ครูบ้านนอก

การเผยแพร่ผลงานทางวิชาการ

เรื่อง

การพัฒนาชุดกิจกรรมแบบสืบเสาะหาความรู้

เรื่อง โลกและการเปลี่ยนแปลง รายวิชาวิทยาศาสตร์พื้นฐาน 4

กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2

นางพณิฎาร์ ชำนิกุล

ตำแหน่ง ครู วิทยฐานะครูชำนาญการ

โรงเรียนสตรีสิริเกศ จังหวัดศรีสะเกษ

สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 28

สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน กระทรวงศึกษาธิการ

การพัฒนาชุดกิจกรรมแบบสืบเสาะหาความรู้ เรื่อง โลกและการเปลี่ยนแปลง

รายวิชาวิทยาศาสตร์พื้นฐาน 4 กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์

สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2

นางพณิฎาร์ ชำนิกุล

ทำวิจัยเมื่อ พ.ศ. 2560

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ (1) พัฒนาชุดกิจกรรมแบบสืบเสาะหาความรู้ เรื่อง โลกและการเปลี่ยนแปลง รายวิชาวิทยาศาสตร์พื้นฐาน 4 กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียน ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ให้มีประสิทธิภาพตามเกณฑ์ 80/80 (2) เปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนก่อนเรียนและหลังเรียนจากการจัดการเรียนรู้โดยใช้ชุดกิจกรรมแบบสืบเสาะหาความรู้ เรื่อง โลกและการเปลี่ยนแปลง รายวิชาวิทยาศาสตร์พื้นฐาน 2 และ (3) ศึกษาเจตคติของนักเรียน ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ที่มีต่อการจัดการเรียนรู้โดยใช้ชุดกิจกรรมแบบสืบเสาะหาความรู้ เรื่อง โลกและการเปลี่ยนแปลง

รูปแบบการวิจัยเป็นการวิจัยเชิงทดลองเบื้องต้น (Pre- experimental Design) ในรูปแบบกลุ่มทดลองกลุ่มเดียว มีการวัดผลก่อนและหลังการทดลอง (The single group, pretest-posttest Design) กลุ่มตัวอย่างเป็นนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2/8 โรงเรียนสตรีสิริเกศ สังกัดสำนักงาน เขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 28 ในภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2560 จำนวน 42 คน ซึ่งได้มาโดยการสุ่มตัวอย่างแบบกลุ่ม (Cluster Random Sampling) เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยประกอบด้วย (1) เครื่องมือที่ใช้ทดลอง ได้แก่ ชุดกิจกรรมแบบสืบเสาะหาความรู้ เรื่อง โลกและการเปลี่ยนแปลง รายวิชาวิทยาศาสตร์พื้นฐาน 4 กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์พื้นฐาน สำหรับนักเรียน ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 จำนวน 12 ชุด และแผนการจัดการเรียนรู้ จำนวน 12 แผน (2) เครื่องมือที่ใช้เก็บรวบรวมข้อมูลได้แก่ แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน เรื่อง โลกและการเปลี่ยนแปลง จำนวน 40 ข้อ มีค่าความเชื่อมั่นเท่ากับ 0.91 และแบบวัดเจตคติต่อการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ จำนวน 20 ข้อ มีค่าความเชื่อมั่นเท่ากับ 0.96 สถิติที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และการทดสอบที (t – test)

ผลการวิจัยพบว่า (1) ชุดกิจกรรมแบบสืบเสาะหาความรู้ เรื่อง โลกและการเปลี่ยนแปลง รายวิชาวิทยาศาสตร์พื้นฐาน 4 กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 มีประสิทธิภาพเท่ากับ 84.46/83.65 ซึ่งสูงกว่าเกณฑ์ 80/80 (2) นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ที่ได้รับการเรียนรู้โดยใช้ชุดกิจกรรมแบบสืบเสาะหาความรู้ เรื่อง โลกและการเปลี่ยนแปลง มีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนหลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01 ซึ่งเป็นไปตามสมมติฐานการวิจัย และ (3) นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 มีเจตคติต่อการจัดการเรียนรู้ โดยใช้ชุดกิจกรรมแบบสืบเสาะหาความรู้ เรื่อง โลกและการเปลี่ยนแปลง อยู่ในระดับดี โดยมีค่าเฉลี่ยเท่ากับ 4.20 และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานเท่ากับ 0.73

2

1. ความเป็นมาและความสำคัญของปัญหา

การศึกษาเป็นเครื่องมือสำคัญที่สุดในการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ ดังนั้นหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 จึงมุ่งพัฒนาผู้เรียนทุกคนซึ่งเป็นกำลังของชาติให้เป็นมนุษย์ ที่มีความสมดุลทั้งด้านร่างกาย ความรู้ คุณธรรม มีจิตสำนึกในความเป็นพลเมืองไทย และพลโลก ยึดมั่นในการปกครองตามระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข มีความรู้ และทักษะพื้นฐาน มีเจตคติที่จำเป็นต่อการศึกษาต่อการประกอบอาชีพ และการศึกษาตลอดชีวิต โดยมุ่งเน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ บนพื้นฐานความเชื่อว่า ผู้เรียนทุกคนสามารถเรียนรู้และพัฒนาตนเอง ได้เต็มตามศักยภาพ (กระทรวงศึกษาธิการ, 2551 : 4) ในการจัดการศึกษานอกจากการดำเนินการตามแนวทางที่กำหนดไว้ในหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 แล้วยังต้อง ดำเนินการจัดการศึกษาให้เป็นไปตามพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542 แก้ไขเพิ่มเติม(ฉบับที่ 3) พ.ศ. 2553 โดยเฉพาะอย่างยิ่งในหมวด 4 แนวการจัดการศึกษา ซึ่งมีมาตราต่าง ๆ ได้แก่มาตรา 22 ระบุไว้ว่าการจัดการศึกษาต้องยึดหลักว่าผู้เรียนทุกคนมีความสามารถในการเรียนรู้ และพัฒนาตนเองได้ และถือว่าผู้เรียนมีความสำคัญที่สุด กระบวนการจัดการศึกษาต้องส่งเสริม ให้ผู้เรียนสามารถพัฒนาตามธรรมชาติและเต็มตามศักยภาพ มาตรา 23 ระบุไว้ว่าการจัดการศึกษาต้องเน้นความสำคัญทั้งความรู้ คุณธรรม กระบวนการเรียนรู้ และบูรณาการตามความเหมาะสม และมาตรา 24 การจัดกระบวนการเรียนรู้ ระบุไว้ว่าให้สถานศึกษาและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องดำเนินการจัดกระบวนการเรียนรู้ เช่น จัดเนื้อหาสาระและกิจกรรมให้สอดคล้องกับความสนใจ และความถนัดของผู้เรียน โดยคำนึงถึงความแตกต่างระหว่างบุคคล (สำนักงานรับรองมาตรฐาน และประเมินคุณภาพการศึกษา, 2558 : 12-13)

