แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 1
รายวิชา ศ31101 ศิลปะพื้นฐาน สาระดนตรี กลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะ
ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 หน่วยการเรียนรู้เรื่องเรียนรู้ดนตรีไทย
เรื่องความหมายและประวัติความเป็นมาของดนตรีไทย ภาคเรียนที่ 1 สอนวันที่ 21 มิถุนายน 2560 เวลา 2.00 ชั่วโมง
สอนโดยนายชัยบดี เดชบุรัมย์ โรงเรียนบ้านไผ่แสงทองประชาสรรค์ อำเภอบ้านไผ่ จังหวัดขอนแก่น
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
1. มาตรฐานการเรียนรู้
มาตรฐาน ศ 2.2 เข้าใจความสัมพันธ์ระหว่างดนตรี ประวัติศาสตร์ และวัฒนธรรม เห็นคุณค่าของดนตรีที่เป็นมรดกทางวัฒนธรรม ภูมิปัญญาท้องถิ่น ภูมิปัญญาไทยและสากล
2. ตัวชี้วัด
ศ 2.2 ม. 1/1 อธิบายบทบาทความสัมพันธ์และอิทธิพลของดนตรีที่มีต่อสังคมไทย
ศ 2.2 ม. 1/2 ระบุความหลากหลายขององค์ประกอบดนตรีในวัฒนธรรมต่างกัน
3. สาระสำคัญ
ดนตรีไทย เป็นดนตรีที่มีการสร้างสรรค์พัฒนารูปแบบ มีการถ่ายทอดกันตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน ซึ่งโครงของดนตรีไทยได้รับการปรับปรุงจนมีรูปแบบที่ลงตัว ทั้งบทเพลง การขับร้อง และการผสมผสาน มาจนถึงปัจจุบัน อีกทั้งดนตรีไทยยังมีความสัมพันธ์กับชีวิตคนไทย โดยการนำเอาดนตรีมาบรรเลงเพื่อในวัตถุประสงค์ต่างๆ อาทิเช่น การบรรเลงประกอบพิธีต่างๆ ตามความเชื่อของแต่ละบุคคลหรือท้องถิ่น เพื่อความบันเทิงของคนในชุมชน เพื่อความสัมพันธ์ระหว่างหนุ่มสาว เพื่อประกอบการแสดง เป็นต้น
4. จุดประสงค์การเรียนรู้
4.1 ด้านความรู้ (K)
4.1.1 อธิบายความหมายของดนตรีไทยได้อย่างถูกต้อง
4.1.2 อธิบายประวัติและวิวัฒนาการของดนตรีไทยในแต่ละยุคสมัยได้
4.2 ด้านทักษะ/กระบวนการ (P)
4.2.1 เขียนสรุปความหมายและประวัติความเป็นมาของดนตรีไทยได้
4.2.2 เขียนแผนผังความคิดเกี่ยวกับประวัติและวิวัฒนาการของดนตรีไทยในแต่ละยุคสมัยได้
4.3 ด้านคุณลักษณะอันพึงประสงค์ (A)
4.3.1 การมีวินัย
4.3.2 ใฝ่เรียนรู้
4.3.3 มุ่งมั่นในการทำงาน
4.3.4 จิตสาธารณะ
5. สาระการเรียนรู้
ดนตรีไทย หมายถึง เพลงไทยที่มีระดับเสียงซึ่งประกอบขึ้นเป็นทำนอง มีลีลา จังหวะ ความดัง -เบา สลับสอดแทรกมีความไพเราะเสนาะหู ก่อให้เกิดความรู้สึกรื่นเริง สนุกสนาน อ่อนหวาน ให้ความสุข ความเศร้าโศก ปลุกจิตใจซึ่งสามารถสัมผัสความรู้สึกนั้นได้ตามแนวทำนองเพลง
