บทคัดย่อ
การวิจัยเรื่องนี้มีความมุ่งหมายเพื่อ 1) ศึกษาสภาพ ปัญหา การเรียนวิชาเคมี ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 โรงเรียนภูดินแดงวิทยา 2) พัฒนาชุดกิจกรรมวัฎจักรการเรียนรู้แบบ 5E วิชาเคมี หน่วยการเรียนรู้ กรด-เบส ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 โรงเรียนภูดินแดงวิทยา มีประสิทธิภาพตามเกณฑ์ 75/75 3) เพื่อเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนก่อนเรียนและหลังเรียน ด้วยชุดกิจกรรมวัฎจักรการเรียนรู้แบบ 5E วิชาเคมี หน่วยการเรียนรู้ กรด-เบส ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 โรงเรียนภูดินแดงวิทยา
และ 4) ศึกษาความพึงพอใจของนักเรียนต่อการเรียนด้วยผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนก่อนเรียนและหลังเรียน ด้วยชุดกิจกรรมวัฎจักรการเรียนรู้แบบ 5E วิชาเคมี หน่วยการเรียนรู้ กรด-เบส ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 โรงเรียนภูดินแดงวิทยา กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 โรงเรียนภูดินแดงวิทยา อำเภอวานรนิวาส จังหวัดสกลนคร ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2561 โดยการสุ่มอย่างง่าย (Simple Random Sampling) ด้วยการจับสลากโดยใช้ห้องเรียนเป็นหน่วยในการสุ่ม (Unit of Analysis) กำหนดเป็นกลุ่มทดลอง จำนวน 1 ห้อง ได้แก่ นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5/1 จำนวน 35 คน โดยจับสลาก จำนวน 1 ห้อง จาก 5 ห้องเรียน โดยแบ่งการดำเนิน การวิจัย เป็น 4 ระยะ ดังนี้ ระยะที่ 1 ศึกษาข้อมูลพื้นฐาน โดยศึกษาสภาพ ปัญหา และแนวคิด ทฤษฎี ระยะที่ 2 สร้างและหาคุณภาพชุดกิจกรรมวัฏจักรการเรียนรู้แบบ 5E หน่วยการเรียนรู้ กรด-เบส วิชาเคมี 3 รหัสวิชา ว32123 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 ระยะที่ 3 การทดลองใช้ชุดกิจกรรมวัฏจักรการเรียนรู้แบบ 5E หน่วยการเรียนรู้ กรด-เบส วิชาเคมี 3 รหัสวิชา ว32123 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 และระยะที่ 4 การประเมินผลและปรับปรุงแก้ไขชุดกิจกรรมวัฏจักรการเรียนรู้แบบ 5E หน่วยการเรียนรู้ กรด-เบส วิชาเคมี 3 รหัสวิชา ว32123 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5
ผลการวิจัยพบว่า
1. ผลการศึกษาสภาพ ปัญหา การเรียนการสอนวิชาเคมี ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 โรงเรียนภูดินแดงวิทยา พบว่า 1) ด้านนักเรียน นักเรียนขาดทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ที่เกี่ยวข้องกับการทดลอง สติปัญญาของนักเรียน ได้แก่ สมรรถภาพสมองด้านตัวเลข ด้านภาษา ด้านความจำ ด้านเหตุผล ด้านมิติสัมพันธ์ ด้านการรับรู้ เป็นต้น สมรรถภาพสมองด้านต่าง ๆ เหล่านี้มีผลต่อการรับรู้ การสร้างมโนมติ และการเรียนรู้ของบุคคล