การพัฒนาชุดกิจกรรมการเรียนรู้แบบบันได 5 ขั้น ร่วมกับการใช้ข้อมูลท้องถิ่น และงานสวนพฤกษศาสตร์โรงเรียน เรื่องชีวิตพืชพื้นถิ่น เพื่อส่งเสริมความสามารถในการคิดวิเคราะห์ สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1
The Development of 5 Steps Learning Activities Sets with the Local Resources and the School Botanical Garden (Local Plants) to enhance the Ability in
Analytical Thinking Skill for Mattayomsuksa 1 students
มัสยา ธิติธนานันท์*
Masaya Thitithananan*
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาสภาพ ปัญหา และความต้องการการจัดการเรียนรู้วิชาวิทยาศาสตร์ 2) เพื่อพัฒนาและหาประสิทธิภาพชุดกิจกรรมการเรียนรู้ 3)เพื่อทดลองใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ และ 4) เพื่อขยายผลและประเมินการใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ กลุ่มตัวอย่างคือ ผู้บริหารสถานศึกษาโรงเรียนโนนไทยคุรุอุปถัมภ์ ครูกลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ กลุ่ม 3 สังกัดองค์การบริหารส่วนจังหวัดนครราชสีมา ครูกลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์โรงเรียนโนนไทยคุรุอุปถัมภ์ นักเรียนโรงเรียนโนนไทยคุรุอุปถัมภ์ และนักเรียนโรงเรียนสังกัดองค์การบริหารส่วนจังหวัดนครราชสีมา เครื่องมือในการวิจัยได้แก่ การสัมภาษณ์ การประชุมกลุ่มย่อย แบบประเมิน ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ แผนการจัดการเรียนรู้ แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน แบบวัดการคิดวิเคราะห์ และแบบวัดความพึงพอใจ วิเคราะห์ข้อมูลด้วย ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ค่าประสิทธิภาพ (E1/E2) และการทดสอบค่า (t-test)
ผลการวิจัย พบว่า
1. ครูกลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์มีชั่วโมงสอนจำนวนมาก และพบว่า สื่อนวตกรรมไม่เพียงพอ ชำรุดขาดความทันสมัย การผลิตสื่อนวตกรรมใช้เองเป็นวิธีการหนึ่งที่จะช่วยครูได้
การนำแหล่งเรียนรู้ในท้องถิ่นมาใช้ในชุดกิจกรรมและใช้จัดการเรียนรู้ เป็นการสนองตอบนโยบาย
คำสำคัญ: ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ การคิดวิเคราะห์ การใช้ข้อมูลท้องถิ่น กิจกรรมการเรียนรู้
แบบบันได 5 ขั้น งานสวนพฤกษศาสตร์โรงเรียนของผู้บริหารสถานศึกษาและองค์การบริหารส่วนจังหวัดซึ่งเป็นหน่วยงานต้นสังกัดส่วนจุดเน้นที่ควรเพิ่มเติมให้กับนักเรียนนอกจากการพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนคือ ทักษะที่เกี่ยวข้องกับศตวรรษที่ 21เช่น ทักษะชีวิตและการทำงาน ทักษะการคิดและแก้ปัญหา ทักษะการคิดวิเคราะห์
2. ผลการประเมินชุดกิจกรรมการเรียนรู้และแผนการจัดการเรียนรู้โดยผู้เชี่ยวชาญทุกชุดทุกแผน ทั้ง8 ชุด8 แผน มีความเหมาะสมแก่การนำไปใช้ในการจัดการเรียนรู้ในระดับมากที่สุด
และค่าประสิทธิภาพของชุดกิจกรรมการเรียนรู้ หลังการทดสอบภาคสนามทั้ง 8 ชุดกิจกรรม มีค่าผ่านเกณฑ์ 80/80 ทุกชุด แสดงว่าชุดกิจกรรมการเรียนรู้มีประสิทธิภาพและนำไปใช้ได้อย่างมั่นใจ
3. ความสามารถในการคิดวิเคราะห์และผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนกลุ่มทดลองหลังใช้สูงกว่าก่อนใช้ชุดกิจกรรมและหลังใช้ชุดกิจกรรมสูงกว่าเกณฑ์อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05และนักเรียนกลุ่มทดลองมีความพึงพอใจต่อการจัดการเรียนรู้ด้วยชุดกิจกรรมโดยภาพรวมและรายข้อ อยู่ในระดับมากที่สุด
4. ความสามารถในการคิดวิเคราะห์และผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนกลุ่มขยายผลหลังใช้สูงกว่าก่อนใช้และหลังใช้สูงกว่าเกณฑ์อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05และนักเรียนกลุ่มขยายผลมีความพึงพอใจต่อชุดกิจกรรมโดยภาพรวมและรายข้ออยู่ในระดับมากที่สุด และผลการประชุมครูกลุ่มขยายผลพบว่า ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ที่เผยแพร่ให้ทดลองใช้ช่วยให้ครูจัดกิจกรรมการเรียนรู้เป็นไปตามขั้นตอนที่เหมาะสม นักเรียนได้เรียนรู้อย่างเป็นขั้นตอน ถูกจัดระเบียบความรู้และความคิด ช่วยให้บรรลุผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนและเกิดทักษะการคิด โดยเฉพาะเป็นไปตามที่มุ่งหวังคือ เกิดการคิดวิเคราะห์ ขึ้นในตัวนักเรียน