ชื่อเรื่อง การพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนตามทฤษฎีการสร้างความรู้เพื่อส่งเสริมความสามารถ
ในการใช้โปรแกรม Microsoft PowerPoint 2010 กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและ
เทคโนโลยี (วิชาคอมพิวเตอร์) สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6
ผู้วิจัย นางสมคิด ทองเถาว์
ปีที่วิจัย 2558
บทคัดย่อ
การวิจัยการพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนตามทฤษฎีการสร้างความรู้เพื่อส่งเสริมความสามารถในการใช้โปรแกรม Microsoft PowerPoint 2010 กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี (วิชาคอมพิวเตอร์) สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 เป็นการวิจัยตามแนวคิด ADDIE Model ของเควิน ครูส (Kevin Kruse. 2008 : 1) ประยุกต์ร่วมกับกระบวนการวิจัยและพัฒนา (Research and Development) โดยมีวัตถุประสงค์เฉพาะดังนี้ 1) เพื่อศึกษาข้อมูลพื้นฐานและความต้องการสำหรับการพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนตามทฤษฎีการสร้างความรู้เพื่อส่งเสริมความสามารถในการใช้โปรแกรม Microsoft PowerPoint 2010 กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี (วิชาคอมพิวเตอร์) สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 2) เพื่อพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนตามทฤษฎีการสร้างความรู้เพื่อส่งเสริมความสามารถในการใช้โปรแกรม Microsoft PowerPoint 2010 กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี (วิชาคอมพิวเตอร์) สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ให้มีประสิทธิภาพตามเกณฑ์ 80/80 3) เพื่อทดลองใช้รูปแบบการเรียนการสอนตามทฤษฎีการสร้างความรู้เพื่อส่งเสริมความสามารถในการใช้โปรแกรม Microsoft PowerPoint 2010 กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี (วิชาคอมพิวเตอร์) สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 และ 4) เพื่อประเมินและปรับปรุงรูปแบบการเรียนการสอนตามทฤษฎีการสร้างความรู้เพื่อส่งเสริมความสามารถในการใช้โปรแกรม Microsoft PowerPoint 2010 กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี (วิชาคอมพิวเตอร์) สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 แหล่งข้อมูลตามวัตถุประสงค์ ข้อ 1 ได้แก่ เอกสารพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ.2542 แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 3) พ.ศ. 2553 หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 รายงานผลการประเมินคุณภาพการศึกษาโรงเรียนเทศบาล 2 วิภัชศึกษาเอกสารหลักสูตรกลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี เอกสารแนวคิด หลักการ ทฤษฎีและผลงานวิจัยที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนตามทฤษฎีการสร้างความรู้ ผู้บริหารสถานศึกษา ศึกษานิเทศก์ ครูผู้สอนวิชาคอมพิวเตอร์และผู้เชี่ยวชาญ แหล่งข้อมูล ตามวัตถุประสงค์ ข้อ 2 ได้แก่ ผู้เชี่ยวชาญ และนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 โรงเรียนเทศบาล 2 วิภัชศึกษา เทศบาลเมืองสุรินทร์ จังหวัดสุรินทร์ ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2557 แหล่งข้อมูลตามวัตถุประสงค์ข้อ 3 ได้แก่ นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6/3 โรงเรียนเทศบาล 2 วิภัชศึกษา