ครูบ้านนอก

ชื่อเรื่อง

การพัฒนารูปแบบการสอนโดยใช้การสืบเสาะหาความรู้ เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดแก้ปัญหา กลุ่มสาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6

ชื่อผู้ศึกษานางสิริพร  ยิ้มคง

โรงเรียนโรงเรียนเทศบาลวัดท้าวโคตร   สำนักการศึกษา  เทศบาลนครนครศรีธรรมราช   จังหวัดนครศรีธรรมราช

ปีการศึกษา2561

บทคัดย่อ

การวิจัย เรื่อง การพัฒนารูปแบบการสอนโดยใช้การสืบเสาะหาความรู้ เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดแก้ปัญหา กลุ่มสาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 เป็นการวิจัยและพัฒนา โดยมีวัตถุประสงค์ของการวิจัย 1) เพื่อศึกษาบริบทสภาพปัจจุบันและความต้องการในการจัดการเรียนการสอนโดยใช้การสืบเสาะหาความรู้ เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดแก้ปัญหา ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6  2) เพื่อพัฒนาและหาประสิทธิภาพของรูปแบบการสอนโดยใช้การสืบเสาะหาความรู้ เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดแก้ปัญหา กลุ่มสาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์ สำหรับนักเรียน        ชั้นประถมศึกษาปีที่  6 3) เพื่อทดลองใช้รูปแบบการสอน โดยใช้การสืบเสาะหาความรู้ เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดแก้ปัญหา กลุ่มสาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์  สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6     4) เพื่อประเมินผลการใช้รูปแบบการสอนโดยใช้การสืบเสาะหาความรู้ เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดแก้ปัญหา กลุ่มสาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์  สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่  6 เนื้อหาที่ใช้ในการวิจัยครั้งนี้เป็นเนื้อหาสาระ  ในหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 กลุ่มสาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์ สาระที่ 1 จำนวนและการดำเนินการ มาตรฐานการเรียนรู้ ค 1.2 เข้าใจถึงผลที่เกิดขึ้นจากการดำเนินการของจำนวนและความสัมพันธ์ระหว่างการดำเนินการต่าง ๆ และใช้การดำเนินการในการแก้ปัญหา ตัวชี้วัดที่ ค 1.2 ป.6/2 วิเคราะห์และแสดงวิธีหาคำตอบของโจทย์ปัญหา และโจทย์ปัญหาระคนของจำนวนนับ เศษส่วน จำนวนคละ ทศนิยม และร้อยละพร้อมทั้งการตระหนักถึงความสมเหตุสมผลของคำตอบและสร้างโจทย์ปัญหาเกี่ยวกับจำนวนนับได้ หน่วยการเรียนรู้ที่ 14 กิจกรรมส่งเสริมทักษะการคิดแก้ปัญหา โจทย์ปัญหาจำนวนนับ โจทย์ปัญหาเศษส่วน โจทย์ปัญหาทศนิยม และโจทย์ปัญหาร้อยละ   ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 การดำเนินการวิจัยดำเนินการตามขั้นตอนของการวิจัยและพัฒนา (Research  and  Development) 4 ขั้นตอน คือ ขั้นตอนที่ 1 การวิจัย (Research : R1)  ขั้นตอนนี้เป็นการวิเคราะห์ข้อมูลพื้นฐาน (Analysis : A) : สภาพปัจจุบันและความต้องการเกี่ยวกับการสอน เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดแก้ปัญหา  ผู้วิจัยได้สำรวจ และวิเคราะห์สภาพปัจจุบันและความต้องการเกี่ยวกับการสอน  เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดแก้ปัญหา ศึกษาและวิเคราะห์ข้อมูลพื้นฐานเชิงนโยบายการศึกษาที่เกี่ยวข้องกับทักษะการคิดแก้ปัญหา วิเคราะห์มาตรฐาน และตัวชี้วัดหลักสูตรการศึกษา ขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช  2551 กลุ่มสาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์ สังเคราะห์แนวคิด หลักการทฤษฎี ที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนารูปแบบการสอน การสืบเสาะหาความรู้  ทักษะการคิดแก้ปัญหา  และทฤษฎีการเรียนรู้  