แผนการจัดการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้ร่วมกับการแก้โจทย์ปัญหาตามแนวคิดของโพลยา
กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ สาระการเรียนรู้เพิ่มเติม
รายวิชา ว31201 ฟิสิกส์ 1 ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4
หน่วยการเรียนรู้เรื่อง แรงและกฎการเคลื่อนที่ เวลา 22 ชั่วโมง
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 1 เรื่อง แรง เวลา 2 ชั่วโมง
สอนโดย นายวิเชียร พรมศรี โรงเรียนชนบทศึกษา อำเภอชนบท จังหวัดขอนแก่น
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
1. มาตรฐานการเรียนรู้
มาตรฐานการเรียนรู้ ว 4.1 เข้าใจธรรมชาติของแรงแม่เหล็กไฟฟ้า แรงโน้มถ่วง และแรงนิวเคลียร์
มีกระบวนการสืบเสาะหาความรู้ สื่อสารสิ่งที่เรียนรู้และนำความรู้ไปใช้ประโยชน์อย่างถูกต้องและมีคุณธรรม
2. สาระสำคัญ
แรง คือสิ่งที่กระทำต่อวัตถุเปลี่ยนสภาพการเคลื่อนที่ ซึ่งเป็นปริมาณเวกเตอร์ มีทั้งขนาดและทิศทางในการเคลื่อนที่ของวัตถุ
การเขียนเวกเตอร์แทนแรง กรณีที่แรงกระทำต่อวัตถุในแนวเส้นตรงและกรณีที่แรงกระทำวัตถุ
ในทิศทางตรงข้ามกัน
3. จุดประสงค์การเรียนรู้
3.1 จุดประสงค์ด้านความรู้ (K)
3.1.1 อธิบายความหมายของแรง ขนาดและทิศทางของแรงลัพธ์ได้
3.1.2 สรุปได้ว่าเมื่อแรงกระทำต่อวัตถุ แล้ววัตถุมีการเคลื่อนที่จะทำให้วัตถุมีความเร็วเปลี่ยนไป ซึ่งอาจเปลี่ยนเฉพาะขนาดหรือทิศทางของความเร็ว หรือเปลี่ยนทั้งขนาดและทิศทางของความเร็ว
3.2 จุดประสงค์ด้านทักษะ/กระบวนการ (P)
3.2.1 ทดลองเกี่ยวกับขนาดและทิศทางของแรงได้
3.2.2 เขียนเวกเตอร์แทนขนาดและทิศทางของแรง และหาขนาดและทิศทางของแรงลัพธ์ได้
3.3 คุณลักษณะอันพึงประสงค์ (A)
3.3.1 ซื่อสัตย์สุจริต
3.3.2 มีวินัย
3.3.3 ใฝ่เรียนรู้
3.3.4 มุ่งมั่นในการทำงาน
4. สาระการเรียนรู้
แรง คือสิ่งที่กระทำต่อวัตถุเปลี่ยนสภาพการเคลื่อนที่ ซึ่งเป็นปริมาณเวกเตอร์ มีทั้งขนาดและทิศทางในการเคลื่อนที่ของวัตถุ
การเขียนเวกเตอร์แทนแรง สามารถเขียนเวกเตอร์แทนแรงได้โดยใช้ความยาวของเส้นตรงแทนขนาดของแรง และหัวลูกศรแทนทิศทางของแรง ซึ่งมีทั้งในกรณีที่แรงกระทำต่อวัตถุในแนวเส้นตรงและกรณีที่แรงกระทำวัตถุในทิศทางตรงข้ามกัน
5. ชิ้นงาน/ภาระงาน
5.1 ทำแบบทดสอบก่อนเรียนเรื่องแรง จำนวน 5 ข้อ
5.2 ทำงานจากใบกิจกรรมที่ 1 เรื่องความหมายของแรง
5.3 เขียนสรุปเนื้อหาจากใบความรู้ที่ 1 เรื่องแรง
5.4 ทำงานจากใบงานที่ 1 เรื่องแรง จำนวน 3 ข้อ
5.5 ทำแบบทดสอบหลังเรียนเรื่องแรง จำนวน 5 ข้อ
6. การประเมินผล
6.1 ความรู้
