ชื่อเรื่อง การพัฒนารูปแบบการมีส่วนร่วมด้านคุณธรรมจริยธรรมนักเรียน
โรงเรียนเทศบาลวัดโพธิ์ จังหวัดชลบุรี
ผู้วิจัย ระวีวรรณ สุขอุดม
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มี มีจุดมุ่งหมาย 1) เพื่อศึกษาสภาพและปัญหาเกี่ยวกับคุณธรรม จริยธรรมของ
นักเรียน 2) การพัฒนารูปแบบการมีส่วนร่วมด้านคุณธรรมจริยธรรมนักเรียน 3) การติดตาม ประเมินผลการพัฒนารูปแบบการมีส่วนร่วมด้านคุณธรรมจริยธรรมนักเรียนโรงเรียนเทศบาลวัดโพธิ์ จังหวัดชลบุรีซึ่งเป็นการวิจัยปฏิบัติการแบบมีส่วนรวม ( Participatory Action Research :PAR ) มีขั้นตอนการวิจัยดังนี้ 1) ขั้นตอนการวางแผน 2) ขั้นการปฏิบัติการ 3) ขั้นสังเกตการณ์ 4) ขั้นสะท้อนผล ต่อยอดไปสู่ 5) ขั้นผลลัพธ์ (Results of Implementation) ผู้มีส่วนร่วมในการวิจัยประกอบด้วย กลุ่มผู้ร่วมวิจัย ( Research Participants ) จำนวน 40 คน ประกอบด้วย ผู้วิจัยและผู้บริหาร 2 คน คณะครู 23 คนและคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน 15 คน กลุ่มผู้ให้ข้อมูล จำนวน 331 คน ประกอบด้วย นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 3-6 จำนวน 93 คน นักเรียนชั้นประมัธยมศึกษาตอนต้น ม.1-3 จำนวน 69 คน ผู้ปกครองชั้นประถมศึกษาปีที่ 3-6 และนักเรียนชั้นประมัธยมศึกษาตอนต้น ม.1-3 จำนวน 162 คน และ ครูประจำชั้น 7 คนโดยเลือกแบบเจาะจง (Purposive Sampling) สำหรับรูปแบบกิจกรรมที่ใช้ในการพัฒนามี 8 กิจกรรมได้แก่ 1 น้อมนำจิตให้ผ่องใส 2. ค่ายคุณธรรมชุ่มฉ่ำใจ 3. พาน้องไปทำบุญ 4. เรียนธรรมนำชีวิต 5. กตัญญูรู้คุณ 6.ร่วมค้ำจุนศาสนพิธี 7. ละครคุณธรรม8.สุจริต เสียสละ ประหยัด และเกื้อกูล ระยะเวลาศึกษาวิจัย ตั้งแต่วันที่ 16 พฤษภาคม 2558-31 มีนาคม 2559 รวบรวมข้อมูลโดยการสัมภาษณ์ การสังเกตและการสอบถาม ก่อนจัดกิจกรรม ขณะจัดกิจกรรมและหลังจัดกิจกรรมพัฒนา วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติร้อยละ ค่าเฉลี่ยและส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานและPaired-test
1. การศึกษาสภาพและปัญหาเกี่ยวกับคุณธรรม จริยธรรมของนักเรียน พบว่า เด็กไม่มีสัมมาคาราวะ ขาดวินัย มาเรียนสาย ผู้ปกครองมาส่งไม่ไหว้ การแต่งกายไม่สะอาด สกปรก มอมแมม การใช้วาจาต่อผู้ใหญ่ไม่สุภาพ เสพสารเสพติด ตั้งครรภ์ก่อนวัยอันควร ทะเลาะวิวาท มีลักขโมยของ เพลงชาติบรรเลงยังเดินไม่หยุดยืนตรง ไม่แบ่งปันสิ่งของให้เพื่อน พูดจาสอดเสียด ทะเละวิวาทกัน รับประทานอาหารไม่ชอบเข้าแถว ไม่รักษาข้าวของของโรงเรียน แอบทิ้งขยะลงลำคลองหน้าบริเวณโรงเรียน ไม่รู้จักเก็บออม ไม่ค่อยร่วมกิจกรรมมักจับกลุ่มเล่นกัน
