ชื่อเรื่อง การพัฒนารูปแบบการจัดประสบการณ์ของครูเพื่อส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์
ของเด็กปฐมวัย โรงเรียนเทศบาล ๓ วัดเหนือ สังกัดสำนักการศึกษา
เทศบาลเมืองกาฬสินธุ์
ผู้วิจัย นางจริยา พงษ์พันธุ์นา ตำแหน่ง รองผู้อำนวยการสถานศึกษา
วิทยฐานะ รองผู้อำนวยการชำนาญการพิเศษ โรงเรียนเทศบาล ๓ วัดเหนือ
สำนักการศึกษา เทศบาลเมืองกาฬสินธุ์ จังหวัดกาฬสินธุ์
ปีที่วิจัย 2560
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเพื่อพัฒนารูปแบบการจัดประสบการณ์ของครูเพื่อส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์ของเด็กปฐมวัย โรงเรียนเทศบาล ๓ วัดเหนือ สังกัดสำนักการศึกษา เทศบาลเมืองกาฬสินธุ์ โดยมีวัตถุประสงค์การวิจัย (1) เพื่อศึกษาสภาพและข้อมูลพื้นฐานของการจัดประสบการณ์ของครูเพื่อส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์ของเด็กปฐมวัย (2) เพื่อสร้างรูปแบบการจัดประสบการณ์ของครูเพื่อส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์ของเด็กปฐมวัย โรงเรียนเทศบาล ๓ วัดเหนือ สังกัดสำนักการศึกษา เทศบาลเมืองกาฬสินธุ์ (3) เพื่อทดลองใช้รูปแบบการจัดประสบการณ์ของครูเพื่อส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์ของเด็กปฐมวัย โรงเรียนเทศบาล ๓ วัดเหนือ สังกัดสำนักการศึกษา เทศบาลเมืองกาฬสินธุ์ (4) เพื่อศึกษาผลการใช้รูปแบบการจัดประสบการณ์ของครูเพื่อส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์ของเด็กปฐมวัยโรงเรียนเทศบาล ๓ วัดเหนือ สังกัดสำนักการศึกษา เทศบาลเมืองกาฬสินธุ์ ดังนี้ (4.1) ครูผู้สอนมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับการจัดประสบการณ์การเรียนรู้ด้านการคิดสร้างสรรค์ (4.2) ครูผู้สอนมีความสามารถในการออกแบบการจัดประสบการณ์การเรียนรู้ด้านการคิดสร้างสรรค์ (4.3) ครูผู้สอนมีความพึงพอใจที่มีต่อรูปแบบการจัดประสบการณ์ของครูเพื่อส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์ของเด็กปฐมวัย โรงเรียนเทศบาล ๓ วัดเหนือ สังกัดสำนักการศึกษา เทศบาลเมืองกาฬสินธุ์ กลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ กลุ่มผู้เชี่ยวชาญ ซึ่งเป็นผู้เชี่ยวชาญด้านการวิจัยและพัฒนาหลักสูตรการฝึกอบรม จำนวน 5 คน สำหรับประเมินรูปแบบการจัดประสบการณ์ของครูเพื่อส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์ของเด็กปฐมวัย และกลุ่มผู้รับการพัฒนาคือพนักงานครูที่ปฏิบัติการสอนในโรงเรียนเทศบาล ๓ วัดเหนือ จำนวน 18 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ 1. แบบทดสอบวัดความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับการจัดประสบการณ์ของครูเพื่อส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์ของเด็กปฐมวัย จำนวน 20 ข้อ 2. แบบสอบถามเรื่อง การพัฒนารูปแบบการจัดประสบการณ์ของครูเพื่อส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์ของเด็กปฐมวัยโรงเรียนเทศบาล ๓ วัดเหนือ สังกัดสำนักการศึกษา เทศบาลเมืองกาฬสินธุ์ 3 แบบประเมินความสามารถในการออกแบบการจัดประสบการณ์เพื่อส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์และ 