ภาระ/ชิ้นงาน วิธีการวัด เครื่องมือ เกณฑ์ที่ใช้ประเมิน ระดับคะแนน ความหมาย เกณฑ์
การผ่าน
- ทำแบบทดสอบก่อนเรียนเรื่องแรง - ตรวจแบบ
ทดสอบ
ก่อนเรียนจำนวน 5 ข้อ แบบทดสอบ
ก่อนเรียน ตอบถูก 4-5 ข้อ
ตอบถูก 2-3 ข้อ
ตอบถูก 0-1 ข้อ 3
2
1
ดีมาก
ดี
พอใช้
ผ่านตามสภาพจริง
- ทำงานจาก
ใบงานที่ 1
เรื่องแรง - ตรวจงานจากใบงาน
ที่ 1 จำนวน
3 ข้อ แบบประเมินการแก้โจทย์ปัญหาตามแนวคิดของโพลยา ตอบถูก 3 ข้อ
ตอบถูก 2 ข้อ
ตอบถูก 0-1 ข้อ 3
2
1
ดีมาก
ดี
พอใช้
ถูกตั้งแต่
2 ข้อ หรือระดับดี
ร้อยละ 70 ขึ้นไป
- ทำแบบทดสอบหลังเรียนเรื่องแรง - ตรวจแบบ
ทดสอบ
หลังเรียนจำนวน 5 ข้อ แบบทดสอบ
หลังเรียน ตอบถูก 4-5 ข้อ
ตอบถูก 2-3 ข้อ
ตอบถูก 0-1 ข้อ 3
2
1
ดีมาก
ดี
พอใช้
ผ่านเกณฑ์ระดับดี
ร้อยละ 70 ขึ้นไป
6.2 ทักษะ/กระบวนการ/ทักษะการคิด
ภาระ/ชิ้นงาน วิธีการวัด เครื่องมือ เกณฑ์ที่ใช้ประเมิน ผู้ประเมิน
- เขียนสรุปเนื้อหา
เรื่องแรง - ตรวจผลงาน - แบบประเมิน
การตรวจผลงาน ผ่านระดับดีขึ้นไป ครู
- เขียนสรุปผล
การปฏิบัติกิจกรรม
เพื่อศึกษาความหมายของแรง - สังเกตพฤติกรรม
การปฏิบัติงาน
ของกลุ่ม -แบบประเมิน
การปฏิบัติงานกลุ่ม
ผ่านระดับดีขึ้นไป นักเรียน
ครู
6.3 คุณลักษณะอันพึงประสงค์
ภาระ/ชิ้นงาน วิธีการวัด เครื่องมือ เกณฑ์ที่ใช้ประเมิน ผู้ประเมิน
- ซื่อสัตย์สุจริต
- มีวินัย
- ใฝ่เรียนรู้
- มุ่งมั่นใน
การทำงาน -สังเกตพฤติกรรมความซื่อสัตย์ มีวินัย ใฝ่เรียนรู้ และมุ่งมั่น ในการทำงาน -แบบประเมินคุณลักษณะ
อันพึงประสงค์ ผ่านระดับดีขึ้นไป ครู
7. กระบวนการจัดการเรียนรู้
ชั่วโมงที่ 1
7.1 ขั้นสร้างความสนใจ (Engage)
7.1.1 นักเรียนแบ่งกลุ่ม ๆ ละ 6-7 คน โดยแต่ละกลุ่มคละเพศชาย-หญิง และมีผลการเรียนเก่ง ปานกลางและอ่อน แล้วเลือกประธาน รองประธาน และเลขานุการกลุ่ม
7.1.2 นักเรียนและครูร่วมกันสนทนาเกี่ยวกับแรงที่พบเห็นในชีวิตประจำวัน โดยการใช้คำถามว่า เพราะเหตุใดวัตถุจึงมีการเคลื่อนตามลักษณะที่เราเห็น เช่น วัตถุหยุดนิ่งแล้วเริ่มเคลื่อนที่ หรือวัตถุที่กำลังเคลื่อนที่อยู่จึงหยุดอยู่กับที่ได้
7.1.3 นักเรียนทำแบบทดสอบก่อนเรียนเรื่อง แรง เป็นข้อสอบปรนัยชนิด 4 ตัวเลือก จำนวน 5 ข้อ ใช้เวลา 10 นาที
7.2 ขั้นสำรวจและค้นหา (Explore)
7.2.1 นักเรียนแต่ละกลุ่มออกมาเตรียมอุปกรณ์และทำการทดลองในกิจกรรมที่ 1 เพื่อศึกษาเกี่ยวกับความหมายของแรง จากใบกิจกรรมที่ 1 เรื่องแรง
7.2.2 นักเรียนร่วมกันอภิปรายและจดบันทึกลงในใบบันทึกกิจกรรมที่ 1 เรื่องแรง
7.2.3 นักเรียนศึกษาเกี่ยวกับเรื่องแรงและการเขียนเวกเตอร์แทนแรง จากใบความรู้ที่ 1 เรื่องแรง และจากหนังสือเรียนฟิสิกส์เพิ่มเติม เล่ม 1 ของ สสวท.
