ชื่อเรื่อง การพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ เรื่อง
การดำรงชีวิตของพืชและสัตว์ เพื่อเสริมสร้างผลการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และ
ความสามารถในการคิดเชิงวิทยาศาสตร์ ของชั้นประถมศึกษาปีที่ 4
โรงเรียนเทศบาล 2 วัดตานีนรสโมสร เทศบาลเมืองปัตตานี จังหวัดปัตตานี
ผู้วิจัย นางสวลี หลงสมัน ตำแหน่งครู วิทยฐานะ ครูชำนาญการพิเศษ
โรงเรียนเทศบาล 2 วัดตานีนรสโมสร เทศบาลเมืองปัตตานี จังหวัดปัตตานี
ปีที่ศึกษา 2560
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาข้อมูลพื้นฐานในการจัดการเรียนรู้เพื่อเสริมสร้างผลการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และความสามารถในการคิดเชิงวิทยาศาสตร์ ของชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 เพื่อสร้างรูปแบบการจัดการเรียนรู้กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ เรื่อง การดำรงชีวิตของพืชและสัตว์ เพื่อเสริมสร้างผลการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และความสามารถในการคิดเชิงวิทยาศาสตร์ ของชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 เพื่อทดลองใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ เรื่อง การดำรงชีวิตของพืชและสัตว์ เพื่อเสริมสร้างผลการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และความสามารถในการคิดเชิงวิทยาศาสตร์ ของชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 เพื่อศึกษาผลการใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ เรื่อง การดำรงชีวิตของพืชและสัตว์ เพื่อเสริมสร้างผลการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และความสามารถในการคิดเชิงวิทยาศาสตร์ ของชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 เพื่อเปรียบเทียบผลการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ก่อนและหลังการใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ เรื่อง การดำรงชีวิตของพืชและสัตว์ เพื่อเสริมสร้างผลการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และความสามารถในการคิดเชิงวิทยาศาสตร์ ของชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 เพื่อเปรียบเทียบความสามารถในการคิดเชิงวิทยาศาสตร์ ก่อนและหลังการใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ เรื่อง การดำรงชีวิตของพืชและสัตว์ เพื่อเสริมสร้างผลการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และความสามารถในการคิดเชิงวิทยาศาสตร์ ของชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 และเพื่อศึกษาความพึงพอใจของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 ที่จัดการเรียนรู้ด้วยรูปแบบการจัดการเรียนรู้กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ เรื่อง การดำรงชีวิตของพืชและสัตว์ เพื่อเสริมสร้างผลการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และความสามารถในการคิดเชิงวิทยาศาสตร์ ของชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนเทศบาล 2 วัดตานีนรสโมสร เทศบาลเมืองปัตตานี จังหวัดปัตตานี ภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2560 จำนวน 38 คน ได้มาโดยสุ่มแบบกลุ่ม (Cluster Sampling) และ เครื่องมือการวิจัยประกอบด้วยเครื่องมือการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ คือ รูปแบบการจัดการเรียนรู้กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ เรื่อง การดำรงชีวิตของพืชและสัตว์ เพื่อเสริมสร้างผลการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และความสามารถในการคิดเชิงวิทยาศาสตร์ ของชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนเทศบาล 2 วัดตานีนรสโมสร เทศบาลเมืองปัตตานี จังหวัดปัตตานี เครื่องมือการประเมิน คือ 1) แบบประเมินความคิดเห็นของครูที่มีต่อรูปแบบการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ และ 2) เครื่องมือประเมินนักเรียน ได้แก่ แบบทดสอบวัดผลการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ แบบทดสอบความสามารถในการคิดเชิงวิทยาศาสตร์ แบบสังเกตพฤติกรรมการทำงานกลุ่มและแบบประเมินความพึงพอใจของนักเรียนต่อรูปแบบการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ การวิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณด้วยค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน และการทดสอบค่าที (t-test) และข้อมูลเชิงคุณภาพ โดยการวิเคราะห์เนื้อหา
ผลการวิจัยพบว่า
1. ผลการศึกษาวิเคราะห์ข้อมูลพื้นฐาน ซึ่งประกอบด้วยข้อมูลพื้นฐานเอกสารและข้อมูล
พื้นฐานบุคคล จากข้อมูลดังกล่าวที่นำมาใช้กำหนดนิยาม ความสามารถ พฤติกรรมบ่งชี้ และแนวทางการพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ เรื่อง การดำรงชีวิตของพืชและสัตว์ เพื่อเสริมสร้างผลการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และความสามารถในการคิดเชิงวิทยาศาสตร์ ของชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 ได้รูปแบบการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ ประกอบด้วย 6 องค์ประกอบ คือ
