ครูบ้านนอก

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาข้อมูลพื้นฐานในการพัฒนารูปแบบการบริหารจัดการแบบมีส่วนร่วมของชุมชนในการยกระดับการศึกษาของโรงเรียนเทศบาล 1 “บุรีราษฎร์ดรุณวิทยา” 2) ออกแบบและพัฒนารูปแบบการบริหารจัดการแบบมีส่วนร่วมของชุมชนในการยกระดับการศึกษา3) ดำเนินการทดลองใช้รูปแบบการบริหารจัดการแบบมีส่วนร่วมของชุมชนในการยกระดับการศึกษาและ 4) เพื่อประเมินความพึงพอใจและปรับปรุงแก้ไขการพัฒนารูปแบบการบริหารจัดการแบบมีส่วนร่วมของชุมชนในการยกระดับการศึกษากลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัยครั้งนี้ได้แก่ ครูจำนวน 14 คน คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน 15คน ผู้ปกครองนักเรียน จำนวน 92 และนักเรียนจำนวน 92 คน รวมทั้งสิ้น 213 คน สุ่มตัวอย่างแบบง่าย (Simple Random Sampling) เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ แบบสอบถาม และแบบประเมินความพึงพอใจ และการสนทนากลุ่ม วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน สถิติที่ใช้ทดสอบทีแบบไม่อิสระ และการวิเคราะห์เนื้อหา (Content Analysis)

ผลการวิจัย พบว่า

1. การศึกษาข้อมูลพื้นฐานในการพัฒนารูปแบบการบริหารจัดการแบบมีส่วนร่วมของชุมชนในการยกระดับการศึกษาของโรงเรียนเทศบาล 1 “บุรีราษฎร์ดรุณวิทยา”ปรากฏว่าโรงเรียนได้จัดให้มีการสร้างความร่วมมือกับชุมชนในการพัฒนาการศึกษายังไม่พบร่องรอยชัดเจนด้านเอกสารหลักฐานและการสัมภาษณ์ผู้เกี่ยวข้องอีกทั้งชุมชนยังขาดความตระหนักในการเข้ามามีส่วนร่วมในการจัดการศึกษาทั้งทางตรงและทางอ้อม ควรมีการพัฒนาการมีส่วนร่วมของชุมชนในการจัดการศึกษาต่อไป

2. การออกแบบและพัฒนารูปแบบการบริหารจัดการแบบมีส่วนร่วมของชุมชนในการยกระดับการศึกษาของโรงเรียนเทศบาล 1 “บุรีราษฎร์ดรุณวิทยา”รูปแบบและวิธีการที่พัฒนาขึ้นมีชื่อว่า PARM Model นำไปดำเนินการมีส่วนร่วมของชุมชนในการจัดการศึกษา ปรากฏว่า มีความเหมาะสมและมีความเป็นไปได้

3. การทดลองใช้รูปแบบการบริหารจัดการแบบมีส่วนร่วมของชุมชนในการยกระดับการศึกษาของโรงเรียนเทศบาล 1 “บุรีราษฎร์ดรุณวิทยา”ได้มีการนำรูปแบบการประชุมปรึกษาหารือไปใช้ในการดำเนินงานให้แก่ครู คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน และนักเรียนผลการทดลองใช้อยู่ในระดับมาก ( = 4.23) ผลการพัฒนาอยู่ในระดับมาก ( = 4.27) และผลการเปรียบเทียบการทดลองก่อน – หลังการพัฒนา ไม่มีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05

4. การประเมินความพึงพอใจและปรับปรุงแก้ไขรูปแบบการบริหารจัดการแบบมีส่วนร่วมของชุมชนในการยกระดับการศึกษาของโรงเรียนเทศบาล 1 “บุรีราษฎร์ดรุณวิทยา”ปรากฏว่า ครู คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน และนักเรียนมีความพึงพอใจโดยรวม อยู่ในระดับมาก ( = 4.09)