การเรียนรู้วิทยาศาสตร์มีความสำคัญอย่างยิ่งในสังคมโลกปัจจุบันและอนาคต เพราะวิทยาศาสตร์เกี่ยวข้องกับทุกคนทั้งในชีวิตประจำวันและงานอาชีพต่าง ๆ ตลอดจนเทคโนโลยี เครื่องมือเครื่องใช้และผลผลิตต่าง ๆ ที่มนุษย์ได้ใช้เพื่ออำนวยความสะดวกในชีวิวิตและการทำงาน เหล่านี้ล้วนเป็นผลของความรู้วิทยาศาสตร์ผสมผสานกับความคิดสร้างสรรค์และศาสตร์อื่น ๆ วิทยาศาสตร์ช่วยให้มนุษย์ได้พัฒนาวิธีคิด ทั้งความคิดเป็นเหตุเป็นผลคิดสร้างสรรค์ คิดวิเคราะห์ วิจารณ์ มีทักษะสำคัญในการค้นคว้าหาความรู้ มีความสามารถในการแก้ปัญหาอย่างเป็นระบบ สามารถตัดสินใจโดยใช้ข้อมูลที่หลากหลาย และมีประจักษ์พยานที่ตรวจสอบได้ วิทยาศาสตร์ เป็นวัฒนธรรมของโลกสมัยใหม่ซึ่งเป็นสังคมแห่งการเรียนรู้ ดังนั้นทุกคนจึงจำเป็นต้องได้รับการพัฒนาให้มีความรู้วิทยาศาสตร์ เพื่อให้มีความรู้ความเข้าใจในธรรมชาติและเทคโนโลยีที่มนุษย์สร้างสรรค์ขึ้น สามารถนำความรู้ไปใช้อย่างมีเหตุผล สร้างสรรค์และมีคุณธรรม ในด้านการจัดการเรียนรู้นั้น กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์มุ่งหวังให้ผู้เรียนเรียนรู้วิทยาศาสตร์ที่เน้นการเชื่อมโยงความรู้ กับกระบวนการ มีทักษะสำคัญในการค้นคว้าและสร้างองค์ความรู้ โดยใช้กระบวนการสืบเสาะ หาความรู้ และการแก้ปัญหาที่หลากหลาย ให้ผู้เรียนมีส่วนร่วมในการเรียนรู้ทุกขั้นตอน มีการทำกิจกรรมด้วยการลงมือปฏิบัติจริงอย่างหลากหลายและเหมาะสม (กระทรวงศึกษาธิการ, 2551 : 92-93) ดังนั้นการจัดการเรียนรู้วิทยาศาสตร์จำเป็นต้องเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมการเรียนการสอน ทั้งของครูและนักเรียน โดยครูผู้สอนต้องเปลี่ยนบทบาทจากการเป็นผู้บอกเล่า บรรยาย สาธิต ไปเป็นการวางแผนการจัดกิจกรรมให้นักเรียนมีบทบาทสำคัญในกิจกรรมการเรียนรู้ทุกขั้นตอน จนกระทั่งนักเรียนสามารถสร้างองค์ความรู้ได้

3

ในปีการศึกษา 2559 ผู้รายงานปฏิบัติหน้าที่สอนรายวิชาวิทยาศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2โรงเรียนกุดชุมวิทยาคม จังหวัดยโสธร สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 28 ซึ่งเปิดทำการสอนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ถึงชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6 โดยจัดการศึกษาตามหลักสูตร โรงเรียนกุดชุมวิทยาคม พุทธศักราช 2557 ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 ซึ่งในการจัดการเรียนการสอนจะประสบความสำเร็จตามเป้าหมายที่โรงเรียนคาดหวังไว้ได้ ทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้องทั้งระดับโรงเรียน ชุมชน ครอบครัว และบุคคลต้องร่วมรับผิดชอบ โดยร่วมกันทำงานอย่างเป็นระบบและต่อเนื่องในการวางแผนดำเนินการ ส่งเสริมสนับสนุน ตรวจสอบ ตลอดจนปรับปรุงแก้ไข เพื่อพัฒนาผู้เรียนไปสู่คุณภาพตามมาตรฐานการเรียนรู้ที่กำหนดไว้ในหลักสูตร ในการจัดการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์นั้น ผู้รายงานเป็นผู้สอนรายวิชาวิทยาศาสตร์พื้นฐาน 4 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 และผู้รายงานมีความตระหนักในหน้าที่ความรับผิดชอบที่จะต้องจัดการเรียนรู้ รายวิชาที่รับผิดชอบเพื่อให้ผู้เรียนมีคุณภาพตามมาตรฐานการเรียนรู้ที่กำหนดในหลักสูตร และมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนบรรลุเป้าหมายที่โรงเรียนกำหนด ดังนั้นผู้รายงานจึงหาแนวทางในการพัฒนาวิธีการจัดการเรียนรู้วิทยาศาสตร์อย่างเป็นระบบ โดยเริ่มจากการวิเคราะห์สภาพปัจจุบัน และปัญหาของการจัดการเรียนรู้รายวิชาวิทยาศาสตร์พื้นฐาน 4 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 เพื่อให้ทราบถึงปัญหาที่เกิดขึ้น จากนั้นจึงวิเคราะห์สาเหตุของปัญหาเพื่อหาวิธีการในการแก้ปัญหา และกำหนด แนวทางการในการแก้ปัญหาที่เหมาะสม ซึ่งจากการวิเคราะห์ปัญหาได้พบปัญหาที่สำคัญ ได้แก่ ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนรายวิชาวิทยาศาสตร์พื้นฐาน 4 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 มีค่าร้อยละต่ำกว่าเป้าหมายที่โรงเรียนกำหนดไว้ร้อยละ 70 เพราะจากการตรวจสอบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนรายวิชาดังกล่าวปลายภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2558 พบว่าผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนโดยรวมมีค่าร้อยละเท่ากับ 68.25 (พณิฎาร์ ชำนิกุล, 2559 : 11-12) ดังนั้นผู้รายงานจึงตั้งเป้าหมายว่าผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน รายวิชาวิทยาศาสตร์พื้นฐาน 4 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ให้มีค่าร้อยละ 70 ขึ้นไป ในภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2560

จากปัญหาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนต่ำกว่าเป้าหมายที่โรงเรียนกำหนดดังกล่าวข้างต้น ผู้รายงานจึงศึกษาเอกสารและงานวิจัยเกี่ยวกับวิธีการจัดการเรียนรู้เพื่อพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ตลอดจนการใช้สื่อการเรียนหรือนวัตกรรมที่สามารถนำมาใช้ในการจัดการการเรียนรู้เพื่อการพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนได้อย่างมีประสิทธิภาพ จากการศึกษาเอกสารได้ข้อสรุปเป็นแนวคิดว่าวิธีการจัดการเรียนรู้ที่เหมาะสมในการจัดการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ได้แก่ การจัดการเรียนรู้แบบสืบเสาะ หาความรู้ ซึ่งประกอบด้วยขั้นตอนที่สำคัญ 5 ขั้น คือ (1) ขั้นสร้างความสนใจ (2) ขั้นสำรวจและค้นหา (3) ขั้นอธิบายและลงข้อสรุป (4) ขั้นขยายความรู้ และ (5) ขั้นประเมิน กระบวนการสืบเสาะหาความรู้จะช่วยให้นักเรียนเกิดการเรียนรู้ทั้งเนื้อหาหลักและหลักการ ทฤษฎี ตลอดจนการลงมือปฏิบัติ เพื่อให้ได้ความรู้ซึ่งจะเป็นพื้นฐานในการเรียนรู้ต่อไป (สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์ และเทคโนโลยี, 2546 : 219-220) นอกจากนี้การจัดการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้มีข้อดี หลายประการ ได้แก่ นักเรียนมีโอกาสได้พัฒนาความคิดอย่างเต็มที่เพราะได้ศึกษาค้นคว้า ด้วยตนเอง จึงมีความอยากที่จะเรียนรู้ตลอดเวลา นักเรียนมีโอกาสได้ฝึกความคิดและฝึกการกระทำ ทำให้เรียนรู้วิธีจัดระบบความคิดและวิธีเสาะแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง ทำให้ความรู้คงทนและถ่ายโยงการเรียนรู้ได้ดี นักเรียนสามารถเรียนรู้มโนมติและหลักการทางวิทยาศาสตร์ได้เร็วขึ้น และมีเจตคติ ที่ดีต่อการสอนวิทยาศาสตร์ (ชัยวัฒน์ สุทธิรัตน์, 2552 : 332)

4

ในด้านสื่อหรือนวัตกรรมการเรียนรู้ที่มีประสิทธิภาพในการพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน พบว่า การใช้นวัตกรรมชุดการเรียนรู้หรือชุดกิจกรรมการเรียนรู้เป็นวิธีการจัดการเรียนรู้ ที่มีประสิทธิภาพ เพราะชุดการเรียนรู้เป็นสื่อประสมที่ช่วยให้การเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมการเรียนรู้ ของนักเรียนเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น เนื่องจากชุดการเรียนรู้ประกอบด้วยสื่อที่หลากหลาย สื่อการเรียนชนิดหนึ่งอาจใช้เพื่อเร้าความสนใจ ในขณะที่สื่ออีกชนิดหนึ่งใช้เพื่ออธิบายข้อเท็จจริงของเนื้อหา และสื่ออีกชนิดหนึ่งใช้เพื่อก่อให้เกิดความเข้าใจที่ลึกซึ้ง การจัดการเรียนรู้โดยใช้สื่อประสมดังกล่าวจะช่วยให้ผู้เรียนมีประสบการณ์จากประสาทสัมผัสที่ผสมผสานกัน ทำให้ผู้เรียนค้นพบวิธีการที่จะเรียน ในสิ่งที่ต้องการได้ด้วยตนเองมากขึ้น ซึ่งนักการศึกษา เช่น ชัยยงค์ พรหมวงศ์ (2543 : 117) กล่าวว่า ชุดการเรียนรู้ช่วยให้ผู้สอนสามารถถ่ายทอดเนื้อหาที่มีลักษณะเป็นนามธรรมสูง และเปิดโอกาส ให้ผู้เรียนได้แสดงความคิดเห็นมากขึ้น ฝึกการตัดสินใจในการแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง และทำให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ตามวัตถุประสงค์ได้อย่างมีประสิทธิภาพ เพราะชุดการเรียนรู้ได้ผลิตขึ้น โดยมีพื้นฐานสำคัญทฤษฎีทางจิตวิทยาซึ่งเป็นการประยุกต์ทฤษฎีความแตกต่างระหว่างบุคคล โดยนำหลักจิตวิทยามาประยุกต์ใช้ในจัดการเรียนการสอน โดยคำนึงถึงความต้องการ ความถนัด และความสนใจของผู้เรียน ซึ่งสอดคล้องกับแนวคิดของ วรวิทย์ นิเทศศิลป์ (2551 : 267) กล่าวว่า การจัดการเรียนรู้โดยใช้ชุดการเรียนรู้เป็นการนำนวัตกรรมมาส่งเสริมการสอนให้มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น ซึ่งมีผลการวิจัยเกี่ยวกับประสิทธิภาพการเรียนการสอนพบว่าการพัฒนาสื่อหรือนวัตกรรมที่ผลิตขึ้น อย่างมีระบบจะช่วยให้ผู้เรียนมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนสูงขึ้น ซึ่งสอดคล้องกับแนวคิดของ ชัยวัฒน์ สุทธิรัตน์ (2552 : 441-442) กล่าวว่าการจัดการเรียนรู้โดยใช้ชุดการเรียนรู้มีข้อค้นพบจากการวิจัยซึ่งสรุปได้ว่ามีผลทำให้ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนดีขึ้น ช่วยแก้ปัญหาเด็กเรียนช้าและทำให้ผู้เรียน มีเจตคติที่ดีต่อวิชาเรียน จากการศึกษาเอกสารเกี่ยวกับวิธีการจัดการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้ ประกอบกับการจัดการเรียนรู้โดยใช้ชุดการเรียนรู้ทำให้ผู้รายงานเกิดแนวความคิดว่าถ้าใช้วิธีการจัดการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้ และการใช้ชุดการเรียนรู้มาบูรณาการเข้าด้วยกันเป็น “ชุดกิจกรรมแบบสืบเสาะหาความรู้” อาจทำให้การจัดการเรียนรู้มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น ดังนั้นผู้รายงานจึงศึกษางานวิจัยเกี่ยวกับการจัดการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้ และการจัดการเรียนรู้ โดยใช้ชุดการเรียนรู้ เช่น ผลการวิจัยของสุธี ผลดี (2553 : 59-61) เรื่องการพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน เรื่อง กรด-เบส ด้วยชุดการเรียนรู้แบบสืบเสาะทางวิทยาศาสตร์ที่เชื่อมโยงกับชีวิตประจำวัน ซึ่งพบว่านักเรียนมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนหลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01 และนักเรียนมีความพึงพอต่อการจัดการเรียนรู้อยู่ในระดับมาก สอดคล้องกับผลการวิจัยของ พัชรี พุทธิกานนท์ (2554 : 96-99) เรื่องการพัฒนาชุดกิจกรรมตามกระบวนการสืบเสาะหาความรู้ เพื่อเสริมสร้างผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนและความสนใจในการเรียนวิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียน ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ซึ่งพบว่าผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนหลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01 และนักเรียนมีความสนในในการเรียนมากขึ้น และสอดคล้องกับผลการวิจัยของ เรณู วารีศรี (2554 : 75-76) เรื่องผลการจัดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ เรื่อง การดำรงชีวิต ของพืช โดยใช้การสอนแบบวัฏจักรการสืบเสาะหาความรู้ (Inquiry Cycle) ที่มีต่อทักษะการสื่อความหมายข้อมูลทางวิทยาศาสตร์ ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนและความพึงพอใจของนักเรียน ซึ่งพบว่านักเรียนร้อยละ 72 มีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนผ่านเกณฑ์ที่กำหนดร้อยละ 70 และนักเรียนมีความ พึงพอใจต่อการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ในระดับมาก