ดนตรีไทยมีความสัมพันธ์กับชีวิตคนไทยตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน โดยการนำเอาดนตรีมาบรรเลงเพื่อวัตถุประสงค์ต่างๆ เช่น บรรเลงประกอบพิธีต่างๆ ตามความเชื่อของแต่ละบุคคลหรือท้องถิ่น เพื่อความบันเทิงของคนในชุมชน เพื่อความสัมพันธ์ระหว่างหนุ่มสาว เพื่อประกอบการแสดง ลักษณะและรูปแบบของดนตรีมักมีความเรียบง่าย ตามลักษณะของสังคมและประเภทของงาน
วิวัฒนาการของดนตรีไทยแต่ละยุค จะนิยมแบ่งตามการดำรงอยู่ของราชธานี คือสมัยก่อนสุโขทัย สมัยสุโขทัย สมัยอยุธยา และสมัยรัตนโกสินทร์
6. ชิ้นงาน/ภาระงาน
6.1 ทำงานจากใบงานที่ 1 เรื่องความหมายและประวัติความเป็นมาของดนตรีไทย
6.2 สรุปเนื้อหาจากใบความรู้ที่ 1 เรื่องความหมายและประวัติความเป็นมาของดนตรีไทย
6.3 ทำแบบทดสอบหลังเรียนเรื่องความหมายและประวัติความเป็นมาของดนตรีไทย
7. การประเมินผล
7.1 ความรู้
ภาระ/ชิ้นงาน วิธีการวัด เครื่องมือ เกณฑ์ที่ใช้ประเมิน ระดับคะแนน ความหมาย เกณฑ์
การผ่าน
- ทำแบบทดสอบหลังเรียนเรื่องความหมายและประวัติความเป็นมาของดนตรีไทย ตรวจแบบ
ทดสอบ
หลังเรียนจำนวน
10 ข้อ แบบทดสอบหลังเรียน ตอบถูก 8-10 ข้อ 3 ดีมาก ตอบถูก 4-7 ข้อ 2 ดี
ตอบถูก 0-3 ข้อ 1 พอใช้ ต้องถูก 7 ข้อหรือผ่านระดับดีร้อยละ 70 ขึ้นไป
7.2 ทักษะ/กระบวนการ/ทักษะการคิด
ภาระ/ชิ้นงาน วิธีการวัด เครื่องมือ เกณฑ์ที่ใช้ประเมิน ผู้ประเมิน
- ทำงานจากใบงานที่ 1 เรื่องความหมายและประวัติความเป็นมาของดนตรีไทย จากการตรวจคำตอบในใบงานที่ 1 ผ่านระดับดี ร้อยละ 70 ขึ้นไป นักเรียน ครู
- เขียนสรุปเนื้อหา จากใบความรู้ที่ 1 -ตรวจผลงาน
-แบบประเมิน การตรวจผลงาน ผ่านระดับดี ร้อยละ 70 ขึ้นไป ครู
7.3 คุณลักษณะอันพึงประสงค์
ภาระ/ชิ้นงาน วิธีการวัด เครื่องมือ เกณฑ์ที่ใช้ประเมิน ผู้ประเมิน
- มีวินัย
- ใฝ่เรียนรู้
- มุ่งมั่นในการทำงาน
- จิตสาธารณะ จากแบบสังเกตพฤติกรรมการ มีวินัย ใฝ่เรียนรู้ มุ่งมั่นในการทำงานและมีจิตสาธารณะ -แบบประเมินคุณลักษณะอันพึงประสงค์ผ่านระดับดีขึ้นไป ครู
ชั่วโมงที่ 1
8. กิจกรรมการเรียนการสอน
8.1 ขั้นการทบทวนความรู้เดิม
8.1.1 ชี้แจงเกี่ยวกับจุดประสงค์การเรียนรู้ เนื้อหา การวัดผลประเมินผล ข้อตกลงต่าง ๆ ในขณะที่ทำกิจกรรมการเรียนรู้ให้นักเรียนทุกคนได้รับรู้
8.1.2 นักเรียนสนทนาและแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับดนตรีไทยที่พบเห็นในชีวิตประจำวันว่า มีความสำคัญและวิวัฒนาการอย่างไร เพื่อวัดความรู้พื้นฐานของนักเรียนก่อนเรียน