คำหลัก :การพัฒนารูปแบบ, การมีส่วนร่วมของชุมชน, การยกระดับการศึกษา

Abstract

The purposes of this research were; 1) to study the basic information on the development of a community participatory administration model to improve the education in Tessaban 1 “Burirat Darunwittaya” School, 2) to design and develop a community participatory administration model to improve the education, 3) to perform a trial of the community participatory administration model to improve the education and 4) to evaluate the satisfaction and revise the development of the community participatory administration model to improve the education. The sample group of 213 people consisting of 14 teachers, 15 school board members, 92 students and 92 guardians were chosen by simple random sampling. The tools used for the research were questionnaire, satisfaction survey form and group discussion. The data was analyzed by percentage, mean and standard deviation. The statistical methods used were dependent T-test and content analysis.

The result of the research is the following:

1. On the study of basic information on the development of a community participatory administration model to improve the education of Tessaban 1 “Burirat Darunwittaya School", it appeared that the school had cooperated with the community in the education development but there was no apparent evidence on documentation or interviews with relevant persons. The community also lacked awareness in the direct and indirect participation in education. There should be further development of community participation in education.

2. On the design and development of the community participatory administration model to improve education in Tessaban 1 "Burirat Darunwittaya” School, the model and method were developed under the name of PARM Model. It was used to engage community participation in the educational administration and deemed appropriate and feasible.

3. For the trial of community participatory administration model to improve the education of Tessaban 1 "Burirat Darunwittaya” School, the meeting and consultation format was used by the teachers, school board members and students. The trial result was at the high level ( = 4.23), the development result was at the high level ( = 4.27) and the comparison of the trial before and after the development was not significantly different with statistical significance of .05 level.

4. For the evaluation of satisfaction and improvement of the community participatory administration model to improve the education of Tessaban 1 "Burirat Darunwittaya" School, it appeared that the teachers, school board members and students were satisfied in general at the high level ( = 4.09).

Keywords :Development, Community Participatory Management,Improve Educational

1ตำแหน่งผู้อำนวยการสถานศึกษาโรงเรียนเทศบาล 1 “บุรีราษฎร์ดรุณวิทยา”อำเภอเมือง จังหวัดบุรีรัมย์

บทนำ

บทบาทหน้าที่และการมีส่วนร่วมในการบริหารงานในสถานศึกษาของคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐานในสถานศึกษาที่มีขนาดแตกต่างกันย่อมมีบทบาทและหน้าที่แตกต่างกันไป โดยมีงานวิจัยหลายชิ้นที่สนับสนุนข้อสันนิษฐานนี้ วันชัย อารีราษฎร์ (2550 : 105-122) วิจัยเรื่อง การดำเนินงานตามบทบาทหน้าที่ของคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน สังกัดสำนักงานเจตพื้นที่การศึกษาหนองคาย เขต 1 พบว่า คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐานมีระดับการดำเนินงานตามบทบาทหน้าที่รายด้านอยู่ในระดับมาก ทุกด้าน และผลการเปรียบเทียบระดับการดำเนินงานตามบทบาทหน้าที่ของคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐานระหว่างสถานศึกษาขนาดเล็กและสถานศึกษาขนาดใหญ่พบว่าพบว่าแตกต่างกัน ในส่วนข้อเสนอแนะแนวทางในการเพิ่มประสิทธิภาพการดำเนินงานตามบทบาทหน้าที่ของคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐานคือ คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐานควรมีส่วนร่วมพัฒนาแหล่งเรียนรู้ทั้งภายในและภายนอกสถานศึกษา การนำภูมิปัญญาท้องถิ่นมาใช้ในการจัดการเรียนรู้ให้แก่ผู้เรียน วางแผนและเสนอขอเพิ่มอัตรากำลังครูและส่งเสริม สนับสนุนการจัดการศึกษา เสนอแนะและตรวจสอบผลการจ่ายงบประมาณของสถานศึกษาอย่างเป็นรูปธรรม รวมทั้งมีส่วนร่วมระดมทรัพยากรและการลงทุนเพื่อการศึกษาจากทุกภาคส่วนอย่างจริงจัง ซึ่งสอดคล้องกับงานวิจัยของ ชัชวาล ศิริกุล (2551 : 117-121) ที่ศึกษาการมีส่วนร่วมของคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐานในกระบวนการวางแผนพัฒนาคุณภาพการศึกษาของสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษากาฬสินธุ์ เขต 3 ซึ่งสามารถสรุปได้ว่า การมีบทบาทของคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐานและขนาดของสถานศึกษาส่งผลต่อการพัฒนาคุณภาพของสถานศึกษา

