ชื่อผู้วิจัย นายทรงกิจ บุญยืน
สถานศึกษา โรงเรียนดอกคำใต้วิทยาคม ตำบลดอนศรีชุม อำเภอดอกคำใต้ จังหวัดพะเยา
ปีการศึกษา 2561
บทคัดย่อ
การรายงานการประเมินโครงการครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อประเมินบริบท 2) เพื่อประเมินปัจจัยเบื้องต้น 3) เพื่อประเมินกระบวนการ และ 4) เพื่อประเมินผลผลิตของรายงานการประเมินโครงการส่งเสริมคุณธรรมจริยธรรมและคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียน โรงเรียนดอกคำใต้วิทยาคม จังหวัดพะเยา ปีการศึกษา 2560 กลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ ครู จำนวน 52 คน นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ถึงมัธยมศึกษาปีที่ 6 จำนวน 287 คน ผู้ปกครองจำนวน 285 คน คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน จำนวน 15 คน รวมจำนวนทั้งสิ้น 639 คน โดยการสุ่มแบบแบ่งชั้น (Stratified Random Sampling) ขอบเขตด้านเนื้อหา ได้ทำการประเมินการดำเนินงานตามโครงการ ในด้านบริบทด้านปัจจัยเบื้องต้น ด้านกระบวนการ และด้านผลผลิตโดยสอบถามคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียนตามหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 จำนวน 8 รายการ ได้แก่ 1) รักชาติ ศาสน์ กษัตริย์ 2) ซื่อสัตย์สุจริต 3) มีวินัย 4) ใฝ่เรียนรู้ 5) อยู่อย่างพอเพียง 6) มุ่งมั่นในการทำงาน 7) รักความเป็นไทย และ 8) มีจิตสาธารณะ ส่วนความพึงพอใจต่อการดำเนินโครงการส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรม และคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียน โรงเรียนดอกคำใต้วิทยาคม จำนวน 14 กิจกรรม รวมถึงการวัดความพึงพอใจต่อคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียน เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูลเป็นแบบสอบถามที่ผู้ประเมินสร้างขึ้น จำนวน 4 ฉบับ เป็นแบบสอบถามชนิดมาตราส่วนประมาณค่า 5 ระดับ การวิเคราะห์ข้อมูลโดยการหาค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน
สรุปผลการประเมิน
1. ผลการประเมินด้านบริบท พบว่า โดยรวมผ่านเกณฑ์การประเมินมีค่าเฉลี่ยอยู่ในระดับเหมาะสมมากที่สุด โดยเฉพาะด้านความเป็นไปได้ที่โครงการจะประสบความสำเร็จ
2. ผลการประเมินด้านปัจจัยเบื้องต้นของโครงการ พบว่า โดยรวมผ่านเกณฑ์การประเมินมีค่าเฉลี่ยอยู่ในระดับเหมาะสมมากซึ่งปัจจัยด้านงบประมาณมีความเหมาะสมมากที่สุด ส่วนปัจจัยอื่นทั้งด้านวัสดุอุปกรณ์ ด้านบริหารจัดการ และด้านบุคลากรมีความเหมาะสมมากตามลำดับ
3. ผลการประเมินด้านกระบวนการดำเนินโครงการพบว่าโดยรวมผ่านเกณฑ์การประเมินมีค่าเฉลี่ยอยู่ในระดับเหมาะสมมาก ทั้งยังพบว่าการนิเทศ กำกับ ติดตามและประเมินผล การดำเนินงาน ในกิจกรรมมีความเหมาะสมในระดับมากที่สุด
4. ผลการประเมินผลผลิตโครงการ
4.1 คุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียนตามหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐานพบว่า โดยรวมผ่านเกณฑ์การประเมิน มีค่าเฉลี่ยอยู่ในระดับเหมาะสมมาก
4.2 ความพึงพอใจในการจัดกิจกรรมโครงการส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรม และคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียน โรงเรียนดอกคำใต้วิทยาคม พบว่าโดยรวมผ่านเกณฑ์การประเมินมีค่าเฉลี่ยอยู่ในระดับมาก
