บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินโครงการพัฒนาแหล่งเรียนรู้ที่เน้นทักษะอาชีพโดยใช้ชุมชนเป็นฐาน และศึกษาแนวทางการปรับปรุงโครงการพัฒนาแหล่งเรียนรู้ที่เน้นทักษะอาชีพโดยใช้ชุมชนเป็นฐานของโรงเรียนเทศบาล 2 วัดกลางทุมมาวาส ศิริอุปถัมภ์ตามแนวทางการประเมินเชิงระบบโดยใช้องค์ประกอบการประเมินแบบ CIPPI ประกอบด้วย ด้านบริบท ด้านปัจจัยป้อนเข้า ด้านกระบวนการ ด้านผลผลิต และด้านผลกระทบ กลุ่มตัวอย่างได้แก่ ผู้บริหารสถานศึกษา กรรมการสถานศึกษา ครูผู้สอน ผู้ปกครอง และนักเรียน โรงเรียนเทศบาล 2 วัดกลางทุมมาวาส ศิริอุปถัมภ์ จำนวน 165 คน ผลการวิจัยปรากฏ ดังนี้
1. ผลการประเมินโครงการพัฒนาแหล่งเรียนรู้ที่เน้นทักษะอาชีพโดยใช้ชุมชนเป็นฐาน ของโรงเรียนเทศบาล 2 วัดกลางทุมมาวาสศิริอุปถัมภ์
1.1 ด้านบริบท มีคุณภาพอยู่ในระดับมาก ข้อที่มีคะแนนเฉลี่ยสูงสุด 3 อันดับแรก ได้แก่ การประสานงานระหว่างบุคลากรทำให้เกิดความร่วมมือในการดำเนินโครงการหลักการวัตถุประสงค์และเป้าหมายของโครงการมีความเหมาะสม และการจัดบรรยากาศในการดำเนินงานเหมาะสมและสอดคล้องกับการดำเนินโครงการ ตามลำดับ
1.2 ด้านปัจจัยป้อนเข้า มีคุณภาพอยู่ในระดับมาก ข้อที่มีคะแนนเฉลี่ยสูงสุด 3 อันดับแรก ได้แก่ วัสดุอุปกรณ์ เครื่องมือเครื่องใช้ในการดำเนินโครงการอย่างเพียงพอ มีคณะกรรมการดำเนินโครงการประกอบด้วย ผู้บริหาร ครูและบุคลากรในชุมชนและได้รับงบประมาณสนับสนุนจากชุมชน บุคลากร หรือหน่วยงานเอกชน ตามลำดับ
1.3 ด้านกระบวนการ มีคุณภาพอยู่ในระดับมาก ข้อที่มีคะแนนเฉลี่ยสูงสุด 3 อันดับแรก ได้แก่ มีการดำเนินกิจกรรมที่กำหนดในโครงการตามขั้นตอนทุกกิจกรรมมีการจัดทำกรอบแนวคิดและกำหนดจุดพัฒนาตามสภาพปัญหาและความต้องการและบุคลากรในชุมชน และมีการประเมินผลการดำเนินโครงการ ตามลำดับ
1.4 ด้านผลผลิต มีคุณภาพอยู่ในระดับมาก ข้อที่มีคะแนนเฉลี่ยสูงสุด 3 อันดับแรก ได้แก่ ผู้เรียนมีส่วนร่วมเกี่ยวกับการวัดและประเมินผลการเรียนรู้ตามความเหมาะสมครูมีการจัดทำแผนการจัดการเรียนรู้ตามขั้นตอน และผ่านการตรวจรับรองจากผู้บริหารโรงเรียนและครูนำผลการประเมินมาพัฒนาการจัดกิจกรรมการเรียนรู้อย่างต่อเนื่องและสม่ำเสมอ ตามลำดับ