เทศบาลเมืองสุรินทร์ จังหวัดสุรินทร์ ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2558 จำนวน 1 ห้องเรียน จำนวน 35 คน แหล่งข้อมูลตามวัตถุประสงค์ข้อ 4 ได้แก่ นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6/3 โรงเรียนเทศบาล 2 วิภัชศึกษา เทศบาลเมืองสุรินทร์ จังหวัดสุรินทร์ ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2558 จำนวน 1 ห้องเรียน จำนวน 35 คน และเครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยครั้งนี้ ได้แก่ แบบวิเคราะห์เอกสาร 1 ฉบับ แบบสัมภาษณ์แบบมีโครงสร้าง 1 ฉบับ รูปแบบการเรียนการสอนตามทฤษฎีการสร้างความรู้ 1 ฉบับ แผนการจัดการเรียนรู้ 17 แผน แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน 30 ข้อ แบบประเมินความพึงพอใจแบบมาตรส่วนประมาณค่า 20 ข้อ แบบประเมินคุณภาพรูปแบบการเรียนการสอน 1 ฉบับ แบบประเมินคุณภาพแผนการจัดการเรียนรู้ 1 ฉบับ การวิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้โปรแกรมสำเร็จรูปและใช้วิธีการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา (Content Analysis) สถิติที่ใช้ได้แก่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และค่าสถิติ t-test
ผลการวิจัยพบว่า
1. ผลการศึกษาข้อมูลพื้นฐานและความต้องการสำหรับการพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนตามทฤษฎีการสร้างความรู้เพื่อส่งเสริมความสามารถในการใช้โปรแกรม Microsoft PowerPoint 2010 กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี (วิชาคอมพิวเตอร์) สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 พบว่า รูปแบบการเรียนการสอนตามทฤษฎีการสร้างความรู้ดังกล่าว เป็นรูปแบบการเรียนการสอนที่จัดกิจกรรมการเรียนการสอนที่สอดคล้องกับความต้องการของการจัดการศึกษาตามแนวคิด ทฤษฎี พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542 แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 3) พ.ศ. 2553 หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 หลักสูตรกลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี สอดคล้องกับการประเมินคุณภาพการศึกษาและความต้องการของผู้บริหารสถานศึกษา ศึกษานิเทศก์ ครูผู้สอนวิชาคอมพิวเตอร์และผู้เชี่ยวชาญ ที่ต้องการให้รูปแบบการเรียนการสอนตามทฤษฎีการสร้างความรู้มีความเหมาะสมในการจัดการเรียนรู้ให้กับนักเรียนได้ตรงตามจุดมุ่งหมายที่ตั้งไว้ เพราะรูปแบบการเรียนการสอนมีลำดับขั้นตอนในการเรียนรู้ที่เข้าใจง่าย มีคำแนะนำหรือวิธีการใช้ที่ชัดเจน บอกบทบาทหน้าที่ของนักเรียนในการเรียนรู้ได้เป็นอย่างดี รูปแบบการเรียนการสอนตามทฤษฎีการสร้างความรู้มีคุณภาพและประสิทธิภาพตามเกณฑ์ที่กำหนด มีความสมบูรณ์ถูกต้องตามหลักวิชาการ เนื้อหามีความเหมาะสมกับวัยของนักเรียน ซึ่งส่งผลให้นักเรียนมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนสูงขึ้น
2. ผลการพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนตามทฤษฎีการสร้างความรู้เพื่อส่งเสริมความสามารถในการใช้โปรแกรม Microsoft PowerPoint 2010 กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี (วิชาคอมพิวเตอร์) สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 เป็นรูปแบบการเรียนการสอนที่พัฒนาขึ้นมีชื่อเรียกว่า MERCAE Model โดยมีองค์ประกอบ ดังนี้ หลักการ วัตถุประสงค์ กระบวนการเรียนการสอน สาระความรู้และทักษะในการปฏิบัติงาน