5

ภายหลังจากผู้รายงานได้สร้างเครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยพร้อมทั้งตรวจสอบคุณภาพ เสร็จเรียบร้อยแล้วในภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2559 ต่อมาในปีการศึกษา 2560 ผู้รายงานได้รับคำสั่งจากหน่วยงานต้นสังกัดให้ย้ายมาปฏิบัติหน้าที่ ณ โรงเรียนสตรีสิริเกศ สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 28 โดยปฏิบัติหน้าที่การสอนรายวิชาวิทยาศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2จำนวน 4 ห้องเรียน ซึ่งทั้ง 4 ห้องเรียนเป็นห้องเรียนปกติ ไม่เป็นห้องเรียนพิเศษคณิตศาสตร์-วิทยาศาสตร์ หรือห้องเรียนพิเศษสองภาษา ดังนั้นศักยภาพหรือความรู้ความสามารถทางสติปัญญา จึงน่าจะต่ำกว่าห้องเรียนพิเศษทั้ง 2 ประเภทดังกล่าว เพราะห้องเรียนพิเศษจะคัดเลือกเด็ก ที่มีความสามารถพิเศษเข้าเรียน ดังนั้นเด็กที่มีความสามารถรองลงมาจึงเข้าเรียนในห้องเรียนปกติ และจากสภาพดังกล่าวผู้รายงานมีแนวคิดว่าควรศึกษาสภาพปัญหาการจัดการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ของนักเรียนในห้องเรียนปกติดังกล่าว และจากการสำรวจข้อมูลและวิเคราะห์สภาพปัญหาพบว่า ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนรายวิชาวิทยาศาสตร์พื้นฐาน 4 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ในภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2559 มีค่าร้อยละ 68.85 ซึ่งต่ำกว่าเป้าหมายที่โรงเรียนกำหนดไว้ร้อยละ 70 (กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ โรงเรียนสตรีสิริเกศ, 2560 : 17-18) จากนั้นผู้รายงาน ได้วิเคราะห์ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนรายวิชาวิทยาศาสตร์พื้นฐาน 4 จำแนกรายหน่วยการเรียนรู้ 5 หน่วย โดยเรียงลำดับผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนรายหน่วยหารเรียนรู้ 5 หน่วย ตามค่าเฉลี่ยร้อยละ ได้แก่ (1) หน่วยเรียนรู้ที่ 2 ธาตุและสารประกอบ ร้อยละ 70.25 (2) หน่วยเรียนรู้ที่ 1 การแยกสาร ร้อยละ 69.45 (3) หน่วยเรียนรู้ที่ 3 สารและการเปลี่ยนแปลง ร้อยละ 68.95 (4) หน่วยเรียนรู้ที่ 4 แสงและการมองเห็น ร้อยละ 68.10 และ (5) หน่วยเรียนรู้ที่ 5 โลกและการเปลี่ยนแปลง ร้อยละ 67.50 จากข้อมูลแสดงว่าหน่วยเรียนรู้ที่ 5 โลกและการเปลี่ยนแปลง มีค่าร้อยละต่ำที่สุด

จากความสำคัญของปัญหาตลอดจนหลักการและเหตุผลดังกล่าว ผู้รายงานมีแนวคิดว่า การจัดการเรียนรู้วิทยาศาสตร์โดยใช้ชุดกิจกรรมแบบสืบเสาะหาความรู้ที่สร้างขึ้นอย่างเป็นระบบ และมีประสิทธิภาพ จะสามารถพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนให้สูงขึ้น และบรรลุเป้าหมายที่โรงเรียนกำหนดไว้ได้ ดังนั้นผู้รายงานจึงนำเครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยในปีการศึกษา 2559 มาใช้ประโยชน์ในการวิจัยที่โรงเรียนสตรีสิริเกศ ในภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2560 โดยทำการวิจัย ในหัวข้อ การพัฒนาชุดกิจกรรมแบบสืบเสาะหาความรู้ เรื่อง โลกและการเปลี่ยนแปลง รายวิชาวิทยาศาสตร์พื้นฐาน 4 กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 เพื่อนำสารสนเทศที่ได้จากการวิจัยไปใช้ในการพัฒนาการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์ต่อไป

2. วัตถุประสงค์ของการวิจัย

2.1 เพื่อพัฒนาชุดกิจกรรมแบบสืบเสาะหาความรู้ เรื่อง โลกและการเปลี่ยนแปลง รายวิชาวิทยาศาสตร์พื้นฐาน 4 กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ให้มีประสิทธิภาพตามเกณฑ์ 80/80

2.2 เพื่อเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนก่อนเรียนและหลังเรียนของนักเรียน ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 จากการจัดการเรียนรู้โดยใช้ชุดกิจกรรมแบบสืบเสาะหาความรู้ เรื่อง โลกและการเปลี่ยนแปลง

2.3 เพื่อศึกษาเจตคติของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ที่มีต่อการจัดการเรียนรู้ โดยใช้ชุดกิจกรรมแบบสืบเสาะหาความรู้ เรื่อง โลกและการเปลี่ยนแปลง