ชั่วโมงที่ 2
7.3 อธิบายและลงข้อสรุป (Explain)
7.3.1 ตัวแทนนักเรียนแต่ละกลุ่มออกมานำเสนอผลการทดลองหน้าชั้นเรียน ใช้เวลา 3-5 นาที
7.3.2 นักเรียนทั้งห้องเรียนร่วมกันอภิปรายและสรุปจากการศึกษาเนื้อหาเรื่องแรง สรุปได้ดังนี้
1) จากการทำกิจกรรมพบว่ารถทดลองจะเคลื่อนที่และมีความเร็ว กรณีที่รถทดลองหยุด มีความเร็วเป็นศูนย์
2) แรง คือ สิ่งที่กระทำต่อวัตถุเปลี่ยนสภาพการเคลื่อนที่ ซึ่งเป็นปริมาณเวกเตอร์ มีทั้งขนาดและทิศทางในการเคลื่อนที่ของวัตถุ
3) แรง คือ การกระทำหรือสิ่งที่ทำให้วัตถุเปลี่ยนสภาพการเคลื่อนที่ โดยมีขนาดความเร็วเปลี่ยนไป หรือทิศทางเปลี่ยนไป หรือเปลี่ยนทั้งขนาดความเร็ว และทิศทาง
7.4 ขั้นขยายความรู้ (Elaborate)
7.4.1 ครูให้ความรู้เพิ่มเติม พร้อมทั้งยกตัวอย่างการแก้โจทย์ปัญหาตามแนวคิดของโพลยา เรื่องแรงและการเขียนเวกเตอร์แทนแรง
7.4.2 นักเรียนทำแบบฝึกหัดและแก้โจทย์ปัญหาตามแนวคิดของโพลยา จากใบงานที่ 1 เรื่องแรง
1) นักเรียนทำแบบฝึกหัดและแก้โจทย์ปัญหาตามแนวคิดของโพลยา จากใบงานที่ 1
เรื่องแรง ซึ่งให้นักเรียนทำงานเป็นรายบุคคล
2) สุ่มนักเรียน 2-3 คน ออกมาอธิบายและแสดงวิธีทำในการแก้โจทย์ปัญหาตามขั้นตอนทั้ง 4 ของโพลยา
3) นักเรียนร่วมกันอภิปราย ตรวจสอบว่าผลลัพธ์ที่ได้เป็นจริงหรือไม่ อย่างไร อาศัยหลักการอะไร
4) นักเรียนตรวจสอบผลการดำเนินการในขั้นที่ 3 ของตนเอง ว่ามีวิธีการทำแบบอื่นหรือไม่ เมื่อนักเรียนตรวจสอบเสร็จและเข้าใจแล้ว ส่งครูผู้สอนเพื่อตรวจให้คะแนนความถูกต้อง
7.4.3 นักเรียนทำแบบทดสอบหลังเรียนเรื่องแรง เป็นข้อสอบปรนัยชนิด 4 ตัวเลือก
จำนวน 5 ข้อ ใช้เวลา 10 นาที
7.5 ขั้นประเมิน (Evaluate)
7.5.1 นักเรียนทำกิจกรรมการทดลองเรื่องความหมายของแรง เพื่อศึกษาความหมายของแรง ผ่านเกณฑ์ที่กำหนดไว้ ร้อยละ 70 ขึ้นไป
7.5.2 นักเรียนทำงานและแก้โจทย์ปัญหาตามแนวคิดของโพลยา จากใบงานที่ 1 เรื่องแรง ผ่านเกณฑ์ที่กำหนดไว้ ร้อยละ 70 ขึ้นไป
7.5.3 นักเรียนทำแบบทดสอบหลังเรียนเรื่อง แรง ผ่านเกณฑ์ระดับดีร้อยละ 70 ขึ้นไป
7.5.4 นักเรียนมีคุณลักษณะอันพึงประสงค์ ผ่านเกณฑ์ระดับดีขึ้นไป
8. สื่อการเรียนการสอน/ แหล่งเรียนรู้
8.1 สื่อการเรียนการสอน
8.1.1 ใบความรู้ที่ 1 เรื่อง แรง
8.1.2 ใบกิจกรรมที่ 1 เรื่อง แรง
8.1.3 ชุดอุปกรณ์ทำกิจกรรมเพื่อศึกษาความหมายของแรง
8.1.4 ใบงานที่ 1 เรื่องแรง จำนวน 3 ข้อ
8.1.5 แบบทดสอบก่อนเรียนและหลังเรียนเรื่อง แรง เป็นข้อสอบปรนัยชนิด 4 ตัวเลือก จำนวน 5 ข้อ
8.1.6 หนังสือเรียนรายวิชาฟิสิกส์เพิ่มเติม เล่ม 1 ของ สสวท.
8.2 แหล่งเรียนรู้
8.2.1 ห้องปฏิบัติการวิทยาศาสตร์
8.2.2 ห้องสมุดโรงเรียน
8.2.3 ห้องปฏิบัติการคอมพิวเตอร์
9. กิจกรรมเสนอแนะ
ให้นักเรียนไปศึกษาเพิ่มเติมเกี่ยวกับเรื่องแรง จากหนังสือเรียนรายวิชาฟิสิกส์เพิ่มเติม เล่ม 1 ของ สสวท. และจากแหล่งเรียนรู้ต่างๆ นอกเหนือจากเวลาเรียน แล้วจดบันทึกลงในสมุดรายบุคคลส่งก่อนเรียนชั่วโมงต่อไป