4.3 ผู้ปกครองนักเรียนมีความพึงพอใจต่อคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียนที่ได้รับการจัดกิจกรรมตามโครงการส่งเสริมคุณธรรมจริยธรรมและคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียน โรงเรียนดอกคำใต้วิทยาคม ในระดับมาก ผ่านเกณฑ์การประเมิน โดยมีความพึงพอใจมากที่สุด คือ นักเรียนรักษาความสะอาดของร่างกาย เสื้อผ้า สิ่งของเครื่องใช้ ที่อยู่อาศัย และเป็นระเบียบเรียบร้อยอยู่เสมอ รองลงมาคือ มีจิตใจดีงามไม่หลงไปตามกระแส หรือความเปลี่ยนแปลงของสังคม และมีจิตใจเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ โอบอ้อมอารี
ข้อเสนอแนะในการนำผลการวิจัยไปใช้
1. ผู้บริหารต้องมีการประชาสัมพันธ์ให้ผู้มีส่วนเกี่ยวข้องทุกฝ่ายทราบถึงแนวนโยบายความสำคัญของโครงการส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรม และคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียน โรงเรียนดอกคำใต้วิทยาคม
2. เปิดโอกาสให้เกิดการมีส่วนร่วมของผู้มีส่วนเกี่ยวข้องอย่างแท้จริงในการเตรียมการวางแผน การบริหารจัดการอย่างเป็นระบบ นำปัญหาที่เกิดขึ้นมาพัฒนาปรับปรุงก่อนเปิดภาคเรียน โดยบรรจุไว้ในแผนปฏิบัติการประจำปี
3. ผลกระทบหลักที่มีต่อพ่อแม่ผู้ปกครอง และนักเรียน เป็นเรื่องเกี่ยวกับพฤติกรรมตามคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียนที่เปลี่ยนแปลง อันเกิดจากการดำเนินงานทุกกิจกรรม ต้องส่งเสริมกิจกรรมที่มีลักษณะการพัฒนาที่สามารถใช้ในการดำเนินชีวิตประจำวัน และควรต้องมีเครื่องมือที่หลากหลายสามารถวัดได้ตามสภาพที่แท้จริง (Authentic Assessment) ครอบคลุมทั้งผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน คุณลักษณะอันพึงประสงค์ และเป้าหมายที่โรงเรียนกำหนดตามนโยบายของสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (สพฐ.)
4. ระดมสรรพกำลังในท้องถิ่น ทั้งภาคเอกชน องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ทุกภาคส่วนสนับสนุนการดำเนินงานตามโครงการ นอกเหนือจากที่ได้รับการจัดสรรจากภาครัฐ
ข้อเสนอแนะในการวิจัยครั้งต่อไป
1. ควรศึกษาเรื่องผลกระทบทางด้านคุณภาพการศึกษา ที่เกิดขึ้นจากโครงการส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรม และคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียน มาประยุกต์ใช้ในการบริหารจัดการและการจัดการเรียนการสอนในสถานศึกษา มีความเกี่ยวข้องอย่างยิ่งกับชุมชน สังคม และผู้ปกครองอย่างแท้จริง ดังนั้นในการวิจัยครั้งต่อไปควรมีการประชุมเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม (Participation Action Research) ที่เริ่มจากการศึกษาปัญหา (Problem Based) เพื่อหาแนวทางลด และกำจัดช่องว่างที่เกิดขึ้นเพื่อให้การดำเนินโครงการเกิดประโยชน์อย่างสูงสุดต่อผู้เรียนอย่างแท้จริง
2. ควรศึกษาและให้ความสำคัญเรื่องบทบาท หน้าที่ และภารกิจของครูและบุคลากรที่มีส่วนเกี่ยวข้องเพราะเป็นปัจจัยสำคัญที่จะทำให้การดำเนินโครงการ เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพโดยแท้จริง บรรลุตามกรอบการประเมินคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551
3. การพัฒนาผู้เรียนด้านคุณธรรมจริยธรรมและคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของสถานศึกษานั้น เป็นสิ่งที่มีความสำคัญและต้องดำเนินการอย่างจริงจังต่อเนื่อง ดังนั้นจึงควรมีการวิจัยโดยกระบวนการเชิงระบบ (System Approach) เพื่อเป็นการศึกษาการดำเนินงานอย่างรอบด้านและหลากหลายมิติ