8.1.3 นำภาพตัวอย่างเกี่ยวกับวงดนตรีไทย 2 ภาพ แล้วร่วมกันวิเคราะห์ความแตกต่างของภาพทั้งสอง พร้อมทั้งให้นักเรียนทายจากภาพว่าภาพวงดนตรีที่นักเรียนเห็นอยูในยุคสมัยใด
8.2 ขั้นการแสวงหาความรู้ใหม่
8.2.1 นักเรียนแบ่งกลุ่ม ๆ ละ 5-6 คน โดยการแบ่งกลุ่มแต่ละกลุ่มจะคละกันระหว่างนักเรียนที่มีผลการเรียนเก่ง ปานกลาง และอ่อน ซึ่งภายในกลุ่มจะมีการเลือกประธานกลุ่ม รองประธานกลุ่ม และเลขานุการ
8.2.2 ตัวแทนกลุ่มออกมารับใบความรู้ที่ 1 เรื่องความหมายและประวัติความเป็นมาของดนตรีไทย แล้วแจกสมาชิกภายในกลุ่มเพื่อศึกษาทำความเข้าใจและร่วมกันสรุป
8.3 ขั้นการศึกษาทำความเข้าใจข้อมูล/ความรู้ใหม่ และเชื่อมโยงความรู้ใหม่กับความรู้เดิม
8.3.1 สมาชิกภายในกลุ่มแต่ละกลุ่มร่วมกันอภิปรายและสรุปความคิดรวบยอดอีกครั้ง เพื่อจะได้หาข้อสงสัยหรือจุดที่ยังไม่เข้าใจเพิ่มเติม
8.3.2 ให้นักเรียนแต่ละกลุ่มช่วยกันศึกษาค้นคว้าเนื้อหาเพิ่มเติมในที่ข้อสงสัยหรือจุดที่ยัง
ไม่เข้าใจเพิ่มเติมจากแหล่งเรียนรู้ต่าง ๆ เช่น นิทรรศการหรือแหล่งเรียนรู้ที่ครูจัดไว้ หนังสืออ่านประกอบ หรือจากห้องอินเตอร์เน็ตโรงเรียน
ชั่วโมงที่ 2
8.4 ขั้นการแลกเปลี่ยนความรู้ความเข้าใจกับกลุ่ม
8.4.1 ตัวแทนกลุ่มออกมานำเสนอความรู้ที่ได้จากการศึกษาจากใบความรู้และศึกษาเพิ่มเติมที่ได้ข้อสรุปจากการอภิปรายภายในกลุ่มให้นักเรียนทั้งชั้นเรียนได้ฟัง
8.4.2 เปิดโอกาสให้นักเรียนที่ยังมีข้อสงสัยหรือไม่เข้าใจได้ซักถาม และร่วมกันอภิปรายในประเด็นคำถามที่เพื่อนในชั้นเรียนถามจนได้ข้อมูลที่ถูกต้อง
8.5 ขั้นการสรุปและจัดระเบียบความรู้
8.5.1 นักเรียนและครูร่วมกันอภิปรายความรู้ทั้งหมดที่ได้ โดยครูใช้คำถามเพื่อกระตุ้นให้นักเรียนได้ลำดับความคิดอย่างต่อเนื่อง และจัดระเบียบขององค์ความรู้เกี่ยวกับเรื่องความหมายและประวัติความเป็นมาของดนตรีไทย ดังนี้
1) ดนตรีไทยมีความหมายว่าอย่างไร
( แนวการตอบ เพลงไทยที่มีระดับเสียงซึ่งประกอบขึ้นเป็นทำนอง มีลีลา จังหวะ
ความดัง-เบา สลับสอดแทรกมีความไพเราะเสนาะหู ก่อให้เกิดความรู้สึกรื่นเริง สนุกสนาน อ่อนหวาน ให้ความสุข ความเศร้าโศก ปลุกจิตใจ ซึ่งสามารถสัมผัสความรู้สึกนั้นได้ตามแนวทำนองเพลง)
2) ความสำคัญและความเป็นมาของดนตรีไทยเป็นอย่างไร
( แนวการตอบ ดนตรีไทยมีความสัมพันธ์กับชีวิตคนไทยตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน โดยการนำเอาดนตรีมาบรรเลงเพื่อวัตถุประสงค์ต่างๆ เช่น บรรเลงประกอบพิธีต่างๆ ตามความเชื่อของแต่ละบุคคลหรือท้องถิ่น เพื่อความบันเทิงของคนในชุมชน เป็นต้น )
