เรื่อง การพัฒนารูปแบบการสอนคณิตศาสตร์โดยใช้ SOPA Model เพื่อพัฒนา
ทักษะการคิดวิเคราะห์ของนักเรียน ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3
ผู้รายงาน โสภา มูลชัยสุข
ตำแหน่ง ครู วิทยฐานะครูชำนาญการพิเศษ
หน่วยงาน โรงเรียนเทศบาล 1 วัดแหลมใต้ (สุตสุนทร) สังกัดกองการศึกษาเทศบาลเมือง
ฉะเชิงเทรา อ.เมือง จ.ฉะเชิงเทรา
ปีที่วิจัย 2559 - 2561
ปีที่ศึกษา 2561
บทคัดย่อ
การวิจัยเรื่อง การพัฒนารูปแบบการสอนคณิตศาสตร์โดยใช้ SOPA Model เพื่อ พัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์ของนักเรียน ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 เป็นการวิจัยและพัฒนา (Research and Development) การวิจัยครั้งนี้ผู้วิจัยใช้แบบแผนการวิจัย (One Group Pre-Test Post test Design) โดยมีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาข้อมูลพื้นฐานเกี่ยวกับการพัฒนารูปแบบการสอนคณิตศาสตร์โดยใช้ SOPA Model เพื่อ พัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษา
ปีที่ 3 2) การพัฒนาและหาประสิทธิภาพรูปแบบการสอนคณิตศาสตร์โดยใช้ SOPA Model
เพื่อพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 ให้มีประสิทธิภาพตามเกณฑ์ 80/80 3) เพื่อทดลองการใช้รูปแบบการสอนคณิตศาสตร์โดยใช้ SOPA Model เพื่อพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 และ 4) เพื่อประเมินผลและปรับปรุงการพัฒนารูปแบบการสอนคณิตศาสตร์โดยใช้ SOPA Model เพื่อพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 ผู้วิจัยแบ่งการดำเนินการวิจัยออกเป็น 4 ระยะ คือ ระยะที่ 1 ผลการศึกษาข้อมูลพื้นฐานเกี่ยวกับการพัฒนารูปแบบการสอนคณิตศาสตร์ ระยะที่ 2 ผลการพัฒนาและหาประสิทธิภาพรูปแบบการสอนคณิตศาสตร์ ระยะที่ 3 ผลการทดลองใช้รูปแบบการสอนคณิตศาสตร์โดยใช้ SOPA Model เพื่อพัฒนาการคิดวิเคราะห์ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 และระยะที่ 4 ผลการประเมินและปรับปรุงรูปแบบการสอนคณิตศาสตร์โดยใช้ SOPA Model เพื่อพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ คือนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3/1 โรงเรียนเทศบาล 1 วัดแหลมใต้ (สุตสุนทร) ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2561 จำนวน 26 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยประกอบด้วย รูปแบบการสอนคณิตศาสตร์โดยใช้ SOPA Model เพื่อพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน แบบทดสอบวัดทักษะการคิดวิเคราะห์ แบบทดสอบวัดผลการเรียนรู้ระหว่างเรียน และแบบสอบถามความ
พึงพอใจที่มีต่อรูปแบบการสอนคณิตศาสตร์โดยใช้ SOPA Model เพื่อพัฒนาการคิดวิเคราะห์ของนักเรียน ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้ร้อยละ(%) ค่าเฉลี่ย (x̄) ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน (S.D.) การทดสอบค่าที (t test) และการวิเคราะห์เนื้อหา (Content Analysis) ผลการวิจัยสรุปได้ดังนี้
ผลการวิจัยระยะที่ 1 การศึกษาข้อมูลพื้นฐานเกี่ยวกับการพัฒนารูปแบบการสอนคณิตศาสตร์
1.1 ผลการศึกษาทฤษฏีที่เกี่ยวข้อง การจัดการศึกษาตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 และหลักสูตรสถานศึกษา มุ่งพัฒนาให้สอดคล้องกับการเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจและสังคม พัฒนาผู้เรียนตามศักยภาพ ยึดหลักความแตกต่างระหว่างบุคคลส่งเสริมทักษะกระบวนการและตอบสนองความต้องการของผู้เรียนที่สามารถสร้างองค์ความรู้ด้วยตนเอง มีการแลกเปลี่ยนความคิดเห็น ออกแบบการสอนให้มีระบบ ส่งเสริมให้ผู้เรียนได้คิดโดยเฉพาะการคิดวิเคราะห์ ผู้เรียนต้องมีความสุขและมีความพึงพอใจในการเรียน
1.2 ผลการศึกษารูปแบบการสอน รูปแบบการสอนที่นักเรียนต้องการคือ รูปแบบการสอนที่มีการฝึกทักษะการคิดวิเคราะห์ของนักเรียน จัดกิจกรรมการเรียนการสอนที่สร้างแรงจูงใจและให้รางวัลแก่ผู้เรียน กิจกรรมการเรียนการสอนใช้รูปแบบการสอนที่ให้นักเรียนได้ทำงานเป็นกลุ่ม และยอมรับความคิดเห็นของผู้อื่น และรูปแบบการสอนที่คำถึงถึงความแตกต่างระหว่างบุคคล