2. การพัฒนารูปแบบการมีส่วนร่วมด้านคุณธรรมจริยธรรมนักเรียนโรงเรียนเทศบาลวัดโพธิ์ จังหวัดชลบุรี สรุปจากการสังเกตร่วมกิจกรรมพัฒนาคุณธรรม จริยธรรม 8 กิจกรรม และจากการสัมภาษณ์ครูประจำชั้นและนักเรียนและครูผู้รับผิดชอบจัดกิจกรรมพัฒนา พบว่า ช่วงการทำกิจกรรมเด็กส่วนใหญ่ร่วมกิจกรรมเป็นอย่างดี และร้อยละ 90 มีพฤติกรรมที่แสดงให้เห็นถึงคุณธรรม จริยธรรมและค่านิยมอันดีงามได้อย่างชัดเจน นักเรียนมีระเบียบวินัยในการเข้าแถวและอยู่ในห้องประชุม มีความรับผิดชอบงานที่มอบหมายดีขึ้น และนักเรียนส่วนมากมีพฤติกรรมเปลี่ยนในทางบวก เช่น รู้จักประหยัดออดออม มีจิตสาธารณะ ช่วยเหลือส่วนร่วมมากขึ้น มีวินัยในการอยู่ร่วมกัน รับผิดชอบในงานต่างๆเป็นอย่างดี มีความสามัคคี นักเรียนมีการช่วยเหลือเพื่อน ไม่เห็นแก่ตัว ช่วยประหยัดน้ำ-ไฟในโรงเรียน เข้าแถวเป็นระเบียบ มาโรงเรียนสม่ำเสมอ เก็บของได้นำมาส่งครู และรู้จักแบ่งปันของเล่นหรือขนมให้เพื่อน คณะครูประจำชั้นกล่าวว่า กิจกรรมพัฒนาทั้ง 8 กิจกรรมเป็นกิจกรรมที่ดีมาก ควรทำแบบต่อเนื่อง เพราะจะทำให้นักเรียนมีลักษณะนิสัยที่ถาวรและเป็นพลเมืองที่ดีของชาติต่อไป สำหรับความคิดเห็นของนักเรียน นักเรียนและเพื่อนๆ มีความเห็นว่า เพื่อนๆมีวินัย ได้แก่ การเข้าแถวเป็นระเบียบ ครูเวรมีการประกาศของหล่นหายบ่อยๆ นักเรียนชอบกิจกรรมไหว้ครูและวันแม่ ได้กราบแม่ มีการเก็บออมเงิน นักเรียนยังกล่าวอีกว่า โรงเรียนสะอาดขึ้น นักเรียนช่วยกันทำความสะอาด ครูบอกว่าค่าน้ำ-ไฟก็ลดลง น้ำในคลองสังเขปสะอาดขึ้นรุ่นพี่พาน้องไปทำบุญทุกวันพระชาวบ้านชมว่า เป็นภาพที่น่ารัก จากประสบการณ์นักเรียนยังกล่าวต่อไปอีกว่าจะกลับไปปรับใช้กับที่บ้านเรื่องการเก็บออม การประหยัดน้ำ-ไฟ มีเด็กบางคนบอกว่าแม่ชม ว่าขยันทำการบ้าน ช่วยเหลืองานบ้านพ่อแม่ ทุกวัน ไม่เถียงแม่ นักเรียนยังกล่าวอีกว่า ชอบทำกิจกรรมทุกกิจกรรม เพราะรู้สึกว่าตัวเองมีคุณค่ามากขึ้น
3. การศึกษาความคิดเห็นของผู้ปกครอง พบว่า หลังเข้าร่วมกิจกรรมพัฒนาคุณธรรม จริยธรรม 8 กิจกรรมของนักเรียนในช่วง 2 ปีการศึกษา มีความคิดเห็นว่านักเรียนมีพฤติกรรมการปฏิบัติตนที่ดีขึ้นกว่าก่อนเข้าร่วมกิจกรรมพัฒนาอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ขณะเดียวกันเมื่อวัดผลพฤติกรรมการปฏิบัติตนของนักเรียนชั้นประถมศึกษาและมัธยมศึกษาตอนต้น พบว่า หลังเข้าร่วมกิจกรรมพัฒนาคุณธรรม จริยธรรม 8 กิจกรรม นักเรียนมีพฤติกรรมการปฏิบัติตนที่ดีขึ้นกว่าก่อนกข้าร่วมกิจกรรมพัฒนาอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ
สรุปผลได้ว่า รูปแบบการพัฒนาการมีส่วนร่วมด้านคุณธรรมจริยธรรมทั้ง 8 กิจกรรม ส่งผลให้นักเรียนมีคุณธรรม-จริยธรรมทั้งด้านการมีวินัย ความรับผิดชอบ ความซื่อสัตย์สุจริต ความกตัญญูกตเวที ความเมตตากรุณาเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่และเสียสละเพื่อส่วนร่วม ความประหยัดและรู้จักใช้ทรัพยากรของส่วนตนและส่วนร่วมอย่างคุ้มค่า และมีการปฏิบัติตนเป็นประโยชน์ต่อส่วนรวม อันจะส่งผลให้นักเรียนเป็นคนดีและคนเก่ง เติบโตเป็นกำลังสำคัญในพัฒนาประเทศชาติต่อไปในอนาคต