1.5 ด้านผลกระทบ มีคุณภาพอยู่ในระดับมาก ข้อที่มีคะแนนเฉลี่ยสูงสุด 3 อันดับแรก ได้แก่ ชุมชนมีการรวมกลุ่มอาชีพและพัฒนาให้เป็นแหล่งเรียนรู้กับสถานศึกษาต่างๆ ในพื้นที่ได้เข้ามาศึกษาเรียนรู้ได้อย่างบูรณาการ โรงเรียนมีแหล่งเรียนรู้เชิงบูรณาการที่ต่อเนื่องและยั่งยืน และคนในชุมชนมีแนวคิดในการพัฒนาอาชีพที่เข้มแข็งและยั่งยืนมากขึ้น ตามลำดับ
2. แนวทางการปรับปรุงโครงการพัฒนาแหล่งเรียนรู้ที่เน้นทักษะอาชีพโดยใช้ชุมชนเป็นฐาน ของโรงเรียนเทศบาล 2 วัดกลางทุมมาวาสศิริอุปถัมภ์ ด้านบริบท ควรปรับปรุงการขยายเครือข่ายแนวร่วมและแรงสนับสนุนจากชุมชนและ ด้านการสร้างบรรยากาศการเรียนรู้ที่เป็นวิถีปฏิบัติอย่างต่อเนื่องและยั่งยืน ด้านปัจจัยป้อนเข้า ควรมีงบสนับสนุนเพิ่มเติมจากหน่วยงานในท้องถิ่น ด้านวัสดุอุปกรณ์ควรจัดให้มีห้องเรียนซึ่งเป็นสถานที่เฉพาะ ระบบการบริหารจัดการควรมีกิจกรรมเสริมในหลักสูตรที่ทันสมัย ควรมีกิจกรรมการเรียนรู้เสริมให้หลากหลาย ด้านบุคลากรควรมีการชี้แจงทำความเข้าใจในจุดมุ่งหมายโครงการให้ครู นักเรียน ผู้ปกครองนักเรียนเข้าใจอย่างชัดเจน ด้านกระบวนการควรมีสิ่งอำนวยความสะดวกในการจัดการเรียนการสอนและควรมีห้องปฏิบัติการเฉพาะด้านที่รองรับความสนใจในการเรียนรู้แบบโครงงานของนักเรียนซึ่งเป็นแหล่งเรียนรู้ที่สามารถสร้างสรรค์ชิ้นงานให้เป็นนวัตกรรมสำหรับชุมชนได้นำไปใช้ประโยชน์ ด้านผลผลิตควรส่งเสริมให้โอกาสเข้ารับการเสริมความรู้และทักษะจากวิทยากรผู้เชี่ยวชาญเฉพาะด้านควรจัดกิจกรรมที่พัฒนานักเรียนด้านทักษะอาชีพและทักษะวิชาการควบคู่กัน โดยให้นักเรียนมีส่วนร่วมในการกำหนดวันเวลากิจกรรมที่ทำตลอดปีการศึกษาที่แน่นอน ชัดเจน ด้านผลกระทบควรสำรวจความต้องการและกำหนดเป้าหมายของโครงการในปีต่อไปได้อย่างครอบคลุมสอดคล้องกับความต้องการของชุมชนและสังคมประเทศชาติอย่างแท้จริง และการสนับสนุนการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมของชุมชน ควรให้นักเรียนได้มีบทบาทในการคิดค้นสร้างสรรค์วิธีการในการกระตุ้นทางเศรษฐกิจที่ทำให้มีเงินหมุนเวียนภายในชุมชนมากขึ้น พัฒนาชีวิตความเป็นอยู่ของคนในชุมชนหรือช่วยเหลือผู้ได้รับความเดือดร้อนภายในชุมชนให้เห็นเป็นเชิงประจักษ์ เพื่อสร้างการยอมรับของคนในชุมชนและการสนับสนุน นำไปสู่การดำเนินโครงการอย่างต่อเนื่องและพัฒนาทักษะของนักเรียนร่วมกับการพัฒนาท้องถิ่นได้อย่างยั่งยืน