4. แบบประเมินความพึงพอใจของพนักงานครูที่มีต่อรูปแบบการจัดประสบการณ์ของครูเพื่อส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์ของเด็กปฐมวัยโรงเรียนเทศบาล ๓ วัดเหนือ สังกัดสำนักการศึกษา เทศบาลเมืองกาฬสินธุ์ จำนวน 15 ข้อ สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูลได้แก่ ค่าเฉลี่ยร้อยละส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และทดสอบค่า t-test การพัฒนารูปแบบมีวิธีดำเนินการ 4 ระยะคือ ระยะที่ 1 การศึกษาสภาพปัจจุบันและปัญหา ระยะที่ 2 การยกร่างและการพัฒนารูปแบบ ระยะที่ 3 การทดลองใช้การพัฒนารูปแบบ และระยะที่ 4 ผลการใช้รูปแบบ
ผลการวิจัย พบว่า
1. ผลการศึกษาสภาพ ปัญหา และความต้องการการพัฒนาครูในการจัดกิจกรรมส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์ของเด็กปฐมวัยในโรงเรียนเทศบาล ๓ วัดเหนือ สังกัดสำนักการศึกษา เทศบาลเมืองกาฬสินธุ์ โดยภาพรวมและรายด้าน พบว่า
1.1 สภาพของการจัดกิจกรรมส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์ของเด็กปฐมวัยในโรงเรียน
เทศบาล ๓ วัดเหนือ สังกัดสำนักการศึกษา เทศบาลเมืองกาฬสินธุ์ โดยภาพรวม พบว่าครูมีความคิดเห็นอยู่ในระดับปานกลางทุกด้าน เรียงลำดับค่าเฉลี่ยมากไปหาน้อย ได้แก่ ด้านความคิดริเริ่ม ความคิดคล่องแคล่ว ด้านความคิดละเอียดลออ และความคิดยืดหยุ่น ตามลำดับ เมื่อพิจารณารายด้านเกี่ยวกับสภาพการจัดกิจกรรมส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์ของเด็กปฐมวัยในโรงเรียนเทศบาล ๓ วัดเหนือ สังกัดสำนักการศึกษา เทศบาลเมืองกาฬสินธุ์ ปรากฏผลดังนี้ 1) ด้านความคิดริเริ่ม ภาพรวมอยู่ในระดับปานกลาง 2) ด้านความคิดคล่องแคล่ว ภาพรวมอยู่ในระดับปาน 3) ด้านความคิดละเอียดลออ ภาพรวมอยู่ในระดับปานกลาง 4) ด้านความคิดยืดหยุ่น ภาพรวมอยู่ในระดับปานกลาง
1.2 ปัญหาการพัฒนาครูในการจัดกิจกรรมส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์ของเด็กปฐมวัย
ในโรงเรียนเทศบาล ๓ วัดเหนือ สังกัดสำนักการศึกษา เทศบาลเมืองกาฬสินธุ์โดยภาพรวม พบว่า ครูมีความคิดเห็นอยู่ในระดับปานกลางทุกด้าน เรียงลำดับค่าเฉลี่ยมากไปหาน้อย ได้แก่ 1) ด้านความคิดคล่องแคล่ว 2) ความคิดละเอียดลออ 3) ด้านความคิดริเริ่ม และ 4) ความคิดยืดหยุ่น ตามลำดับ เมื่อพิจารณารายด้านเกี่ยวกับปัญหาการจัดกิจกรรมส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์ของ เด็กปฐมวัยในโรงเรียนเทศบาล ๓ วัดเหนือ สังกัดสำนักการศึกษา เทศบาลเมืองกาฬสินธุ์ปรากฏผล ดังนี้ 1) ด้านความคิดคล่องแคล่ว ภาพรวมอยู่ในระดับปานกลาง 2) ความคิดละเอียดลออ ภาพรวมอยู่ในระดับปานกลาง 3) ด้านความคิดริเริ่ม ภาพรวมอยู่ในระดับปานกลาง และ 4) ความคิดยืดหยุ่นภาพรวมอยู่ในระดับปานกลาง ตามลำดับ
1.3 ความต้องการพัฒนาครูการจัดกิจกรรมส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์ของเด็กปฐมวัย