6

3. สมมติฐานการวิจัย

นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ที่ได้รับการเรียนรู้โดยใช้ชุดกิจกรรมแบบสืบเสาะหาความรู้ เรื่อง โลกและการเปลี่ยนแปลง มีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนหลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียน

4. ประโยชน์ที่ได้รับจากการวิจัย

4.1 เป็นแนวทางสำหรับครูผู้สอนกลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ในการพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน โดยวิธีการจัดการเรียนรู้โดยใช้ชุดกิจกรรมแบบสืบเสาะหาความรู้ในหน่วยการเรียนรู้ อื่น ๆ และระดับชั้นอื่น ๆ ต่อไป

4.2 เป็นแนวทางสำหรับครูผู้สอนกลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ในการจัดการเรียนรู้ โดยใช้ชุดกิจกรรมแบบสืบเสาะหาความรู้เพื่อให้นักเรียนเกิดเจตคติที่ดีต่อการเรียนรู้วิชาวิทยาศาสตร์

4.3 เป็นแนวทางสำหรับครูผู้สอนหรือผู้สนใจในการศึกษาวิจัยเกี่ยวกับการพัฒนา ชุดกิจกรรมแบบสืบเสาะหาความรู้ในกลุ่มสาระการเรียนรู้อื่น ๆ ต่อไป

5. วิธีการดำเนินการวิจัย

การดำเนินการวิจัยมีขั้นตอน ดังนี้

5.1 รูปแบบการวิจัย เป็นการวิจัยเชิงทดลองเบื้องต้น (Pre- experimental Design) ซึ่งเป็นการทดลองในรูปแบบกลุ่มทดลองกลุ่มเดียว วัดผลก่อนและหลังการทดลอง (The single group, pretest-posttest Design)

5.2 ตัวแปรที่ศึกษา ประกอบด้วย

5.2.1 ตัวแปรอิสระ ได้แก่ การจัดการเรียนรู้โดยใช้ชุดกิจกรรมแบบสืบเสาะหาความรู้ เรื่อง โลกและการเปลี่ยนแปลง

5.2.2 ตัวแปรตาม ได้แก่

1) ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 เรื่อง โลกและการเปลี่ยนแปลง รายวิชาวิทยาศาสตร์พื้นฐาน 4

2) เจตคติของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ที่มีต่อการจัดการเรียนรู้ โดยใช้ชุดกิจกรรมแบบสืบเสาะหาความรู้ เรื่อง โลกและการเปลี่ยนแปลง

5.3 ประชากร ได้แก่ นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 โรงเรียนสตรีสิริเกศ สังกัดสำนักงาน เขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 28 ในภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2560 จำนวน 159 คน จาก 4 ห้องเรียน

5.4 กลุ่มตัวอย่างเป็นนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2/8 โรงเรียนสตรีสิริเกศ สังกัดสำนักงาน เขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 28 ในภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2560 จำนวน 42 คน ซึ่งได้มาโดยการสุ่มตัวอย่างแบบกลุ่ม (Cluster Random Sampling)

5.5 เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ประกอบด้วย

5.5.1 เครื่องมือที่ใช้ทดลอง ได้แก่

1) ชุดกิจกรรมแบบสืบเสาะหาความรู้ เรื่อง โลกและการเปลี่ยนแปลง รายวิชาวิทยาศาสตร์พื้นฐาน 4 กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 จำนวน 12 ชุด

7

2) แผนการจัดการเรียนรู้ หน่วยการเรียนรู้ที่ 5 โลกและการเปลี่ยนแปลง จำนวน 12 แผน

5.5.2 เครื่องมือที่ใช้เก็บรวบรวมข้อมูล ได้แก่

1) แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน เรื่อง โลกและการเปลี่ยนแปลงจำนวน 40 ข้อ เป็นแบบทดสอบปรนัยแบบเลือกตอบ 4 ตัวเลือก

2) แบบวัดเจตคติต่อการจัดการเรียนรู้โดยใช้ชุดกิจกรรมแบบสืบเสาะหาความรู้ จำนวน 20 ข้อ เป็นแบบวัดแบบมาตราส่วนประมาณค่า 5 ระดับ

5.6 การดำเนินการวิจัย

ผู้รายงานดำเนินการทดลองกับกลุ่มตัวอย่างโดยจัดการเรียนรู้ในสถานการณ์จริง ในภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2560 โดยดำเนินการดังนี้

5.6.1 ชี้แจงให้นักเรียนเข้าใจวิธีการเรียนรู้โดยใช้ชุดกิจกรรมแบบสืบเสาะหาความรู้ เรื่อง โลกและการเปลี่ยนแปลง

5.6.2 วัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนก่อนเรียน โดยให้นักเรียนทำแบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนก่อนเรียน จำนวน 40 ข้อ

5.6.3 จัดการเรียนรู้โดยใช้ชุดกิจกรรมแบบสืบเสาะหาความรู้ เรื่อง โลกและการเปลี่ยนแปลง ครั้งละ 1 ชุด รวมทั้งสิ้น 12 ชุด วัดและประเมินผลการเรียนในชุดกิจกรรม แบบสืบเสาะหาความรู้แต่ละชุด

5.6.4 เมื่อจัดการเรียนรู้โดยใช้ชุดกิจกรรมแบบสืบเสาะหาความรู้ เรื่อง โลกและการเปลี่ยนแปลง เสร็จสิ้นจำนวน 12 ชุด แล้ววัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนหลังเรียนโดยให้นักเรียน ทำแบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนหลังเรียน จำนวน 40 ข้อ

5.6.5 วัดเจตคติต่อการจัดการเรียนรู้โดยใช้ชุดกิจกรรมแบบสืบเสาะหาความรู้ เรื่อง โลกและการเปลี่ยนแปลง โดยให้นักเรียนตอบแบบวัดเจตคติ

5.7 การวิเคราะห์ข้อมูล

5.7.1 วิเคราะห์ประสิทธิภาพของโดยใช้ชุดกิจกรรมแบบสืบเสาะหาความรู้ เรื่อง โลกและการเปลี่ยนแปลง โดยใช้สถิติร้อยละ

5.7.2 เปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนก่อนเรียนและหลังเรียนโดยใช้ t-test

5.7.3 วิเคราะห์เจตคติต่อการจัดการเรียนรู้ โดยใช้ค่าเฉลี่ยและส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน

6. สรุปผลการวิจัย

6.1 ชุดกิจกรรมแบบสืบเสาะหาความรู้ เรื่อง โลกและการเปลี่ยนแปลง รายวิชาวิทยาศาสตร์พื้นฐาน 4 กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 มีประสิทธิภาพเท่ากับ 84.46/83.65 ซึ่งสูงกว่าเกณฑ์ 80/80

