บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาสภาพคุณธรรมจริยธรรมและคุณลักษณะที่พึงประสงค์ของนักเรียนโรงเรียนเทศบาลบ้านโนนทัน 2) พัฒนาคุณธรรมจริยธรรมและคุณลักษณะที่พึงประสงค์ของนักเรียนโรงเรียนเทศบาลบ้านโนนทัน 3) ติดตามและประเมินผลการพัฒนาคุณธรรมจริยธรรม และคุณลักษณะที่พึงประสงค์ของนักเรียน โรงเรียนเทศบาลบ้านโนนทัน ตามนโยบายการขับเคลื่อนคุณลักษณะที่พึงประสงค์ 5+1 ของนายกเทศมนตรีนครขอนแก่น ได้แก่ 1.มีวินัย 2. มีความรับผิดชอบ 3. มีความเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ 4. มีความอดทน 5.มีความกตัญญู และ 6.สำนึกรักท้องถิ่น โดยใช้กระบวนการ PAOR ตามแนวคิดของ Kemmis และ Mc Taggart ประกอบด้วย 4 ขั้นตอน 2 วงรอบ คือ ขั้นการวางแผน (Planning) ขั้นการลงมือปฏิบัติ (Action) ขั้นการสังเกตการณ์ (Observation) และขั้นการสะท้อนผล (Reflection) โดยใช้กลยุทธ์การพัฒนาครู การจัดกิจกรรมการเรียนรู้เพื่อพัฒนาผู้เรียน และการนิเทศภายใน มีกลุ่มผู้ร่วมวิจัย 25 คน ประกอบด้วย ผู้วิจัย ครูผู้สอนประจำชั้นประถมศึกษาปีที่ 1-6 และครูผู้สอนประจำชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1-3 โรงเรียนเทศบาลบ้านโนนทัน จำนวน 24 คน กลุ่มผู้ให้ข้อมูล จำนวน 70 คน ประกอบด้วยกลุ่มผู้ร่วมวิจัย 25 คน ตัวแทนนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1-6 และชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1-3 สายชั้นละ 5 คน รวมเป็นจำนวน 45 คน ได้มาโดยวิธี การสุ่มอย่างง่าย เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล คือ แบบสัมภาษณ์แบบมีโครงสร้าง จำนวน 2 ฉบับ แบบสังเกตการณ์จัดกิจกรรมการเรียนรู้เพื่อพัฒนาผู้เรียน แบบประเมินคุณลักษณะของผู้เรียน การตรวจสอบข้อมูลใช้เทคนิคการตรวจสอบข้อมูลแบบสามเส้า (Triangulation) วิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณใช้ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงมาตรฐานข้อมูลเชิงคุณภาพวิเคราะห์โดยวิธีพรรณนาวิเคราะห์ (Descriptive Analysis) แล้วนำเสนอโดยการบรรยาย
ผลการวิจัยสรุปได้ดังนี้
1. สภาพปัจจุบัน ปัญหาก่อนดำเนินการพัฒนา พบว่า ครูผู้สอนยังขาดความรู้และทักษะในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ที่ควบคู่การพัฒนาคุณธรรมจริยธรรมและคุณลักษณะที่พึงประสงค์ของนักเรียน ไม่ใช้สื่อในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน ทำให้นักเรียนเกิดความเบื่อหน่ายไม่สนใจเรียน ส่วนด้านนักเรียน พบว่า นักเรียนบางส่วนขาดคุณธรรมจริยธรรมและคุณลักษณะที่พึงประสงค์ เช่น ไม่มีวินัย ขาดความรับผิดชอบ ขาดทักษะในการทำงาน ขาดกระบวนการคิดวิเคราะห์อย่างเป็นระบบ
2. การดำเนินการพัฒนาคุณธรรมจริยธรรมและคุณลักษณะที่พึงประสงค์ของนักเรียน ผู้รายงานดำเนินการพัฒนาโดยใช้กลยุทธ์การพัฒนาครู เพื่อให้ความรู้และมีทักษะในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ที่ควบคู่กับการพัฒนาคุณธรรมจริยธรรมและคุณลักษณะที่พึงประสงค์ของนักเรียน การจัดกิจกรรมการเรียนรู้เพื่อพัฒนาผู้เรียน และการนิเทศภายในอย่างต่อเนื่อง ตลอดปีการศึกษา 2560 ตามกระบวนการวิจัยปฏิบัติการ(Action Research) จำนวน 2 วงรอบ เพื่อให้คำแนะนำช่วยเหลือ และประเมินผลการพัฒนาคุณธรรมจริยธรรมและคุณลักษณะที่พึงประสงค์ของนักเรียน
3. ผลการพัฒนา ปรากฏผล ดังต่อไปนี้
3.1 ครูมีความรู้ ประสบการณ์ใหม่ ๆ และเกิดทักษะในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ที่พัฒนาคุณธรรมจริยธรรมและคุณลักษณะที่พึงประสงค์ของนักเรียน อยู่ในระดับมาก
3.2 นักเรียนมีคุณธรรมจริยธรรมและคุณลักษณะที่พึงประสงค์ โดยรวมอยู่ในระดับดีมาก
4. ผลที่เกิดจากการพัฒนาคุณธรรมจริยธรรมและคุณลักษณะที่พึงประสงค์ของนักเรียนโรงเรียนเทศบาลบ้านโนนทัน ในช่วงปีการศึกษา 2560 ทำให้ครูมีการปรับปรุงพัฒนาตนเองในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ ส่งผลดีทำให้นักเรียนมีพัฒนาการด้านคุณธรรมจริยธรรมและคุณลักษณะที่พึงประสงค์