3) วิวัฒนาการของดนตรีไทย แบ่งยุคสมัยตามการดำรงอยู่ของราชธานี ได้แก่ยุคใดบ้าง ( แนวการตอบ สมัยก่อนสุโขทัย สมัยสุโขทัย สมัยอยุธยา และสมัยรัตนโกสินทร์)
8.5.2 นักเรียนเขียนสรุปเนื้อหาที่ได้จากการเรียนรู้ลงในสมุดจดงานเป็นรายบุคคล
8.6 ขั้นการปฏิบัติและ/ หรือการแสดงผลงาน
8.6.1 นักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมกันสรุปความคิดรวบยอดจากการเรียนรู้อีกครั้ง ตามความเข้าใจและออกแบบเป็นผังความคิด ซึ่งครูมอบหมายนักเรียนไปคิดและทำกิจกรรมนอกเหนือเวลาเรียน แล้วนำมาส่งครูในการเรียนชั่วโมงถัดไป (ครูจะตรวจและคัดเลือกชิ้นงานของนักเรียนที่อยู่ในเกณฑ์ดี นำไปจัดนำเสนอและแสดงผลงานไว้ป้ายนิเทศหน้าชั้นเรียน เป็นเวลา 1 สัปดาห์)
8.7 ขั้นการประยุกต์ใช้ความรู้
8.7.1 นักเรียนทำงานในใบงานที่ 1 เรื่องความหมายและประวัติความเป็นมาของดนตรีไทย
8.7.2 ครูแนะนำให้นักเรียนไปศึกษาเนื้อหาเพิ่มเติม จากห้องสมุดโรงเรียนหรือจากห้อง
อินเตอร์เน็ตโรงเรียน
8.7.3 ส่งเสริมให้นักเรียนนำความรู้ที่ได้จาการเรียนรู้ ไปทำชิ้นงานหรือพัฒนาตนเองใน
รูปแบบต่างๆ เพื่อสร้างประสบการณ์และถ่ายทอดไปยังผู้อื่นที่สนใจได้
9. สื่อการเรียนการสอน/ แหล่งเรียนรู้
9.1 สื่อการเรียนการสอน
9.1.1 ใบความรู้ที่ 1 เรื่องความหมายและประวัติความเป็นมาของดนตรีไทย
9.1.2 ใบงานที่ 1 เรื่องความหมายและประวัติความเป็นมาของดนตรีไทย
9.1.3 ภาพวงดนตรีไทย
9.1.4 หนังสือเรียนสาระการเรียนรู้พื้นฐานรายวิชาดนตรี ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พ.ศ. 2551
9.1.5 แบบทดสอบหลังเรียนเรื่องความหมายและประวัติความเป็นมาของดนตรีไทย เป็นข้อสอบปรนัยชนิด 4 ตัวเลือก
9.2 แหล่งเรียนรู้
9.2.1 ห้องปฏิบัติการศิลปะ
9.2.2 ห้องปฏิบัติการคอมพิวเตอร์
10. กิจกรรมเสนอแนะ
1. ครูผู้สอนควรกำกับ ดูแลให้นักเรียนจัดป้ายนิเทศหน้าชั้นเรียน เรื่องความหมายและประวัติ
ความเป็นมาของดนตรีไทย
2. ถ้าเวลาเรียนในชั่วโมงไม่เพียงพอ ครูผู้สอนอาจให้นักเรียนทำใบงานที่ 1 เป็นการบ้าน และนำงานมาส่งในวันถัดไป
11. บันทึกผลหลังสอน
11.1 ผลการสอน
..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
10.2 ปัญหา/อุปสรรค
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
10.3 แนวทางปรับปรุงการเรียนการสอนครั้งต่อไป
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
ลงชื่อ
( นายชัยบดี เดชบุรัมย์ )
ครูวิทยฐานะ ครูชำนาญการ
โรงเรียนบ้านไผ่แสงทองประชาสรรค์