ชื่อเรื่อง การพัฒนารูปแบบการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ วิชาเศรษฐศาสตร์โดยใช้ปัญหา
เป็นฐานบูรณาการเศรษฐกิจพอเพียง เพื่อส่งเสริมความสามารถในการแก้ปัญหา
และพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1
ผู้รายงาน นางอุไรพร บุญไชยตำแหน่ง ครู วิทยฐานะ ครูชำนาญการพิเศษ
โรงเรียนเทศบาล 2 มุขมนตรี เทศบาลนครอุดรธานี จังหวัดอุดรธานี
ปีที่วิจัย 2560
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ของการวิจัย 1)เพื่อศึกษาข้อมูลพื้นฐานในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ วิชาเศรษฐศาสตร์โดยใช้ปัญหาเป็นฐานบูรณาการเศรษฐกิจพอเพียง เพื่อส่งเสริมความสามารถในการแก้ปัญหาและพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 2) เพื่อสร้างรูปแบบการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ วิชาเศรษฐศาสตร์โดยใช้ปัญหาเป็นฐานบูรณาการเศรษฐกิจพอเพียง เพื่อส่งเสริมความสามารถในการแก้ปัญหาและพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 3) เพื่อทดลองใช้รูปแบบการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ วิชาเศรษฐศาสตร์โดยใช้ปัญหาเป็นฐานบูรณาการเศรษฐกิจพอเพียง เพื่อส่งเสริมความสามารถในการแก้ปัญหาและพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 4)เพื่อศึกษาผลการใช้รูปแบบการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ วิชาเศรษฐศาสตร์โดยใช้ปัญหาเป็นฐานบูรณาการเศรษฐกิจพอเพียง เพื่อส่งเสริมความสามารถในการแก้ปัญหาและพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 4.1) เพื่อเปรียบเทียบผลการเรียนรู้วิชาเศรษฐศาสตร์ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ก่อนและหลังการจัดการเรียนรู้ ด้วยรูปแบบการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ วิชาเศรษฐศาสตร์โดยใช้ปัญหาเป็นฐานบูรณาการเศรษฐกิจพอเพียง เพื่อส่งเสริมความสามารถในการแก้ปัญหาและพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทาง
การเรียนของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 4.2) เพื่อเปรียบเทียบความสามารถในการแก้ปัญหาก่อนและหลังการใช้รูปแบบการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ วิชาเศรษฐศาสตร์โดยใช้ปัญหาเป็นฐานบูรณาการเศรษฐกิจพอเพียง เพื่อส่งเสริมความสามารถในการแก้ปัญหาและพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 4.3) เพื่อศึกษาความคิดเห็นของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่1 ที่จัดการเรียนรู้ด้วยรูปแบบการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ วิชาเศรษฐศาสตร์โดยใช้ปัญหาเป็นฐานบูรณาการเศรษฐกิจพอเพียง เพื่อส่งเสริมความสามารถในการแก้ปัญหาและพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 กลุ่มตัวอย่างที่ใช้จัดการเรียนรู้สาระเศรษฐศาสตร์โดยใช้ปัญหาเป็นฐานได้แก่นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1/1 โรงเรียนเทศบาล ๒ มุขมนตรี สำนักการศึกษา เทศบาลนครอุดรธานี จำนวน 39 คนใช้ระยะเวลาในการดำเนินการทดลอง 7 สัปดาห์ จำนวน 14 คาบเรียน ๆ ละ 60 นาที โดยทำการสอนสัปดาห์ละ 2 คาบเรียนในภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2560 เครื่องมือการวิจัย ประกอบด้วยเครื่องมือการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ คือ รูปแบบการจัดกิจกรรม
การเรียนรู้ วิชาเศรษฐศาสตร์โดยใช้ปัญหาเป็นฐานบูรณาการเศรษฐกิจพอเพียง เพื่อส่งเสริมความสามารถในการแก้ปัญหาและพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 เครื่องมือการประเมิน ได้แก่1) แบบประเมินความคิดเห็นของครูที่มีต่อรูปแบบการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ 2) แบบประเมินนักเรียน ได้แก่ แบบทดสอบความสามารถในการแก้ปัญหา แบบอัตนัย โดยกำหนดสถานการณ์ จำนวน 2 ข้อ ข้อละ 20 คะแนนรวม 40 คะแนน แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนเป็นแบบทดสอบแบบปรนัย มีคำตอบให้เลือก 4 ตัวเลือก มีข้อสอบทั้งหมด จำนวน 40 ข้อ 40 คะแนน และแบบประเมินความคิดเห็นของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ต่อรูปแบบการจัดกิจกรรมการเรียนรู้จำนวน 10 ข้อการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณด้วยค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน และการทดสอบค่าที (t-test) และข้อมูลเชิงคุณภาพ โดยการวิเคราะห์เนื้อหา
ผลการวิจัยพบว่า
1. ผลการวิเคราะห์ข้อมูลพื้นฐานได้รูปแบบการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ วิชาเศรษฐศาสตร์โดยใช้ปัญหาเป็นฐานบูรณาการเศรษฐกิจพอเพียง เพื่อส่งเสริมความสามารถในการแก้ปัญหาและพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ประกอบ 6 ขั้นตอน ดังนี้
1.1 ขั้นนำ หมายถึง ขั้นที่จัดกิจกรรมเพื่อเตรียมความพร้อมให้กับนักเรียน
โดยใช้การตั้งคำถามแล้วให้นักเรียนทุกคนนำเสนอแนวคิดของตนและบันทึกทุกแนวคิดที่มีผู้นำเสนอ
1.2 ขั้นแลกเปลี่ยนประสบการณ์ หมายถึง ขั้นที่จัดกิจกรรมโดยให้
