บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยและพัฒนา (Research and Development) โดยมีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาข้อมูลพื้นฐานในการพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์ APDEE เพื่อส่งเสริมทักษะการเรียนรู้และนวัตกรรมในศตวรรษที่ 21 (4Cs) สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 2) เพื่อการพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์ APDEE เพื่อส่งเสริมทักษะการเรียนรู้และนวัตกรรมในศตวรรษที่ 21 (4Cs) สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3) เพื่อทดลองใช้รูปแบบการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์ APDEE เพื่อส่งเสริมทักษะการเรียนรู้และนวัตกรรมในศตวรรษที่ 21 (4Cs) สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4) เพื่อประเมินผลการใช้รูปแบบการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์ APDEE เพื่อส่งเสริมทักษะการเรียนรู้และนวัตกรรมในศตวรรษที่ 21 (4Cs) สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษา ปีที่ 4 กลุ่มตัวอย่างแบ่งตามขอบเขตการวิจัยดังนี้ ตอนที่ 1 การศึกษาข้อมูลพื้นฐานในการพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์ APDEE เพื่อส่งเสริมทักษะการเรียนรู้และนวัตกรรมในศตวรรษที่ 21 (4Cs) สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ได้แก่ 1) ครูผู้สอนวิชาชีววิทยา สังกัดองค์การบริหารส่วนจังหวัดปราจีนบุรี และสำนักเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาในจังหวัดปราจีนบุรี ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2560 จำนวน 25 คน โดยผู้วิจัยได้ใช้วิธีการเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเจาะจงเพื่อเป็นกลุ่มตัวอย่างในการตอบแบบสอบถาม 2) นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 สังกัดองค์การบริหารส่วนจังหวัดปราจีนบุรี ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2560 โดยผู้วิจัยใช้วิธีการสุ่มอย่างง่าย ( simple random sampling) โดยการจับสลาก ได้กลุ่มตัวอย่างจำนวน 162 คน 3) ครูผู้สอนวิชาชีววิทยาพื้นฐาน ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 สังกัดองค์การบริหารส่วนจังหวัดปราจีนบุรี ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2560 จำนวน 6 คน โดยผู้วิจัยใช้วิธีการเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเจาะจง ตอนที่ 2 การพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์ APDEE เพื่อส่งเสริมทักษะการเรียนรู้และนวัตกรรมในศตวรรษที่ 21 (4Cs) สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ได้แก่ นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษาน้อมเกล้า กบินทร์บุรี อำเภอกบินทร์บุรี จังหวัดปราจีนบุรี ปีการศึกษา 2560 จำนวน 3 กลุ่ม โดยผู้วิจัยใช้วิธีการเลือกแบบเจาะจง (Purposive Sampling) ประกอบด้วยกลุ่มที่ 1 จำนวน 3 คน กลุ่มที่ 2 จำนวน 10 คน และกลุ่มที่ 3 จำนวน 30 คน ตอนที่ 3 การทดลองใช้รูปแบบการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์ APDEE เพื่อส่งเสริมทักษะการเรียนรู้และนวัตกรรมในศตวรรษที่ 21 (4Cs) สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ และ ตอนที่ 4 ประเมินผลการใช้รูปแบบการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์ APDEE เพื่อส่งเสริมทักษะการเรียนรู้และนวัตกรรมในศตวรรษที่ 21 (4Cs) สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ได้แก่ นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที 4/1 โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษาน้อมเกล้า กบินทร์บุรี ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2561 จำนวน 36 คน โดยใช้วิธีการสุ่มแบบแบ่งกลุ่ม (Cluster Random Sampling) จำแนกตามห้องเรียน เครื่องมือประกอบด้วย 1) แบบสอบถามความคิดเห็นครูผู้สอน เรื่องปัญหาและความต้องการด้านการจัดการเรียนรู้เพื่อส่งเสริมทักษะการเรียนรู้และนวัตกรรมของศตวรรษที่ 21 4 ด้าน (4Cs) ซึ่งผู้ให้ข้อมูลเป็นครูผู้สอนกลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ของโรงเรียนในจังหวัดปราจีนบุรี จำนวน 25 โรงเรียน จำนวน 20 ข้อ 2) แบบสอบถามความคิดเห็นของนักเรียน เรื่องปัญหาและความต้องการด้านการจัดการเรียนรู้เพื่อส่งเสริมทักษะการเรียนรู้และนวัตกรรมในศตวรรษที่ 21 (4Cs) สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 จำนวน 20 ข้อ 3) แบบสัมภาษณ์เรื่องปัญหาและความต้องการด้านการจัดการเรียนรู้เพื่อส่งเสริมทักษะการเรียนรู้และนวัตกรรมของศตวรรษที่ 21 (4Cs) ของครูผู้สอนวิชาวิทยาศาสตร์ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 4) รูปแบบการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์ APDEE เพื่อส่งเสริมทักษะการเรียนรู้และนวัตกรรมในศตวรรษที่ 21 (4Cs) สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5) แผนการจัดการเรียนรู้รูปแบบการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์ APDEE เพื่อส่งเสริมทักษะการเรียนรู้และนวัตกรรมในศตวรรษที่ 21 (4Cs) สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 6) แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน เรื่อง สิ่งมีชีวิตกับกระบวนการดำรงชีวิต กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 7)แบบประเมินการเกิดทักษะการเรียนรู้และนวัตกรรมในศตวรรษที่ 21 (4Cs) เรื่อง สิ่งมีชีวิตกับกระบวนการดำรงชีวิต กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 8) แบบสอบถามความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อการเรียนรู้ด้วยรูปแบบการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์ APDEE เพื่อส่งเสริมทักษะการเรียนรู้และนวัตกรรมในศตวรรษที่ 21 (4Cs) สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่4 การวิเคราะห์ข้อมูลใช้การวิเคราะห์เนื้อหา (Content Analysis ) และวิเคราะห์สถิติ โดยสถิติที่ใช้การวิเคราะห์ข้อมูลได้แก่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน (S.D) และ ค่า t (t-test)
ผลการวิจัยสรุปได้ดังนี้
1. ผลการศึกษาข้อมูลพื้นฐาน การพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์ APDEE เพื่อส่งเสริมทักษะการเรียนรู้และนวัตกรรมในศตวรรษที่ 21 (4Cs) สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ พบว่า ปัญหาด้านการจัดการเรียนรู้เพื่อส่งเสริมทักษะการเรียนรู้และนวัตกรรมในศตวรรษที่ 21 (4Cs) ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ตามความคิดเห็นของครูในจังหวัดปราจีนบุรี โดยรวม รายด้าน รายข้อ อยู่ในระดับมาก ความต้องการพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้เพื่อส่งเสริมทักษะการเรียนรู้และนวัตกรรมในศตวรรษที่ 21 (4Cs) ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ตามความคิดเห็นของครูในจังหวัดปราจีนบุรี โดยรวม รายด้าน รายข้อ อยู่ในระดับมาก ปัญหาด้านการจัดการเรียนรู้เพื่อส่งเสริมทักษะการเรียนรู้และนวัตกรรมในศตวรรษที่ 21 (4Cs) ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ของนักเรียนในโรงเรียนในสังกัดองค์การบริหารส่วนจังหวัดปราจีนบุรี โดยรวม รายด้าน รายข้อ อยู่ในระดับมาก ความต้องการพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้เพื่อส่งเสริมทักษะการเรียนรู้และนวัตกรรมในศตวรรษที่ 21 (4Cs) ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ของนักเรียนในโรงเรียนในสังกัดองค์การบริหารส่วนจังหวัดปราจีนบุรี โดยรวม รายด้าน รายข้อ อยู่ในระดับมาก
2. ผลการพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์ APDEE เพื่อส่งเสริมทักษะการเรียนรู้และนวัตกรรมในศตวรรษที่ 21 (4Cs) สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ พบว่ารูปแบบการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์ APDEE เพื่อส่งเสริมทักษะการเรียนรู้และนวัตกรรมในศตวรรษที่ 21 (4Cs) สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 ประกอบด้วยองค์ประกอบเชิงหลักการและวัตถุประสงค์ องค์ประกอบของกระบวนการ องค์ประกอบเชิงเงื่อนไขของการใช้รูปแบบ กระบวนการเรียนการสอนมี 5 ขั้นตอนคือ 1)ขั้นการปรับตัว (Adaptation) 2)ขั้นการจัดเตรียมเนื้อหาเป็นส่วนย่อย (Programmed Maching) มีขั้นตอนย่อยได้แก่ 2.1) ระดมสมอง (Brainstorming) 2.2) การวิเคราะห์และวางแผน (Analyzing) 2.3) ค้นคว้าหาคำตอบ (New Discovery) 3)ขั้นอภิปรายและสรุป ( Discussion and Conclusion) 4)ขั้นขยายความรู้และสร้างชิ้นงาน (Expansion and Creation) 5) ขั้นการประเมินผล (Evaluation) ที่พัฒนาขึ้นมีประสิทธิภาพ 86.83/82.84 ซึ่งเป็นไปตามเกณฑ์ที่ตั้งไว้
3. ผลการทดลองใช้รูปแบบการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์ APDEE เพื่อส่งเสริมทักษะการเรียนรู้และนวัตกรรมในศตวรรษที่ 21 (4Cs) สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 พบว่า
3.1 นักเรียนมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน หลังเรียนด้วยรูปแบบการเรียนการสอน APDEE เพื่อส่งเสริมทักษะการเรียนรู้และนวัตกรรมในศตวรรษที่ 21 (4Cs) สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ สูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05
3.2 ผลการประเมินการเกิดทักษะการเรียนรู้และนวัตกรรมในศตวรรษที่ 21 (4Cs) สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 พบว่าผลการประเมินการเกิดทักษะการเรียนรู้และนวัตกรรมในศตวรรษที่ 21 (4Cs) สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 ก่อนเรียนและหลังเรียน โดยผู้เรียนประเมินเป็นรายบุคคล ผู้เรียนมีทักษะการเรียนรู้และนวัตกรรมในศตวรรษที่ 21 (4Cs) หลังเรียนมีค่าเฉลี่ยสูงกว่าก่อนเรียนทุกคน โดยภาพรวมก่อนเรียน ผู้เรียนมีทักษะการเรียนรู้และนวัตกรรมในศตวรรษที่ 21 (4Cs) อยู่ในระดับปานกลาง ค่าเฉลี่ย 2.52 และหลังเรียน ผู้เรียนมีทักษะการเรียนรู้และนวัตกรรมในศตวรรษที่ 21 (4Cs) อยู่ในระดับมาก ค่าเฉลี่ย 3.55 และผลการประเมินทักษะการเรียนรู้และนวัตกรรมในศตวรรษที่ 21 (4Cs) สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 โดยครูผู้สอน โดยภาพรวมผู้เรียนมีทักษะการเรียนรู้และนวัตกรรมในศตวรรษที่ 21 (4Cs) อยู่ในระดับมาก ค่าเฉลี่ย 4.29 โดยผลการประเมินทักษะการเรียนรู้และนวัตกรรมในศตวรรษที่ 21 (4Cs) สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 ที่ประเมินโดยครูผู้สอนมีค่าเฉลี่ยสูงกว่าที่ผู้เรียนประเมินตนเอง
4. ผลการประเมินผลการใช้รูปแบบการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์ APDEE เพื่อส่งเสริมทักษะการเรียนรู้และนวัตกรรมในศตวรรษที่ 21 (4Cs) สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 พบว่า ความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อการเรียนรู้ด้วยรูปแบบการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์ APDEE เพื่อส่งเสริมทักษะการเรียนรู้และนวัตกรรมในศตวรรษที่ 21 (4Cs) สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 โดยรวมอยู่ในระดับมาก มีค่าเฉลี่ยรวมทั้งหมด 4.35