มีกลุ่มผู้ให้ข้อมูล ได้แก่ ครูผู้สอนกลุ่มสาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์ โรงเรียนในสังกัดสำนักการศึกษา เทศบาลนครนครศรีธรรมราช มีการศึกษา 2560 จำนวน 10 คน ขั้นตอนที่ 2 การพัฒนา  (Development : D1) เป็นการออกแบบและพัฒนา (Design and Development : D&D) : การพัฒนาและหาประสิทธิภาพรูปแบบการสอนโดยใช้การสืบเสาะหาความรู้  เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดแก้ปัญหา กลุ่มสาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6  ผู้วิจัยได้พัฒนาและหาคุณภาพ  ประสิทธิภาพของรูปแบบการสอนโดยนำข้อมูลที่ได้จากขั้นตอนที่ 1 มาพัฒนาเป็นโครงร่างรูปแบบการสอน เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดแก้ปัญหา  สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 แล้วให้ผู้เชี่ยวชาญด้านการพัฒนารูปแบบและด้านการสอนคณิตศาสตร์ จำนวน 5 คน ตรวจสอบคุณภาพของโครงร่างรูปแบบการสอน และเครื่องมือประกอบการใช้รูปแบบ และนำไปทดลองใช้ (Tryout) กับกลุ่มนักเรียนที่มีลักษณะใกล้เคียงกับกลุ่มตัวอย่างเพื่อตรวจสอบความเป็นไปได้  และหาประสิทธิภาพก่อนนำไปทดลองใช้จริงกับกลุ่มตัวอย่าง ขั้นตอนที่ 3 การวิจัย  (Research : R2)  เป็นการนำไปใช้ (Implementation : I) : เป็นการทดลองใช้รูปแบบการสอนโดยใช้การสืบเสาะหาความรู้ เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดแก้ปัญหา กลุ่มสาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์ สำหรับนักเรียน ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 เพื่อศึกษาประสิทธิผลการใช้รูปแบบการสอนโดยใช้การสืบเสาะหาความรู้  เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดแก้ปัญหา กลุ่มสาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ในขั้นนี้ผู้วิจัยนำร่างรูปแบบการสอนที่พัฒนาขึ้นไปทดลองใช้กับกลุ่มตัวอย่าง โดยใช้แบบแผนการทดลองแบบกลุ่มตัวอย่างเดียว ทดสอบก่อนเรียนและหลังเรียน (The One-Group Pretest-Postest Design)  และขั้นตอนที่ 4 การพัฒนา (Development : D2) เป็นการประเมินผล (Evaluation : E) : เป็นการประเมินและปรับปรุงแก้ไขรูปแบบการสอนที่พัฒนาทักษะการคิดแก้ปัญหาการดำเนินการวิจัยในขั้นตอนนี้เป็นการนำผลการทดลองใช้รูปแบบการสอนโดยใช้การสืบเสาะหาความรู้ เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดแก้ปัญหา กลุ่มสาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ที่พัฒนาขึ้นในขั้นตอนที่ 3 ซึ่งเป็นผลการวิเคราะห์ประสิทธิผลของรูปแบบได้แก่ทักษะการคิดแก้ปัญหา และผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ของนักเรียนก่อนและหลังการใช้รูปแบบการสอนโดยใช้การสืบเสาะหาความรู้ เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดแก้ปัญหา กลุ่มสาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 รวมทั้งความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อการเรียนโดยใช้รูปแบบการสอนโดยใช้การสืบเสาะหาความรู้ เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดแก้ปัญหา กลุ่มสาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 โดยกลุ่มตัวอย่างของขั้นตอนที่ 3 และขั้นตอนที่ 4 เป็นนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6/1 ที่กำลังศึกษาในภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2561 โรงเรียนเทศบาลวัดท้าวโคตร สำนักการศึกษา เทศบาลนครนครศรีธรรมราช จำนวน 42 คน ได้มาโดยการสุ่มแบบกลุ่ม (Cluster Random Sampling) วิเคราะห์ข้อมูลโดยการใช้ร้อยละ (%) ค่าเฉลี่ย (X−) ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน (S.D) การทดสอบค่าที (t-test dependent samples)