ในโรงเรียนเทศบาล ๓ วัดเหนือ สังกัดสำนักการศึกษา เทศบาลเมืองกาฬสินธุ์ พบว่า โดยภาพรวมวิธีการที่ครูมีความต้องการพัฒนาด้วยวิธี การประชุมสัมมนาทุกด้าน เรียงลำดับค่าเฉลี่ยมากไปหาน้อย ได้แก่ ประชุมสัมมนา การฝึกอบรม การจัดกิจกรรมทางวิชาการ และ การเรียนรู้ด้วยตัวเอง ตามลำดับจำแนกรายด้าน พบว่า 1) ด้านความคิดริเริ่ม เมื่อพิจารณาเป็นรายข้อ พบว่า ความต้องการมากที่สุด คือ การประชุมสัมมนา 2) ด้านความคิดคล่องแคล่ว เมื่อพิจารณาเป็นรายข้อ พบว่า ความต้องการมากที่สุด คือ การประชุมสัมมนา 3) ด้านความคิดยืดหยุ่น เมื่อพิจารณาเป็นรายข้อ พบว่า ความต้องการมากที่สุด คือ การประชุมสัมมนา 4) ด้านความคิดละเอียดลออ เมื่อพิจารณาเป็นรายข้อ พบว่าความต้องการมากที่สุด คือ การประชุมสัมมนา
2. รูปแบบการจัดประสบการณ์ของครูเพื่อส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์ของเด็กปฐมวัย ประกอบด้วยหลักการ วัตถุประสงค์และการนำรูปแบบไปใช้ เป็นกระบวนการเชิงระบบที่มีความสัมพันธ์กันขององค์ประกอบต่าง ๆ ในการจัดประสบการณ์ของครูเพื่อส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์ของเด็กปฐมวัย โดยมีขั้นตอนการดำเนินงาน 7 ขั้นตอนดังนี้ ขั้นที่ 1 : การเตรียมความพร้อม ขั้นที่ 2 : การสร้างความรู้และความเข้าใจรวบยอด ขั้นที่ 3 : การประยุกต์ใช้ ขั้นที่ 4 : ออกแบบผลงาน ขั้นที่ 5 : การนำไปใช้ ขั้นที่ 6 : เสริมสร้างการพัฒนา และขั้นที่ 7 : ตรวจสอบประเมินค่า
3. ผลการทดลองใช้รูปแบบการจัดประสบการณ์ของครูเพื่อส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์ของเด็กปฐมวัยโรงเรียนเทศบาล ๓ วัดเหนือ สังกัดสำนักการศึกษา เทศบาลเมืองกาฬสินธุ์ พบว่า ครูผู้สอนมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับการจัดประสบการณ์ของครูเพื่อส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์ของเด็กปฐมวัยระหว่างก่อนและหลังการใช้รูปแบบการจัดประสบการณ์ของครูเพื่อส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์ของเด็กปฐมวัย โรงเรียนเทศบาล ๓ วัดเหนือ สังกัดสำนักการศึกษา เทศบาลเมืองกาฬสินธุ์ แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 และครูผู้สอนมีความพึงพอใจต่อรูปแบบการจัดประสบการณ์ของครูเพื่อส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์ของเด็กปฐมวัย โรงเรียนเทศบาล ๓ วัดเหนือ สังกัดสำนักการศึกษา เทศบาลเมืองกาฬสินธุ์ โดยรวมอยู่ในระดับ มาก
4. ผลการใช้รูปแบบการจัดประสบการณ์ของครูเพื่อส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์ของเด็กปฐมวัยโรงเรียนเทศบาล ๓ วัดเหนือ สังกัดสำนักการศึกษา เทศบาลเมืองกาฬสินธุ์ พบว่า
4.1 ครูผู้สอนมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับการจัดประสบการณ์ของครูเพื่อส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์ของเด็กปฐมวัยระหว่างก่อนและหลังการใช้รูปแบบการจัดประสบการณ์ของครูเพื่อส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์ของเด็กปฐมวัยโรงเรียนเทศบาล ๓ วัดเหนือ สังกัดสำนักการศึกษา เทศบาลเมืองกาฬสินธุ์ แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05
4.2 ครูผู้สอนมีความสามารถในการออกแบบการจัดประสบการณ์การเรียนรู้ด้านการคิดสร้างสรรค์ อยู่ในระดับมาก
4.3 ครูผู้สอนมีความพึงพอใจต่อรูปแบบการจัดประสบการณ์ของครูเพื่อส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์ของเด็กปฐมวัยโรงเรียนเทศบาล ๓ วัดเหนือ สังกัดสำนักการศึกษา เทศบาลเมืองกาฬสินธุ์ อยู่ในระดับมาก