6.2 นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ที่ได้รับการเรียนรู้โดยใช้ชุดกิจกรรมแบบสืบเสาะ หาความรู้ เรื่อง โลกและการเปลี่ยนแปลง มีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนหลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียน อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01 ซึ่งเป็นไปตามสมมติฐานการวิจัย

8

6.3 นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 มีเจตคติต่อการจัดการเรียนรู้โดยใช้ชุดกิจกรรม แบบสืบเสาะหาความรู้ เรื่อง โลกและการเปลี่ยนแปลง อยู่ในระดับดี โดยมีค่าเฉลี่ยเท่ากับ 4.20 และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานเท่ากับ 0.73

7. อภิปรายผลการวิจัย

7.1 การพัฒนาชุดกิจกรรมแบบสืบเสาะหาความรู้ เรื่อง โลกและการเปลี่ยนแปลง รายวิชาวิทยาศาสตร์พื้นฐาน 4 กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ให้มีประสิทธิภาพตามเกณฑ์ 80/80 พบว่าชุดกิจกรรมแบบสืบเสาะหาความรู้ เรื่อง โลกและการเปลี่ยนแปลง รายวิชาวิทยาศาสตร์พื้นฐาน 4 กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียน ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 มีประสิทธิภาพเท่ากับ 84.46/83.65 ซึ่งสูงกว่าเกณฑ์ 80/80 เนื่องจากผู้รายงานได้สร้างชุดกิจกรรมแบบสืบเสาะหาความรู้ เรื่อง โลกและการเปลี่ยนแปลง ตามขั้นตอนการผลิต ชุดการสอนแผนจุฬาทุกประการ เริ่มตั้งแต่การวิเคราะห์เนื้อหา การวางแผนการสอน การผลิต ชุดกิจกรรมแบบสืบเสาะหาความรู้ และการทดสอบประสิทธิภาพ ซึ่งผ่านการตรวจสอบความเที่ยวตรงเชิงเนื้อหาโดยผู้เชี่ยวชาญจำนวน 5 คน จากนั้นจึงทำการทดสอบประสิทธิภาพเบื้องต้น (Tryout) โดยทดลองแบบเดี่ยว จำนวน 3 คน ทดลองแบบกลุ่ม จำนวน 10 คน และทดลองแบบสนาม จำนวน 40 คนพร้อมทั้งปรับปรุงแก้ไขชุดกิจกรรมแบบสืบเสาะหาความรู้อย่างต่อเนื่องจนกระทั่ง ชุดกิจกรรมแบบสืบเสาะหาความรู้ที่สร้างขึ้นมีประสิทธิภาพตามเกณฑ์ 80/80 จึงได้นำไปทดลองใช้ (Trial Run) กับนักเรียนกลุ่มตัวอย่าง (ชัยยงค์ พรหมวงศ์, 2543 : 117-119) นอกจากนี้การจัดการเรียนรู้โดยใช้ชุดกิจกรรมแบบสืบเสาะหาความรู้ มีกิจกรรมที่ให้นักเรียนปฏิบัติเพื่อให้เกิดการเรียนรู้อย่างต่อเนื่องตามขั้นตอนการสืบเสาะหาความรู้ 5 ขึ้น ซึ่งนักเรียนได้ศึกษาใบความรู้ การปฏิบัติกิจกรรมทั้งรายบุคคลและกลุ่ม การทำแบบฝึกเสริมทักษะ และการทดสอบหลังเรียน และจากกระบวนการเรียนรู้ที่ต่อเนื่องดังกล่าวจึงมีผลทำให้ประสิทธิภาพของชุดกิจกรรม แบบสืบเสาะหาความรู้สูงกว่าเกณฑ์ 80/80 ผลการวิจัยนี้สอดคล้องกับผลการวิจัยของนพพร วิชาจารย์ (2552 : 35-55) เรื่องการสร้างชุดการสอนกลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ หน่วยการเรียนรู้เรื่อง กระบวนการในการดำรงชีวิตของพืช สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ซึ่งพบว่าชุดการสอนมีประสิทธิภาพเท่ากับ 85.19/88.89 ผลการวิจัยของ นงนุช พระวงศ์ (2554 : 106-107) เรื่อง การพัฒนากิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ เรื่องระบบนิเวศ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 โดยใช้กิจกรรมการสืบเสาะหาความรู้ ซึ่งพบว่าชุดการเรียนรู้มีประสิทธิภาพเท่ากับ 82.18/81.56 และผลการวิจัยของวิโรจน์ นามโส (2555 : 83-88) เรื่องการพัฒนาชุดการเรียน เรื่อง ธาตุ และสารประกอบ ที่เน้นความสามารถในการคิดวิเคราะห์ สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 พบว่าชุดการเรียนมีประสิทธิภาพ 82.55/81.71

7.2 การเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนก่อนเรียนและหลังเรียนของนักเรียน ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 จากการจัดการเรียนรู้โดยใช้ชุดกิจกรรมแบบสืบเสาะหาความรู้ เรื่อง โลกและการเปลี่ยนแปลง พบว่านักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ที่ได้รับการเรียนรู้โดยใช้ชุดกิจกรรมแบบสืบเสาะ หาความรู้ เรื่อง โลกและการเปลี่ยนแปลง มีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนหลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียน อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01 ซึ่งเป็นไปตามสมมติฐานการวิจัย โดยมีค่าเฉลี่ยของผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนก่อนและหลังเรียนเท่ากับ 13.02 และ 33.38 ตามลำดับ เนื่องจากการจัดการเรียนรู้