สรุปผลการวิจัย

1.  สภาพปัจจุบันครูมีการจัดการเรียนการสอนเพื่อส่งเสริมทักษะการคิดแก้ปัญหา  ในภาพรวมอยู่ในระดับปานกลาง  (X−= 2.88, S.D. = .31)  เมื่อพิจารณารายด้าน ด้านครูผู้สอนพบว่า สภาพปัจจุบันครูมีการจัดการเรียนการสอน เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดแก้ปัญหาในภาพรวมอยู่ในระดับ ปานกลาง  (X−= 2.76, S.D. = .21)  โดยข้อที่มีค่าเฉลี่ยน้อยที่สุด คือมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับรูปแบบวิธีการสอน หรือนวัตกรรมการเรียนการสอนที่ใช้ในการจัดการเรียนรู้ เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดแก้ปัญหาของนักเรียน อยู่ในระดับปานกลาง (X− = 2.60, S.D. = .89)  ด้านความต้องการ ครูมีความต้องการในการจัดการเรียนรู้เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดแก้ปัญหา ในภาพรวมอยู่ในระดับมากที่สุด     (X− = 4.60, S.D. = .18)  เมื่อพิจารณาเป็นรายด้าน ด้านครูผู้สอนพบว่า ครูมีความต้องการในการจัดการเรียนรู้ เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดแก้ปัญหา ในภาพรวมอยู่ในระดับมากที่สุด ( X− = 4.67, S.D. = .16) ด้านการจัดการเรียนรู้กลุ่มสาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์ เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดแก้ปัญหา พบว่าการจัดการเรียนรู้กลุ่มสาระการเรียนรู้คณิตสาสตร์ เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดแก้ปัญหา ในภาพรวมอยู่ในระดับมากที่สุด (X− = 4.57, S.D. = .22)

2.  รูปแบบการสอนโดยใช้การสืบเสาะหาความรู้ เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดแก้ปัญหา กลุ่มสาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6  ประกอบด้วย องค์ประกอบ   5  องค์ประกอบ  คือ  1) หลักการของรูปแบบ  2) วัตถุประสงค์ของรูปแบบ 3) กระบวนการเรียนการสอนตามรูปแบบ  ประกอบด้วยขั้นตอนการจัดกิจกรรม 5 ขั้น คือ ขั้นที่ 1 ขั้นกระตุ้นความสนใจ  ขั้นที่ 2 ขั้นเรียนรู้และฝึกปฏิบัติ  ขั้นที่ 3 ขั้นสร้างความรู้  ขั้นที่ 4 ขั้นนำไปประยุกต์ใช้ ขั้นที่ 5 ขั้นประเมินผล 4) ผลที่ผู้เรียนจะได้รับจากการเรียนรู้ตามรูปแบบ และ  5) การประเมินผลรูปแบบ ผลการตรวจสอบคุณภาพจากผู้เชี่ยวชาญที่มีประสบการณ์ในการสอน คณิตศาสตร์ จำนวน 9 คน ได้ค่าความเหมาะสม/สอดคล้องมีค่าเฉลี่ยโดยรวมอยู่ในระดับมากที่สุด  (X− = 4.54, S.D = .15) และค่าเฉลี่ย (X−

