในการคิดแก้ปัญหาอย่างมีวิจารณญาณ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 ที่ดำเนินการพัฒนาและตรวจสอบคุณภาพ มีชื่อเรียกว่า PANIPA Model มีองค์ประกอบ คือ หลักการ วัตถุประสงค์ กระบวนการเรียนการสอน สาระหลัก สิ่งที่ส่งเสริมการเรียนรู้ ระบบสังคม หลักการตอบสนอง และสิ่งสนับสนุน กระบวนการเรียนการสอนมี 6 ขั้นตอน คือ 1)ขั้นเตรียมการและสร้างความสนใจ (Prepare and Engagement: P) 2) ขั้นกระตุ้นให้สำรวจและค้นหา (Activate Exploration: A) 3) ขั้นต้องการเสริมสร้างความรู้ (Needs Enhancement : N) 4) ขั้นการแนะนำและนำเสนอ (Introduction and Present : I) 5) ขั้นกระบวนการขยายความรู้ (Process Elaboration : P) 6) ขั้นประเมินผล (Assessment : A) โดยที่รูปแบบการการเรียนการสอนเพื่อส่งเสริมความสามารถในการคิดแก้ปัญหาอย่างมีวิจารณญาณ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 ที่พัฒนาขึ้นมานี้มีประสิทธิภาพเท่ากับ 85.71/83.42 ซึ่งสูงกว่าเกณฑ์ 80/80 ที่กำหนดไว้
2. ความสามารถในการคิดแก้ปัญหาอย่างมีวิจารณญาณ ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5
ที่เรียนด้วยรูปแบบการการเรียนการสอน ก่อนเรียน ระหว่างเรียน และหลังเรียน โดยใช้รูปแบบการการเรียนการสอนเพื่อส่งเสริมความสามารถในการคิดแก้ปัญหาอย่างมีวิจารณญาณ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 นักเรียนมีความสามารถในการคิดแก้ปัญหา อย่างมีวิจารณญาณ ในขณะระหว่างเรียน และหลังเรียน สูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ
ที่ระดับ .01
3. ความพึงพอใจของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 ที่มีต่อรูปแบบการการเรียนการสอนเพื่อส่งเสริมความสามารถในการคิดแก้ปัญหาอย่างมีวิจารณญาณ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 พบว่า นักเรียนมีความพึงพอใจในภาพรวมอยู่ในระดับมากที่สุด
( = 4.58, S.D. = 0.52) โดยนักเรียนพึงพอใจต่อการเรียนการสอนด้วยรูปแบบการเรียนการสอนเพื่อส่งเสริมความสามารถในการคิดแก้ปัญหาอย่างมีวิจารณญาณ เมื่อแยกรายด้านในภาพรวมด้านความสามารถด้านตัวครูผู้สอน นักเรียนพึงพอใจอยู่ในระดับมากที่สุด ( = 4.56, S.D. = 0.55) ด้านกิจกรรมการเรียนการสอน นักเรียนพึงพอใจในระดับมากที่สุด ( = 4.55, S.D. = 0.52) ด้านการวัดและประเมินผล นักเรียนพึงพอใจในระดับมากที่สุด ( = 4.55, S.D. = 0.50) และในภาพรวมด้านประโยชน์ของรูปแบบการเรียนการสอน นักเรียนมีความพึงพอใจอยู่ในระดับมากที่สุด ( = 4.64, S.D. = 0.52) ซึ่งในด้านตัวครูผู้สอน ครูอธิบายให้ความรู้อย่างชัดเจน จัดบรรยากาศในห้องเรียนเหมาะสมกับสภาพกิจกรรม มีเนื้อหา และกิจกรรมในการเรียนการสอนได้อย่างเหมาะสม มีการวัดผลประเมินผลให้นักเรียนได้ทราบถึงความก้าวหน้าในการเรียน และนักเรียนได้เรียนรู้จากประสบการณ์ของตนเอง และร่วมกันเรียนรู้กับผู้อื่น นอกจากนี้นักเรียนได้ฝึกความสามารถในการคิดแก้ปัญหาอย่างมีวิจารณญาณ และสรุปความรู้เดิมเชื่อมโยงความรู้ใหม่ ให้เป็นประโยชน์ และนำไปใช้ในชีวิตประจำวันได้
คำสำคัญ : รูปแบบการเรียนการสอน, ความสามารถการคิดแก้ปัญหาอย่างมีวิจารณญาณ