9

โดยใช้ชุดกิจกรรมแบบสืบเสาะหาความรู้ เรื่อง โลกและการเปลี่ยนแปลง นักเรียนได้ปฏิบัติกิจกรรม การเรียนรู้ตามขั้นตอนการสืบเสาะหาความรู้ 5 ขั้น คือ (1) ขั้นสร้างความสนใจ (2) ขั้นสำรวจและค้นหา (3) ขั้นอธิบายและลงข้อสรุป (4) ขั้นขยายความรู้ และ (5) ขั้นประเมิน และจากกระบวนการดังกล่าวทำให้นักเรียนเกิดการเรียนรู้ทั้งเนื้อหาหลักและหลักการ ทฤษฎี ตลอดจนการลงมือปฏิบัติ จนสามารถสร้างองค์ความรู้ได้ (สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี, 2546 : 219-220) นอกจากนี้นักเรียนมีโอกาสได้พัฒนาความคิดอย่างเต็มที่เพราะได้ศึกษาค้นคว้าด้วยตนเอง จึงมีความอยากที่จะเรียนรู้ตลอดเวลา นักเรียนมีโอกาสได้ฝึกความคิดและฝึกการกระทำ ทำให้เรียนรู้วิธีจัดระบบความคิดและวิธีเสาะแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง ทำให้ความรู้คงทน นักเรียนสามารถเรียนรู้มโนมติและหลักการทางวิทยาศาสตร์ได้เร็วขึ้น (ชัยวัฒน์ สุทธิรัตน์, 2552 : 332) และสอดคล้องกับ กฎการเรียนรู้ของธอร์นไดค์ (Thorndike) ได้แก่ กฎแห่งความพร้อม เพราะการเรียนรู้จะเกิดขึ้นได้ดี ถ้าผู้เรียนมีความพร้อมทั้งทางด้านร่างกายและจิตใจ กฎแห่งการฝึกหัด เพราะการฝึกหัดหรือการกระทำบ่อย ๆ ด้วยความเข้าใจทำให้การเรียนรู้นั้นคงทน และกฎแห่งการใช้ เพราะการเรียนรู้เกิดจาก การเชื่อมโยงระหว่างสิ่งเร้ากับการตอบสนอง ความมั่นคงของการเรียนรู้จะเกิดขึ้นหากมีการใช้บ่อย ๆ (ทิศนา แขมมณี, 2553 : 51-52) ผลการวิจัยนี้สอดคล้องกับผลการวิจัยของของสุธี ผลดี (2553 : 59-61) เรื่องการพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน เรื่อง กรด-เบส ด้วยชุดการเรียนรู้แบบสืบเสาะ ทางวิทยาศาสตร์ที่เชื่อมโยงกับชีวิตประจำวัน ซึ่งพบว่านักเรียนกลุ่มเก่ง กลุ่มปานกลาง และกลุ่มอ่อน มีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนหลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01 ผลการวิจัยของพัชรี พุทธิกานนท์ (2554 : 96-99) เรื่องการพัฒนาชุดกิจกรรมตามกระบวนการสืบเสาะหาความรู้ เพื่อเสริมสร้างผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนและความสนใจในการเรียนวิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียน ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ซึ่งพบว่าผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนหลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญ ทางสถิติที่ระดับ .01 และสอดคล้องกับผลการวิจัยของเรณู วารีศรี (2554 : 75-76) เรื่องผลการจัดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ เรื่อง การดำรงชีวิตของพืช โดยใช้การสอนแบบวัฏจักรการสืบเสาะ หาความรู้ (Inquiry Cycle) ที่มีต่อทักษะการสื่อความหมายข้อมูลทางวิทยาศาสตร์ ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนและความพึงพอใจของนักเรียน ซึ่งพบว่านักเรียนร้อยละ 72 มีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนผ่านเกณฑ์ที่กำหนดร้อยละ 70

7.3 การศึกษาเจตคติของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ที่มีต่อการจัดการเรียนรู้ โดยใช้ชุดกิจกรรมแบบสืบเสาะหาความรู้ เรื่อง โลกและการเปลี่ยนแปลง พบว่านักเรียน ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 มีเจตคติต่อการจัดการเรียนรู้โดยใช้ชุดกิจกรรมแบบสืบเสาะหาความรู้ เรื่อง โลกและการเปลี่ยนแปลง อยู่ในระดับดี โดยมีค่าเฉลี่ยเท่ากับ 4.20 และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานเท่ากับ 0.73 เนื่องจากการจัดการเรียนรู้โดยใช้ชุดกิจกรรมแบบสืบเสาะหาความรู้สอดคล้องกับ ความแตกต่างระหว่างบุคคล ความต้องการและความสนใจ ซึ่งทำให้นักเรียนเกิดความสนใจเรียน มีการเสนอสื่อการเรียนรู้ที่ก่อให้เกิดแรงจูงใจ จัดการเรียนรู้ที่มีความหมายหรือน่าสนใจสำหรับผู้เรียน จึงมีผลทำให้นักเรียนพึงพอใจ และเมื่อนักเรียนประสบผลสำเร็จในการเรียนตามศักยภาพของตน ก็จะเกิดความพึงพอใจ และเกิดเจตคติที่ดีต่อการจัดการเรียนรู้ ซึ่งสอดคล้องกับกฎแห่งผลที่พึงพอใจ (Law of Effect) ของธอร์นไดค์ (Thorndike) กล่าวคือเมื่อบุคคลได้รับผลที่พึงพอใจย่อมอยากที่จะเรียนรู้ต่อไป แต่ถ้าได้รับผลที่ไม่พึงพอใจจะไม่อยากเรียนรู้ (ทิศนา แขมมณี, 2553 : 51-52) นอกจากนี้การจัดการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้ทำให้นักเรียนสามารถเรียนรู้มโนมติและหลักการ

10

ทางวิทยาศาสตร์ได้เร็วขึ้น และมีเจตคติที่ดีต่อการสอนวิทยาศาสตร์ (ชัยวัฒน์ สุทธิรัตน์, 2552 : 332) ผลการวิจัยนี้สอดคล้องกับผลการวิจัยของของสุธี ผลดี (2553 : 59-61) เรื่องการพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน เรื่อง กรด-เบส ด้วยชุดการเรียนรู้แบบสืบเสาะทางวิทยาศาสตร์ที่เชื่อมโยงกับชีวิตประจำวัน ซึ่งพบว่านักเรียนมีความพึงพอใจต่อการจัดการเรียนรู้โดยใช้ชุดการเรียนรู้แบบสืบเสาะทางวิทยาศาสตร์อยู่ในระดับมาก สอดคล้องกับผลการวิจัยของพัชรี พุทธิกานนท์ (2554 : 96-99) เรื่องการพัฒนาชุดกิจกรรมตามกระบวนการสืบเสาะหาความรู้ เพื่อเสริมสร้างผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนและความสนใจในการเรียนวิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ซึ่งพบว่านักเรียน มีความสนในในการเรียนมากขึ้น และสอดคล้องกับผลการวิจัยของเรณู วารีศรี (2554 : 75-76) เรื่องผลการจัดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ เรื่อง การดำรงชีวิต ของพืช โดยใช้การสอน แบบวัฏจักรการสืบเสาะหาความรู้ (Inquiry Cycle) ที่มีต่อทักษะการสื่อความหมายข้อมูลทางวิทยาศาสตร์ ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนและความพึงพอใจของนักเรียน ซึ่งพบว่านักเรียนมีความ พึงพอใจต่อการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ในระดับมาก

