ชื่อเรื่อง การพัฒนาและส่งเสริมคุณธรรมจริยธรรมนักเรียน
โรงเรียนเทศบาล 1 (หนองแสง) ปีการศึกษา 2559
ผู้วิจัย นายศิวาวุธ สระแก้ว
โรงเรียน เทศบาล 1 (หนองแสง) เทศบาลเมืองนครพนม
กรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น กระทรวงมหาดไทย
ปีที่วิจัย 2559
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์ คือ (1) เพื่อศึกษาสภาพปัญหา คุณธรรม จริยธรรมนักเรียน โรงเรียนเทศบาล 1 (หนองแสง) เทศบาลเมืองนครพนม ปีการศึกษา 2559 (2) เพื่อศึกษากระบวนการจัดกิจกรรมในการพัฒนาและส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรมนักเรียน โรงเรียนเทศบาล 1 (หนองแสง) เทศบาลเมืองนครพนม ปีการศึกษา 2559 และ (3) เพื่อศึกษาผลที่เกิดจากการจัดกิจกรรมในการพัฒนาและส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรมนักเรียน โรงเรียนเทศบาล 1 (หนองแสง) เทศบาลเมืองนครพนม ปีการศึกษา 2559 กลุ่มตัวอย่าง ที่ใช้ในการวิจัยครั้งนี้ ได้แก่ นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 ถึงชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 โรงเรียนเทศบาล 1 (หนองแสง) เทศบาลเมืองนครพนม ที่เรียนในปีการศึกษา 2559 จำนวน 953 คน เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูลสภาพปัญหาด้านคุณธรรม จริยธรรมของนักเรียน เป็นแบบประเมินพฤติกรรมที่อยู่ในรูป Behavior Anchored Rating (BAR) ทำการประเมินโดยจัดระดับคุณภาพเป็น ควรปรับปรุง พอใช้ และดี แยกตามขอบข่ายพฤติกรรมด้านต่างๆ ได้แก่ ความมีวินัย ความกตัญญู ความมีเมตตา ความขยันอดทน ความเสียสละ ความสามัคคี ความซื่อสัตย์ และความมีเหตุผล นำผลการสำรวจมาคิดเป็นค่าร้อยละ ในแต่ละระดับคุณภาพ เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูลกระบวนการจัดกิจกรรมเพื่อพัฒนาและส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรมของนักเรียน ซึ่งเป็นแบบสอบถามความคิดเห็นของครูที่เกี่ยวกับกระบวนการจัดกิจกรรมเพื่อพัฒนาและส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรมของนักเรียน เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูลผลการจัดกิจกรรมพัฒนาและส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรมของนักเรียน ซึ่งเก็บข้อมูลใน 2 กรณี คือ ผลที่เกิดกับนักเรียน เก็บข้อมูลโดยใช้เครื่องมือชุดเดียวกันกับการเก็บข้อมูลสภาพปัญหาด้านคุณธรรม จริยธรรม ของนักเรียน และความพึงพอใจของครูที่มีต่อระดับคุณภาพของคุณธรรม จริยธรรมของนักเรียน เก็บข้อมูลโดยใช้การสัมภาษณ์ และใช้แบบสอบถามชนิดมาตราส่วนประมาณค่าที่เป็น Likert Scale มีระดับคุณภาพ 5 ระดับ คือ มากที่สุด มาก ปานกลาง น้อย และน้อยที่สุด ข้อมูลที่จัดเก็บมาทุกประเภท นำมาทำการวิเคราะห์ด้วยคอมพิวเตอร์ สถิติที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และทดสอบค่า t
ผลการวิจัยพบว่า
1. การศึกษาสภาพปัญหาด้านคุณธรรม จริยธรรมของนักเรียนโรงเรียนเทศบาล 1 (หนองแสง) เทศบาลเมืองนครพนม ซึ่งเป็นการศึกษาพฤติกรรมด้านคุณธรรม จริยธรรมของนักเรียนก่อนดำเนินงานเพื่อพัฒนาและส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรมนักเรียน ดำเนินการโดยมอบหมายให้ครูประจำชั้น ครูที่ปรึกษาแต่ละห้องเรียนเป็นผู้สำรวจสภาพปัญหาด้านคุณธรรม จริยธรรมของนักเรียนในด้านต่างๆ ได้แก่ ความมีวินัย ความกตัญญู ความมีเมตตา ความขยันอดทน ความเสียสละ ความสามัคคี ความซื่อสัตย์ และความมีเหตุผล การสำรวจพบว่า นักเรียนส่วนใหญ่มีคุณธรรม จริยธรรมในด้านต่างๆ โดยรวมอยู่ในระดับพอใช้ รองลงไปคือ ระดับดี และระดับควรปรับปรุง ตามลำดับ นอกจากนี้ยังพบว่า นักเรียนชั้น ป.1 มีปัญหาเกี่ยวกับคุณธรรม