1. หลักการ แนวคิดและทฤษฎีพื้นฐาน (Principle of the Model)
2. วัตถุประสงค์ของรูปแบบ (Objective of the Model)
3. ขั้นตอนการจัดการเรียนรู้ (Syntax of the Learning) ซึ่งออกแบบกิจกรรม
การเรียนรู้ไว้ 4 ขั้นตอน ดังนี้
ขั้นที่ 1 ขั้นกระตุ้นให้คิด
ขั้นที่ 2 ขั้นคิดพิจารณา
ขั้นที่ 3 ขั้นสะท้อนความคิด
ขั้นที่ 4 ขั้นนำแนวคิดไปใช้
4. ระบบสังคม (Social System)
5. หลักการตอบสนอง (Principle of Reaction)
6. ระบบสนับสนุน (Support System)
2. ผลการพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ เรื่อง การดำรงชีวิตของพืชและสัตว์ เพื่อเสริมสร้างผลการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และความสามารถในการคิดเชิงวิทยาศาสตร์ ของชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 ผลการประเมินความเหมาะสมของรูปแบบการจัดการเรียนรู้กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ เรื่อง การดำรงชีวิตของพืชและสัตว์ เพื่อเสริมสร้างผลการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และความสามารถในการคิดเชิงวิทยาศาสตร์ ของชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 โดยผู้เชี่ยวชาญ มีผลการประเมินโดยรวมเฉลี่ย 4.51 ( = 4.51, S.D. = 0.56) มีความเหมาะสมอยู่ในระดับมากที่สุด ซึ่งเป็นค่าแสดงหลักฐานความเหมาะสมและความสอดคล้องที่มีค่าสูง สามารถนำไปใช้ในการทดลองได้ต่อไป
3. ผลการทดลองใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ เรื่อง การดำรงชีวิตของพืชและสัตว์ เพื่อเสริมสร้างผลการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และความสามารถในการคิด เชิงวิทยาศาสตร์ ของชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 นักเรียนมีผลการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และความสามารถในการคิดเชิงวิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 เพิ่มขึ้นหลังจากได้รับการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ตามตามรูปแบบอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 แสดงว่าการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ตามรูปแบบการจัดการเรียนรู้กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ เรื่อง การดำรงชีวิตของพืชและสัตว์ เพื่อเสริมสร้างผลการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และความสามารถในการคิดเชิงวิทยาศาสตร์ของ ชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 เพื่อให้นักเรียนมีผลการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และความสามารถในการคิด เชิงวิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 ทำให้นักเรียนมีผลการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และความสามารถในการคิดเชิงวิทยาศาสตร์เพิ่มขึ้น
4. ผลการประเมินประสิทธิผลของรูปแบบการจัดการเรียนรู้กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ เรื่อง การดำรงชีวิตของพืชและสัตว์ เพื่อเสริมสร้างผลการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และความสามารถในการคิดเชิงวิทยาศาสตร์ของชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 ให้ผล ดังนี้
4.1 ผลการเรียนรู้วิทยาศาสตร์หลังการใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้กลุ่มสาระ การเรียนรู้วิทยาศาสตร์ เรื่อง การดำรงชีวิตของพืชและสัตว์ เพื่อเสริมสร้างผลการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และความสามารถในการคิดเชิงวิทยาศาสตร์ ของชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 นักเรียนมีผลการเรียนรู้วิทยาศาสตร์สูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05
4.2 ความสามารถในการคิดเชิงวิทยาศาสตร์หลังใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ เรื่อง การดำรงชีวิตของพืชและสัตว์ เพื่อเสริมสร้างผลการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และความสามารถในการคิดเชิงวิทยาศาสตร์ ของชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 นักเรียนมีความสามารถในการคิดเชิงวิทยาศาสตร์สูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05
4.3 นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 มีความพึงพอใจต่อจัดการเรียนรู้ด้วยรูปแบบการจัดการเรียนรู้กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ เรื่อง การดำรงชีวิตของพืชและสัตว์ เพื่อเสริมสร้างผลการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และความสามารถในการคิดเชิงวิทยาศาสตร์ ของชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนเทศบาล 2 วัดตานีนรสโมสร เทศบาลเมืองปัตตานี จังหวัดปัตตานีในภาพรวมอยู่ในระดับมาก