สถานศึกษาเป็นหน่วยงานหลักในการจัดการศึกษาขั้นพื้นฐานเพื่อให้บรรลุจุดมุ่งหมายของการปฏิรูปการศึกษาตามที่กำหนดไว้ในกฎหมายว่าด้วยการศึกษาแห่งชาติ และกฎหมายที่เกี่ยวข้องจึงกำหนดให้มีคณะกรรมการซึ่งเป็นองค์คณะบุคคล ทำหน้าที่กำกับและส่งเสริมสนับสนุนกิจการของสถานศึกษาให้เป็นไปตามนโยบายมาตรฐานในการบริหารจัดการทางการศึกษาทั้งนี้ การดำเนินงานให้ประสบความสำเร็จได้นั้นสถานศึกษาและคณะกรรมการต้องเข้าใจบทบาทหน้าที่ของกันและกันควรมีรูปแบบวิธีการทำงานที่ประสานสอดคล้องกัน โดยมีจุดมุ่งหมายเพื่อการพัฒนาการศึกษาให้บรรลุผลตามที่ร่วมกันกำหนดขึ้นจึงได้กำหนดบทบาทหน้าที่ของคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐานเกี่ยวกับการส่งเสริมความเข้มแข็งในชุมชน และสร้างความสัมพันธ์กับสถาบันอื่นๆ ในชุมชนและท้องถิ่นไว้ดังนี้คือให้ความเห็นข้อเสนอแนะ และให้คำปรึกษาในการส่งเสริมความเข้มแข็งในชุมชนและสร้างความสัมพันธ์กับสถาบันอื่นๆในชุมชนและท้องถิ่น (สำนักงานคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน. 2547 : 16)