ระบบสังคม หลักการตอบสนอง สิ่งสนับสนุน และเงื่อนไขในการนำรูปแบบการเรียนการสอนไปใช้ รูปแบบการเรียนการสอน ที่พัฒนาขึ้นมีกระบวนการเรียนการสอน 6 ขั้นตอน คือ 1) ขั้นจูงใจเพื่อเตรียมความพร้อม (Motivation : M) 2) ขั้นประสบการณ์ (Experience : E) 3) ขั้นสะท้อนความรู้ (Reflection of Knowledge : R) 4) ขั้นสร้างความรู้ (Creation of Knowledge : C) 5) ขั้นปฏิบัติ (Action : A) 6) ขั้นประเมินผล (Evaluation : E) มีผลการตรวจสอบความเหมาะสม/สอดคล้องโดยผู้เชี่ยวชาญด้านความตรงตามโครงสร้าง (Construct Validity) และความเที่ยงตรงของเนื้อหา (Content Validity) ภาษาที่ใช้ มีความเหมาะสม/สอดคล้องของประเด็นในการสร้างรูปแบบการเรียนการสอนตามทฤษฎีการสร้างความรู้ อยู่ในระดับมากที่สุด จำนวน 11 รายการประเมิน และอยู่ในระดับมาก จำนวน 4 รายการประเมิน มีค่าความเหมาะสม/สอดคล้องมีค่าเฉลี่ย ( ) เท่ากับ 4.69 ค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน เท่ากับ 0.53 ซึ่งแสดงว่ารูปแบบการเรียนการสอนตามทฤษฎีการสร้างความรู้เพื่อส่งเสริมความสามารถในการใช้โปรแกรม Microsoft PowerPoint 2010 ที่พัฒนาขึ้นมีความเหมาะสม/สอดคล้องเป็นที่ยอมรับให้สามารถนำไปทดลองใช้ได้ในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนได้ค่าประสิทธิภาพ (E1/E2) แบบรายบุคคล (Individual Tryout) เท่ากับ 77.11/77.78 แบบกลุ่มย่อย (Small Group Tryout) เท่ากับ 78.62/79.26 และแบบกลุ่มใหญ่ (Filed Tryout) เท่ากับ 79.84/80.33 ซึ่งมีค่าประสิทธิภาพตามเกณฑ์ที่กำหนดไว้ คือ 80/80 เป็นที่ยอมรับให้นำไปใช้ในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ได้
3. ผลการทดลองใช้รูปแบบการเรียนการสอนตามทฤษฎีการสร้างความรู้เพื่อส่งเสริมความสามารถในการใช้โปรแกรม Microsoft PowerPoint 2010 กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี (วิชาคอมพิวเตอร์) สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ได้มีค่าประสิทธิภาพเท่ากับ 80.62/81.05 ซึ่งมีประสิทธิภาพตามเกณฑ์ที่กำหนดไว้ คือ 80/80
4. ผลการประเมินและปรับปรุงรูปแบบการเรียนการสอนตามทฤษฎีการสร้างความรู้เพื่อส่งเสริมความสามารถในการใช้โปรแกรม Microsoft PowerPoint 2010 กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี (วิชาคอมพิวเตอร์) สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 นักเรียนมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนหลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 และ ดัชนีประสิทธิผลมีค่าร้อยละเท่ากับ 72.31 ส่วนการปรับปรุงแก้ไขรูปแบบการเรียนการสอน ผู้วิจัยได้ดำเนินการปรับปรุงแก้ไขการพิมพ์สะกดคำให้ถูกต้อง ชัดเจน ระยะเวลาในการทำกิจกรรมการเรียนรู้ และปรับเนื้อหาให้มีความกระชับมากยิ่งขึ้น เพื่อกระตุ้นให้นักเรียนมีความสนใจและอยากเรียนรู้มากยิ่งขึ้น และผลการประเมินความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อการเรียนโดยใช้รูปแบบการเรียนการสอนตามทฤษฎีการสร้างความรู้เพื่อส่งเสริมความสามารถในการใช้โปรแกรม Microsoft PowerPoint 2010 กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี (วิชาคอมพิวเตอร์) สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ภาพรวม พบว่า นักเรียนมีความพึงพอใจต่อการเรียนโดยใช้รูปแบบการเรียนการสอนตามทฤษฎีการสร้างความรู้ อยู่ในระดับมากที่สุด ทุกด้าน