จริยธรรมด้านความมีเหตุผลมากที่สุด รองลงไปคือ ด้านความสามัคคีและความเสียสละตามลำดับ นักเรียนชั้น ป.2 มีปัญหาเกี่ยวกับคุณธรรม จริยธรรมด้านความกตัญญูมากที่สุด รองลงไปคือ ด้านความมีวินัยและความมีเมตตาตามลำดับ นักเรียนชั้น ป.3 มีปัญหาเกี่ยวกับคุณธรรม จริยธรรมด้านการมีเหตุผลมากที่สุด รองลงไปคือความมีวินัยและความมีเมตตาตามลำดับ นักเรียนชั้น ป.4 มีปัญหาเกี่ยวกับคุณธรรม จริยธรรมด้านความมีเมตตามากที่สุด รองลงไปคือ ด้านความมีวินัยและความกตัญญูตามลำดับ นักเรียนชั้น ป.5 มีปัญหาเกี่ยวกับคุณธรรม จริยธรรมด้านความกตัญญูมากที่สุด รองลงไปคือ ด้านความมีวินัยและความเสียสละตามลำดับ นักเรียนชั้น ป.6 มีปัญหาเกี่ยวกับคุณธรรม จริยธรรมด้านความเมตตามากที่สุด รองลงไปคือ ด้านความเสียสละและความมีวินัยตามลำดับ นักเรียนชั้น ม.1 มีปัญหาเกี่ยวกับคุณธรรมจริยธรรมด้านความสามัคคี รองลงไปคือ ด้านความเสียสละและความกตัญญูตามลำดับ นักเรียนชั้น ม.2 มีปัญหาเกี่ยวกับคุณธรรม จริยธรรมด้านความมีเหตุผลมากที่สุด รองลงไปคือ ด้านความซื่อสัตย์และความมีเมตตาตามลำดับ นักเรียนชั้น ม.3 มีปัญหาเกี่ยวกับคุณธรรม จริยธรรมด้านความมีวินัยมากที่สุด รองลงไปคือ ด้านความกตัญญูและความมีเมตตาตามลำดับ จากข้อมูลดังกล่าวจะเห็นว่า นักเรียนโรงเรียนเทศบาล 1 (หนองแสง) ยังมีพฤติกรรมด้านคุณธรรม จริยธรรมอยู่ระดับที่ไม่น่าพึงพอใจ ซึ่งสอดคล้องกับสมมติฐานที่ตั้งไว้ และจากข้อมูลสภาพปัญหาด้านคุณธรรม จริยธรรมของนักเรียนดังกล่าว ได้นำมาใช้เป็นข้อมูลประกอบการวางแผนการดำเนินงานเพื่อการพัฒนาและส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรมนักเรียนในโรงเรียนต่อไป
2. การศึกษากระบวนการจัดกิจกรรมในการพัฒนาและส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรมของนักเรียน โรงเรียนเทศบาล 1 (หนองแสง) ดำเนินการโดยใช้การสัมภาษณ์ และใช้แบบสอบถามความคิดเห็นของครู เมื่อตอนสิ้นปีการศึกษา 2559 เกี่ยวกับกระบวนการจัดกิจกรรมพัฒนาและส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรมของนักเรียน ผลการสำรวจพบว่า ครูส่วนใหญ่มีความคิดเห็นว่า กระบวนการจัดกิจกรรมในการพัฒนาและส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรมของนักเรียน มีคุณภาพอยู่ในระดับดี รองลงไปคือระดับดีที่สุด ระดับปานกลาง ระดับพอใช้ และระดับควรปรับปรุง ตามลำดับ ซึ่งสอดคล้องกับสมมติฐานที่ตั้งไว้ และได้นำมาใช้เป็นแนวทางในการดำเนินงานในปีต่อๆ ไป
3. การศึกษาผลการดำเนินงานการจัดกิจกรรมในการพัฒนาและส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรมของนักเรียน โรงเรียนเทศบาล 1 (หนองแสง) พบว่า
3.1 ก่อนดำเนินการ นักเรียนส่วนใหญ่มีคุณธรรม จริยธรรมในด้านต่างๆ อยู่ในระดับพอใช้ รองลงไปคือ ระดับดี และระดับควรปรับปรุง ตามลำดับ หลังดำเนินการนักเรียนส่วนใหญ่มีคุณธรรมจริยธรรมในด้านต่างๆ อยู่ในระดับดี รองลงไปคือ ระดับพอใช้ และระดับควรปรับปรุง ตามลำดับ
3.2 ก่อนดำเนินการ ครูมีความพึงพอใจเกี่ยวกับการมีคุณธรรม จริยธรรมในด้านต่างๆ ของนักเรียนในระดับปานกลาง หลังดำเนินการ ครูมีความพึงพอใจเกี่ยวกับการมีคุณธรรมจริยธรรมในด้านต่างๆ ของนักเรียนในระดับมาก แสดงว่าความพึงพอใจของครูที่มีต่อคุณธรรม จริยธรรมของนักเรียน หลังดำเนินการจัดกิจกรรมสูงกว่าก่อนดำเนินการอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ ระดับ .05 ซึ่งสอดคล้องกับสมมติฐานที่ตั้งไว้ จึงมั่นใจได้ว่านักเรียนโรงเรียนเทศบาล 1 (หนองแสง) ที่ได้รับการพัฒนาและส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรมตามกระบวนการจัดกิจกรรมที่โรงเรียนจัดทำขึ้น จะเป็นบุคคลที่มีคุณลักษณะอันพึงประสงค์ตามที่สังคมมุ่งหวังต่อไป