) ตั้งแต่  4.22 – 4.78  และค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน  (S.D.) ตั้งแต่  .44 - .87  ซึ่งแสดงว่ารูปแบบการสอนโดยใช้การสืบเสาะหาความรู้  เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดแก้ปัญหา กลุ่มสาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ที่พัฒนาขึ้นมีความเหมาะสม/สอดคล้อง เชิงโครงสร้าง สามารถนำไปทดลองใช้ได้ และผลการหาประสิทธิภาพ (E1/E2) โดยการทดลองภาคสนาม (Field Tryout)  ได้ค่าประสิทธิภาพของรูปแบบการสอนโดยใช้การสืบเสาะหาความรู้  เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดแก้ปัญหาเท่ากับ  81.15/82.04  ซึ่งสูงกว่าเกณฑ์ที่กำหนด 80/80

3.  ผลการทดลองใช้รูปแบบการสอนโดยใช้การสืบเสาะหาความรู้  เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดแก้ปัญหา กลุ่มสาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 พบว่า  หลังการเรียนการสอนโดยใช้การสืบเสาะหาความรู้  เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดแก้ปัญหา กลุ่มสาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6  นักเรียนมีความสามารถในการแก้ปัญหา และผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนหลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิตที่ระดับ .05

4.  นักเรียนมีความพึงพอใจต่อการเรียนเพื่อการพัฒนารูปแบบการสอนโดยใช้การ     สืบเสาะหาความรู้  เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดแก้ปัญหา กลุ่มสาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 อยู่ในระดับมากที่สุด (X− = 4.53, S.D = .18)

กิตติกรรมประกาศ

การวิจัยการพัฒนารูปแบบการสอนโดยใช้การสืบเสาะหาความรู้ เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดแก้ปัญหา กลุ่มสาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ฉบับนี้เสร็จสมบูรณ์ได้เพราะได้รับความอนุเคราะห์ช่วยเหลืออย่างดียิ่งจากนางวัฒจรี  ตันติวิวัฒน์ ครูเชี่ยวชาญ โรงเรียนเทศบาลวัดท้าวโคตร ที่ได้กรุณาให้คำปรึกษาในการจัดทำและคอยให้การช่วยเหลือ แนะนำ ปรับปรุงแก้ไข ในระหว่างการวิจัยมาโดยตลอด ขอกราบขอบพระคุณเป็นอย่างสูงไว้ ณ โอกาสนี้

ขอขอบพระคุณ  นางจันทรา  ด่านคงรักษ์  ศึกษานิเทศก์เชี่ยวชาญ  สำนักงานศึกษาธิการจังหวัดนครศรีธรรมราช นางจุฑารัตน์  จิตมนัส  ครูเชี่ยวชาญ กลุ่มสาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์  โรงเรียนเทศบาลวัดเสมาเมือง เทศบาลนครนครศรีธรรมราช  นายสุวิทย์  เหมทานนท์ ครูเชี่ยวชาญ  กลุ่มสาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์  โรงเรียนเทศบาลวัดท่าโพธิ์  เทศบาลนครนครศรีธรรมราช  ที่ได้กรุณาเป็นผู้เชี่ยวชาญตรวจสอบเครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยครั้งนี้

ขอขอบพระคุณคณะผู้เชี่ยวชาญทั้ง  9  ท่าน  ที่ได้กรุณาเป็นผู้เชี่ยวชาญตรวจสอบ ความเหมาะสมของรูปแบบการสอนโดยใช้การสืบเสาะหาความรู้ เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดแก้ปัญหา กลุ่มสาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่  6

ขอขอบพระคุณนางนงเยาว์  คงศาลา  ผู้อำนวยการสถานศึกษาโรงเรียนเทศบาลวัด ท้าวโคตร  สำนักการศึกษา  เทศบาลนครนครศรีธรรมราช  ที่ได้ให้กำลังใจ  และอำนวยการสะดวก ในการดำเนินการวิจัยในครั้งนี้

คุณค่าและประโยชน์อันพึงมีจากการวิจัยครั้งนี้  ผู้วิจัยขอน้อมบูชาพระคุณแก่บูรพาจารย์ทุกท่าน  ขอมอบเป็นกตัญญุตาแด่บิดา  มารดา  และบุคคลในครอบครัว  ตลอดจนผู้มีพระคุณทุกท่าน

สิริพร   ยิ้มคง

เว็บน่าสนใจ