เนื่องจากในการเรียนวิชาเคมีเน้นที่จะศึกษาค้นคว้าหาความรู้ด้วยตนเองที่ผู้เรียนจะต้องเป็นคนช่างสังเกต รู้จักคิดหาสาเหตุเพื่อตั้งสมมติฐาน สามารถออกแบบการทดลอง ปฏิบัติการทดลอง และสรุปผลการทดลองเพื่อตอบปัญหาที่ศึกษาได้ นอกจากนี้ยังจะต้องมีความสามารถในด้านทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ การตั้งคำถามตามแนวคิดแบบสืบเสาะหาความรู้และการคิดในรูปแบบต่าง ๆ เช่น การคิดแบบสร้างสรรค์ การคิดแก้ปัญหา การคิดอย่างมีวิจารณญาณ และการคิดตัดสินใจ นอกจากนี้นักเรียนบางส่วนยังไม่มีเจตคติที่ดีต่อการเรียนวิชาเคมี เพราะคิดว่าเป็นวิชาที่ยาก 2) ด้านครู ครูเน้นการสอนบรรยายเกินไป สื่อการจัดการเรียนการสอนไม่หลากหลาย 3) ด้านกระบวนการเรียนรู้ ครูสอนเน้นเนื้อหาสาระทางความรู้ โดยใช้การท่องจำมากกว่าการฝึกปฏิบัติ ใช้กระบวนการเรียนรู้แบบเดิม ๆ เน้นการให้ความรู้แบบบรรยาย ขาดการทำงานเป็นกลุ่ม และ 4) ด้านเนื้อหา มีความยาก
จากการสอบถามความคิดเห็นของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 โรงเรียน ภูดินแดงวิทยา จำนวน 140 คน พบว่า สภาพในปัจจุบันหน่วยการเรียนรู้ กรด-เบส โดยรวมและรายด้านอยู่ในระดับน้อยทุกด้าน (X-bar= 2.27) เรียงตามลำดับค่าเฉลี่ยจากมากไปน้อย คือ ด้านกระบวนการเรียนรู้ (X-bar= 2.27) ด้านความรู้เกี่ยวกับการเรียนวิชาเคมี (X-bar= 2.26) ส่วนปัญหาการเรียนวิชาเคมีโดยรวมและรายด้านพบว่าอยู่ในระดับมากทุกด้าน (X-bar= 3.71) เรียงตามลำดับค่าเฉลี่ยจากมากไปน้อย คือ ด้านความรู้เกี่ยวกับการเรียนวิชาเคมี (X-bar= 3.89) และด้านกระบวนการเรียนรู้ (X-bar= 3.52) ตามลำดับ
2. ประสิทธิภาพของชุดกิจกรรมวัฏจักรการเรียนรู้แบบ 5E และคู่มือสำหรับครูชุดกิจกรรมวัฏจักรการเรียนรู้แบบ 5E หน่วยการเรียนรู้ กรด-เบส วิชาเคมี 3 รหัสวิชา ว32123 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 ได้ค่าประสิทธิภาพ 91.16/88.17 ซึ่งมีประสิทธิภาพตามเกณฑ์ที่ตั้งไว้ 75/75
3. ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนจากการเรียนรู้ด้วยชุดกิจกรรมวัฏจักรการเรียนรู้แบบ 5E และคู่มือสำหรับครูชุดกิจกรรมวัฏจักรการเรียนรู้แบบ 5E หน่วยการเรียนรู้ กรด-เบส วิชาเคมี 3 รหัสวิชา ว32123 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 หลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียน โดยหลังเรียนมีค่าเท่ากับ (X-bar= 34.80) ก่อนเรียนมีค่าเท่ากับ (X-bar=15.69) อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05
4. นักเรียนมีความพึงพอใจหลังการเรียนวิชาเคมี ความพึงพอใจของนักเรียนหลังการเรียนด้วยชุดกิจกรรมวัฏจักรการเรียนรู้แบบ 5E หน่วยการเรียนรู้ กรด-เบส วิชาเคมี 3 รหัสวิชาว32123 ชั้นมัธยมศึกษา ปีที่ 5 โดยภาพรวมอยู่ในระดับพึงพอใจมาก (X-bar= 4.04)