ชื่อเรื่อง การวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมเพื่อพัฒนาคุณธรรมจริยธรรมของนักเรียนโรงเรียนบ้านห้วยก้อด จังหวัดลำปาง
ผู้วิจัย สุภาพร ทองใบ
คำสำคัญ การบริหาร, การวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม, องค์กรปกคอรงส่วนท้องถิ่น
ปีที่วิจัย 2560
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อพัฒนาคุณธรรมจริยธรรมของนักเรียนโรงเรียนบ้านห้วยก้อด อำเภอวังเหนือ จังหวัดลำปาง โดยมีขั้นตอนการวิจัยตามกระบวนการวิจัยแบบมีส่วนร่วม (PAR) 4 ขั้นตอน ดังนี้ ขั้นวางแผนพัฒนา ขั้นดำเนินการพัฒนา ขั้นสังเกตการณ์ และขั้นการสะท้อนผล ซึ่งผู้มีส่วนร่วมในการวิจัยประกอบด้วย ผู้วิจัยและคณะครูโรงเรียนบ้านห้วยก้อด ในปีการศึกษา 2560 จำนวน 8 คน กลุ่มเป้าหมายในการวิจัย คือนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1- 6 จำนวน 118 คน กลุ่มผู้ให้ข้อมูล คือ เครือข่ายผู้ปกครองนักเรียน จำนวน 12 คน และคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน จำนวน 9 คน
ผลการวิจัยพบว่า
1. ความต้องการในการพัฒนาคุณธรรมจริยธรรมของนักเรียนโรงเรียนบ้านห้วยก้อด จากการประชุมสัมมนา อภิปราย สัมภาษณ์เกี่ยวกับปัญหาด้านคุณธรรมจริยธรรมของนักเรียน จากเครือข่ายผู้ปกครองนักเรียน คณะกรรมการสถานศึกษาและคณะครู พบว่า ปัญหาด้านคุณธรรมจริยธรรมของนักเรียนมี 6 คุณธรรม ได้แก่ 1) รักชาติ ศาสน์กษัตริย์ 2) ซื่อสัตย์สุจริต 3) มีวินัย 4) ใฝ่เรียนรู้ 5) มุ่งมั่นในการทำงาน และ 6) มีจิตอาสา โดยทุกฝ่ายมีความต้องการพัฒนาคุณธรรมทั้ง 6 ข้อในระดับมากที่สุด
2. ผลการสร้างกระบวนการพัฒนาคุณธรรมจริยธรรมของนักเรียน โรงเรียนบ้านห้วยก้อด พบว่ามีขั้นตอนในการดำเนินการพัฒนาดังนี้ 1) สำรวจปัญหาคุณธรรมจริยธรรมของนักเรียนแต่ละระดับชั้น 2) จัดกิจกรรมที่สอดแทรกจิตตปัญญา แก้ไข/พัฒนาคุณธรรมจริยธรรม 3) นักเรียนสะท้อนความคิดจากการเข้าร่วมกิจกรรม 4) ครูสังเกตการเปลี่ยนพฤติกรรมของนักเรียน 5) สรุปผลการแก้ไข/พัฒนารายงานต่อผู้เกี่ยวข้อง โดยมีกิจกรรมที่ดำเนินการ 3 กลุ่ม ได้แก่ กิจกรรมกลุ่มประจำวัน กลุ่มประจำสัปดาห์ และกลุ่มประจำเดือน
3. ผลการทดลองใช้กระบวนการพัฒนาคุณธรรมจริยธรรมของนักเรียนโรงเรียนบ้านห้วยก้อด พบว่า นักเรียนมีพฤติกรรมทั้ง 6 คุณธรรมภายหลังจากเข้าร่วมพัฒนาเป็นระยะเวลา 2 ภาคเรียน มีพฤติกรรมโดยรวมอยู่ในระดับมากที่สุด โดยคุณธรรมด้านมีวินัยมีค่าเฉลี่ยสูงกว่าด้านอื่นๆ รองลงมาคือ ด้านรักชาติ ศาสน์กษัตริย์ และซื่อสัตย์สุจริตตามลำดับ ส่วนคุณธรรมด้านใฝ่เรียนรู้มีค่าเฉลี่ยต่ำกว่าด้านอื่นๆ
4. ผลการติดตามและประเมินผลการพัฒนาคุณธรรมจริยธรรมของนักเรียนโรงเรียนบ้านห้วยก้อด จากการสะท้อนคิดของคณะกรรมการที่โรงเรียนแต่งตั้งขึ้นเพื่อทำหน้าที่กำกับติดตามและประเมินผล สรุปได้ว่า โครงการนี้ทำให้นักเรียนโรงเรียนบ้านห้วยก้อดเกิดการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมไปในทางที่พึงประสงค์ โดยมีการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมที่ชัดเจน ทั้ง 6 ด้าน ครูและนักเรียนมีความเข้าใจกันมากขึ้น กิจกรรมที่โรงเรียนจัดให้มีการพัฒนาคุณธรรมจริยธรรมนี้ก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงจากภายในตัวของผู้เรียน และจากผลการสะท้อนความคิดจากนักเรียน คณะครู เครือข่ายผู้ปกครองและคณะกรรมการสถานศึกษา ต่างมีความพึงพอใจต่อการดำเนินการพัฒนาคุณธรรมจริยธรรมนี้ และเห็นว่าควรดำเนินการพัฒนาเช่นนี้อย่างสม่ำเสมอ เพื่อสร้างนักเรียนให้เป็นคนดีและเป็นที่ต้องการของสังคม