8. ข้อเสนอแนะ

8.1 ข้อเสนอแนะในการวิจัยครั้งนี้

8.1.1 การจัดการเรียนรู้โดยใช้ชุดกิจกรรมแบบสืบเสาะหาความรู้ ควรเน้นให้ผู้เรียน มีบทบาทสำคัญในการปฏิบัติกิจกรรมตามขั้นตอนการสืบเสาะหาความรู้ 5 ขั้น ทั้งกิจกรรมรายบุคคลและกิจกรรมกลุ่ม จนกระทั่งนักเรียนสามารถเรียนรู้และสร้างองค์ความรู้ด้วยตนเอง ครูมีบทบาท เป็นผู้ชี้แนะและอำนวยความสะดวกในการเรียนรู้ของผู้เรียนให้เป็นไปตามขั้นตอนการสืบเสาะ หาความรู้

8.1.2 ควรจัดสิ่งแวดล้อมที่เอื้ออำนวยต่อการเรียนรู้ของผู้เรียน เช่น จัดสื่อการเรียนและสิ่งอำนวยความสะดวกในการเรียนรู้ ควรเป็นห้องเรียนวิทยาศาสตร์ที่ปราศจากสิ่งรบกวนต่าง ๆ จากภายนอก รวมทั้งการแบ่งกลุ่มแบบคละความสามารถเพื่อให้นักเรียนช่วยเหลือซึ่งกันและกัน ในการเรียนรู้ เป็นต้น

8.2 ข้อเสนอแนะสำหรับการวิจัยครั้งต่อไป

8.2.1 ควรทำการวิจัยการจัดการเรียนรู้โดยใช้ชุดกิจกรรมแบบสืบเสาะหาความรู้ กับรายวิชาอื่น ๆ ในกลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ หรือกลุ่มสาระการเรียนรู้อื่น ๆ เพื่อให้ได้สารสนเทศที่หลากหลาย และเป็นประโยชน์มากขึ้น

8.2.2 ควรทำการวิจัยการจัดการเรียนรู้โดยใช้ชุดกิจกรรมแบบสืบเสาะหาความรู้ เพื่อศึกษาตัวแปรอื่น ๆ เช่น จิตวิทยาศาสตร์ ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ ความพึงพอใจ เป็นต้น

11

9. บรรณานุกรม

กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ โรงเรียนสตรีสิริเกศ. รายงานผลการจัดการเรียนรู้

รายวิชา ว22102 วิทยาศาสตร์พื้นฐาน 4 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ปีการศึกษา 2559.

กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ โรงเรียนสตรีสิริเกศ, 2560. (เอกสารอัดสำเนา).

ชัยยงค์ พรหมวงศ์. กระบวนการสื่อการเรียนการสอน. กรุงเทพฯ : จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย,

2543.

ชัยวัฒน์ สุทธิรัตน์. 80 นวัตกรรมการจัดการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ.

กรุงเทพฯ : แดเน็กซ์ อินเตอร์คอร์ปอเรชั่น, 2552.

ทิศนา แขมมณี. ศาสตร์การสอน : องค์ความรู้เพื่อการจัดการเรียนรู้ที่มีประสิทธิภาพ.

พิมพ์ครั้งที่ 12. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2553.

นงนุช พระวงศ์. ผลการพัฒนากิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ เรื่องระบบนิเวศ

ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 โดยใช้กิจกรรมการสืบเสาะหาความรู้.

รายงานการศึกษาค้นคว้าอิสระ ปริญญาการศึกษามหาบัณฑิต

สาขาวิชาหลักสูตรและการสอน มหาวิทยาลัยมหาสารคาม, 2554.

นพพร วิชาจารย์. การสร้างชุดการสอนกลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ หน่วยการเรียนรู้

เรื่อง กระบวนการในการดำรงชีวิตของพืช สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1.

วิทยานิพนธ์ การศึกษามหาบัณฑิต. ชลบุรี : มหาวิทยาลัยบูรพา, 2552.

พณิฎาร์ ชำนิกุล. รายงานผลการจัดการเรียนรู้ รายวิชา ว22102 วิทยาศาสตร์พื้นฐาน 4

ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ปีการศึกษา 2558. โรงเรียนกุดชุมวิทยาคม, 2559.

(เอกสารอัดสำเนา).

พัชรี พุทธิกานนท์. การพัฒนาชุดกิจกรรมตามกระบวนการสืบเสาะหาความรู้

เพื่อเสริมสร้างผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนและความสนใจในการเรียนวิทยาศาสตร์

สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1. วิทยานิพนธ์ปริญญาครุศาสตรมหาบัณฑิต

สาขาวิชาหลักสูตรและการสอน มหาวิทยาลัยราชภัฏกำแพงเพชร, 2554.

เรณู วารีศรี. ผลการจัดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ เรื่อง การดำรงชีวิตของพืช

โดยใช้การสอนแบบวัฏจักรการสืบเสาะหาความรู้ (Inquiry Cycle) ที่มีต่อทักษะ

การสื่อความหมายข้อมูลทางวิทยาศาสตร์ ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน และความพึงพอใจ

ของนักเรียน. วิทยานิพนธ์ปริญญาศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต

สาขาวิชาหลักสูตรและการสอน บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยขอนแก่น, 2554.

วรวิทย์ นิเทศศิลป์. สื่อและนวัตกรรมแห่งการเรียนรู้. ปทุมธานี : สกายบุ๊กส์, 2551.

วิโรจน์ นามโส. การพัฒนาชุดการเรียนเรื่อง ธาตุและสารประกอบ ที่เน้นความสามารถ

ในการคิดวิเคราะห์ สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4.

วิทยานิพนธ์วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม, 2555.

ศึกษาธิการ, กระทรวง. หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551.

กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย จำกัด, 2551.

12

สุธี ผลดี. การพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน เรื่อง กรด-เบส ด้วยชุดการเรียนรู้แบบสืบเสาะ

ทางวิทยาศาสตร์ที่เชื่อมโยงกับชีวิตประจำวัน. วิทยานิพนธ์ วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต

มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี, 2553.

ส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี, สถาบัน กระทรวงศึกษาธิการ.

การจัดสาระการเรียนรู้กลุ่มวิทยาศาสตร์ หลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน.

กรุงเทพฯ : สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี, 2546.

สำนักงานรับรองมาตรฐานและประเมินคุณภาพการศึกษา (องค์การมหาชน). พระราชบัญญัติ

การศึกษาแห่งชาติ (ฉบับที่ 3) พ.ศ. 2553. กรุงเทพฯ : สำนักงานรับรองมาตรฐาน

และประเมินคุณภาพการศึกษา (องค์การมหาชน), 2558.

เว็บน่าสนใจ