นักเรียนเล่าประสบการณ์ ใช้รูปภาพ ข่าว สื่อต่างๆ เพื่อกระตุ้นให้นักเรียนได้แสดงความคิดเห็นเพื่อแลกเปลี่ยนกันโดยครูผู้สอนทำหน้าที่เชื่อมโยงเนื้อหาเศรษฐศาสตร์ และการบริหารจัดการทรัพยากร โดยให้นักเรียนวิเคราะห์
1.3 ขั้นสร้างองค์ความรู้ร่วมกันหมายถึง ขั้นที่จัดกิจกรรมโดยผู้สอน
กำหนดปัญหา ให้แล้วผู้เรียนทำงานร่วมกันทั้งกลุ่มโดยนักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมมือกันศึกษาความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับเศรษฐศาสตร์เบื้องต้นจากหนังสือเรียน หนังสือค้นคว้าเพิ่มเติม และแหล่งข้อมูลสารสนเทศ ในหัวข้อที่ครูกำหนดจนงานสำเร็จ
1.4 ขั้นนำเสนอความรู้ หมายถึง ขั้นที่จัดกิจกรรมโดยผู้สอนกำหนดโจทย์
ให้ผู้เรียน เรื่อง เศรษฐศาสตร์ และการบริหารจัดการทรัพยากรโดยผู้เรียนและสมาชิกในกลุ่มได้ร่วมกันคิดและอภิปรายพร้อมกัน
1.5 ขั้นลงมือปฏิบัติหรือประยุกต์ใช้ หมายถึง ขั้นที่จัดกิจกรรมโดยให้
ผู้เรียนร่วมกันคิดและสร้างผังความคิด (Concept map) เพื่อนำมาเสนอหน้าชั้นเรียนและให้สมาชิกแต่ละคนสรุปแผนผังความคิดของตนเองจากหัวข้อที่กำหนดให้แล้วนำเสนอความคิดของตนเองต่อผู้สอน
1.6 ขั้นประเมินผล หมายถึง ขั้นที่จัดกิจกรรมโดยการประเมินผลการ
เรียนรู้จากการสรุปเนื้อหาจดบันทึกเนื้อหาการเรียนรู้ที่ได้เรียน และการตรวจสอบคะแนนการทำแบบฝึกทักษะหรือแบบทดสอบต่างๆ
2. รูปแบบการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ วิชาเศรษฐศาสตร์โดยใช้ปัญหาเป็นฐานบูรณาการเศรษฐกิจพอเพียง เพื่อส่งเสริมความสามารถในการแก้ปัญหาและพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ตามความคิดเห็นของผู้เชี่ยวชาญมีความเหมาะสมอยู่ในระดับมากถึงมากที่สุด (มีค่าเฉลี่ยตั้งแต่ 4.00- 4.80) และความคิดเห็นของครูผู้สอนกลุ่มสาระสังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรมต่อรูปแบบการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ วิชาเศรษฐศาสตร์โดยใช้ปัญหาเป็นฐานบูรณาการเศรษฐกิจพอเพียง เพื่อส่งเสริมความสามารถในการแก้ปัญหาและพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 มีผลประเมินโดยรวม มีความเหมาะสมอยู่ในระดับมาก ( = 2.70, S.D. = 0.47)
3. ผลการทดลองใช้รูปแบบการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ วิชาเศรษฐศาสตร์โดยใช้ปัญหาเป็นฐานบูรณาการเศรษฐกิจพอเพียง เพื่อส่งเสริมความสามารถในการแก้ปัญหาและพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 มีความสามารถในการแก้ปัญหาและผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนเพิ่มขึ้นหลังจากได้รับการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ตามรูปแบบการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ วิชาเศรษฐศาสตร์โดยใช้ปัญหาเป็นฐานบูรณาการเศรษฐกิจพอเพียง เพื่อส่งเสริมความสามารถในการแก้ปัญหาและพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 แสดงว่าการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ตามรูปแบบการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ วิชาเศรษฐศาสตร์โดยใช้ปัญหาเป็นฐานบูรณาการเศรษฐกิจพอเพียง เพื่อส่งเสริมความสามารถในการแก้ปัญหาและพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1ทำให้นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 มีความสามารถในการแก้ปัญหาและผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนเพิ่มขึ้น
4. ผลการประเมินประสิทธิผลการใช้รูปแบบการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ วิชาเศรษฐศาสตร์โดยใช้ปัญหาเป็นฐานบูรณาการเศรษฐกิจพอเพียง เพื่อส่งเสริมความสามารถในการแก้ปัญหาและพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1โดยมีวัตถุประสงค์ย่อยดังนี้
4.1นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 มีความสามารถในการแก้ปัญหาหลังใช้รูปแบบการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ วิชาเศรษฐศาสตร์โดยใช้ปัญหาเป็นฐานบูรณาการเศรษฐกิจพอเพียง เพื่อส่งเสริมความสามารถในการแก้ปัญหาและพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1สูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05
4.2นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 มีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนหลังใช้รูปแบบการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ วิชาเศรษฐศาสตร์โดยใช้ปัญหาเป็นฐานบูรณาการเศรษฐกิจพอเพียง เพื่อส่งเสริมความสามารถในการแก้ปัญหาและพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1สูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05
4.3 นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 มีความคิดเห็นต่อการเรียนรู้ด้วยรูปแบบการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ วิชาเศรษฐศาสตร์โดยใช้ปัญหาเป็นฐานบูรณาการเศรษฐกิจพอเพียง เพื่อส่งเสริมความสามารถในการแก้ปัญหาและพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ในภาพรวมอยู่ในระดับเห็นด้วยมาก