ผลการวิจัยระยะที่ 2 ผลการพัฒนาและหาประสิทธิภาพรูปแบบการสอนคณิตศาสตร์
2.1 รูปแบบการสอนคณิตศาสตร์โดยใช้ SOPA Model เพื่อ พัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 ที่พัฒนาขึ้นมีองค์ประกอบ คือ หลักการ สาระการเรียนรู้ วัตถุประสงค์ กระบวนการเรียนการสอน การวัดและประเมินผล สื่อและแหล่งเรียนรู้ ซึ่งมีการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ 4 ดังนี้
1. ขั้นเตรียมนักเรียน (S: Student) ตามการเรียนรู้แบบร่วมมือเทคนิค STAD
2. ขั้นนำเข้าสู่บทเรียน (O: Orientation) เชื่อมโยงความรู้เดิมกับความรู้ใหม่/กระตุ้นความสนใจ
3. ขั้นปฏิบัติกิจกรรมการเรียนรู้ (P: Practice) ที่เน้นการพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์ โดยการทำใบกิจกรรมที่เน้นฝึกทักษะการคิดวิเคราะห์ โดยใช้เทคนิค KWDL ตามขั้นตอนดังนี้
ขั้นที่ 1 K : เรารู้อะไร (what we know) หรือโจทย์บอกอะไรเราบ้าง
ขั้นที่ 2 W : เราต้องการรู้ ต้องการทราบอะไร (what we want to know)
หรือโจทย์ให้อะไร บอกอะไรบ้าง
ขั้นที่ 3 D: เราทำอะไร อย่างไร (what we do) หรือเรามีวิธีการอย่างไรบ้างหรือมีวิธีดำเนินการเพื่อหาคำตอบอย่างไร
ขั้นที่ 4 L: เราเรียนรู้อะไร (จากการดำเนินการขั้นที่ 3) (what we learned) ซึ่งคือคำตอบสาระความรู้และวิธีศึกษาคำตอบและขั้นตอนการคิดคำนวณ
4. ขั้นประเมินผลให้รางวัล (A: Assessing) 1) แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการ
เรียน 2) แบบทดสอบวัดทักษะการคิดวิเคราะห์ 3) แบบทดสอบวัดผลการเรียนรู้ระหว่างเรียน
4) แบบสอบถามความพึงพอใจที่มีต่อรูปแบบการสอนคณิตศาสตร์โดยใช้ SOPA Model เพื่อพัฒนาการคิดวิเคราะห์ของนักเรียน ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3
2.2 รูปแบบการสอนคณิตศาสตร์โดยใช้ SOPA Model เพื่อพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 มีค่าประสิทธิภาพ E1/E2กับกลุ่มตัวอย่างเท่ากับ 81.85/82.93
ผลการวิจัยระยะที่ 3 ผลการทดลองใช้รูปแบบการสอนคณิตศาสตร์โดยใช้ SOPA Model เพื่อ พัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3
3.1 ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียน ที่เรียนรู้จากรูปแบบการสอนคณิตศาสตร์
โดยใช้ SOPA Model เพื่อพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 เรื่อง พื้นที่ผิวและปริมาตร หลังการทดลองสูงกว่าก่อนการทดลอง อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01
3.2 คะแนนการการทดสอบทักษะการคิดวิเคราะห์ หลังเรียน ที่เรียนรู้จาก
รูปแบบการสอนคณิตศาสตร์โดยใช้ SOPA Model เพื่อ พัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 หลังการทดลองสูงกว่าก่อนการทดลอง อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01
ผลการวิจัยระยะที่ 4 ผลการประเมินและปรับปรุงรูปแบบการสอนคณิตศาสตร์โดยใช้ SOPA Model เพื่อพัฒนาการคิดวิเคราะห์ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3
4.1 นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 ที่เรียนด้วยรูปแบบการสอนคณิตศาสตร์โดยใช้ SOPA Model เพื่อพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 มีความพึงพอใจต่อรูปแบบการสอนอยู่ในระดับมากที่สุด โดยมีค่าเฉลี่ย ( ) ความพึงพอใจเท่ากับ 4.56
ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน (S.D.) เท่ากับ 0.07
4.2 ข้อควรปรับปรุงของรูปแบบการสอนคณิตศาสตร์ให้มีความเหมาะสมเพื่อ
นำไปใช้ในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ในครั้งต่อไป ในเรื่องปรับระยะเวลาและปรับกิจกรรมบาง
แผนการจัดการเรียนรู้ ปรับความความรับผิดชอบต่อหน้าที่ของนักเรียน โดยครูควรประเมินทักษะ/
กระบวนการ และคุณลักษณะอันพึงประสงค์บ่อยครั้งขึ้น รวมทั้งครูต้องคอยดูแลเอาใจใส่ คอย
ชี้แนะนักเรียนอย่างใกล้ชิด