โรงเรียนเทศบาล 1“บุรีราษฎร์ดรุณวิทยา”สังกัดกองการศึกษาเทศบาลเมืองบุรีรัมย์จังหวัดบุรีรัมย์เปิดเรียนเมื่อวันที่ 1 ตุลาคม พ.ศ. 2466ได้เปิดทำการสอนในระดับชั้นปฐมวัยถึงระดับมัธยมศึกษาตอนปลายปัจจุบันมีบุคลากรจำนวน 80 คน รวมทั้งผู้บริหารและมีนักเรียนจำนวน 2,552 คน จากผลการประเมินคุณภาพภายนอก รอบที่ 3พ.ศ. 2554– 2558 มาตรฐานที่ต้องได้รับการพัฒนาในด้านคุณภาพผู้เรียนได้แก่ความสามารถในการคิดเป็นทำเป็นแก้ปัญหาเป็นผลสัมฤทธิ์ตามหลักสูตรการใฝ่รู้ใฝ่เรียนรักการเรียนรู้และเรียนรู้อย่างต่อเนื่องตลอดชีวิต ด้านผู้บริหารได้แก่การพัฒนาหลักสูตรที่เหมาะสมกับผู้เรียนการบริหารจัดการเรียนการสอนโดยเน้นผู้เรียนเป็นสำคัญในด้านครูผู้สอนได้แก่ความสามารถของครูผู้สอนในการจัดการเรียนการสอนอย่างมีประสิทธิภาพและเน้นผู้เรียนเป็นสำคัญเช่นเดียวกัน จากผลการประเมินภายนอกรอบ 3นำไปสู่แนวโน้มของการประเมิน รอบ 4ในส่วนของสถานศึกษา ก็จะต้องมีการกำหนดยุทธศาสตร์เป้าหมายความต้องการและงบประมาณให้สอดคล้องกับนโยบายของประเทศนโยบายของหน่วยงานต้นสังกัดและงบประมาณที่ได้รับโดยจะต้องมีการจัดการเรียนการสอนที่มีคุณภาพและมีการประกันคุณภาพภายในที่มีประสิทธิภาพและท้ายสุดคือสมศ. ทำหน้าที่ในการพัฒนาระบบมาตรฐานและเกณฑ์การประเมินคุณภาพภายนอกในรอบที่สี่ (พ.ศ. 2559 –2563) ที่เชื่อมโยงและสอดคล้องกับการปฏิรูปการศึกษาทศวรรษที่สอง (พ.ศ. 2552 – 2561) กฎกระทรวงว่าด้วยการประกันคุณภาพการศึกษาพ.ศ. 2553 การดำเนินการประเมินคุณภาพภายนอกที่เชื่อมโยงกับการประกันคุณภาพภายในอย่างมีประสิทธิภาพเพื่อให้ได้ผลประเมินที่ถูกต้องและนำผลประเมินไปสู่การกำหนดนโยบายด้านการศึกษาของรัฐบาลที่ต้องการเร่งรัดการลงทุนด้านการศึกษาและการเรียนรู้อย่างบูรณาการในทุกระดับการศึกษาและในชุมชนโดยใช้พื้นที่และโรงเรียนเป็นฐานในการบูรณาการทุกมิติและยึดเกณฑ์การประเมินของสำนักงานรับรองมาตรฐานและประเมินคุณภาพการศึกษาเป็นหลักในการยกระดับคุณภาพโรงเรียนที่ต่ำกว่าเกณฑ์มาตรฐานรวมทั้งเสริมสร้างสังคมแห่งการเรียนรู้อย่างต่อเนื่องตลอดชีวิตในชุมชนโดยเชื่อมโยงบทบาทสถาบันครอบครัวสถาบันการศึกษาและสถาบันทางศาสนาและจากการวิเคราะห์สภาพปัจจุบันปัญหาพบว่าปัญหาและจุดอ่อนในการจัดการศึกษาหลายด้านและด้านที่ต้องมีการปรับปรุงและแก้ไขโดยรีบด่วนเพื่อให้เกิดความเข้าใจอันดีต่อกันระหว่างโรงเรียนกับชุมชนคือชุมชนยังขาดความตระหนักในการเข้ามามีส่วนร่วมในการดำเนินการจัดกิจกรรมและการจัดการศึกษาโดยชุมชนขาดความตระหนักในบทบาทหน้าที่ของตนเองในการเข้ามามีส่วนร่วมเท่าที่ควรโดยเฉพาะในด้านการเป็นองค์คณะบุคคลที่จะทำหน้าที่เสริมสร้างความสัมพันธ์อันดีระหว่างโรงเรียนกับชุมชนให้เกิดความร่วมมือที่ดีต่อกันและจากการประเมินตนเองของโรงเรียนพบว่าด้านการส่งเสริมความสัมพันธ์และความร่วมมือระหว่างโรงเรียนผู้ปกครองชุมชนองค์กรภาครัฐและเอกชน ในการจัดการและพัฒนาการศึกษาอยู่ในเกณฑ์คุณภาพระดับพอใช้ถึงแม้ว่าชุมชนจะเข้ามามีส่วนร่วมในการจัดการศึกษาแต่ก็อยู่ในระดับค่อนข้างน้อย และยังมีส่วนร่วมในการสนับสนุนส่งเสริมการเรียนรู้น้อยอีกด้วยโดยเฉพาะอย่างยิ่งการปรับปรุงแหล่งเรียนรู้เช่นห้องคอมพิวเตอร์เป็นต้นและได้พบปัญหาอีกว่า โรงเรียนได้จัดให้มีการสร้างความร่วมมือกับชุมชนในการพัฒนาการศึกษา ยังไม่พบร่องรอยชัดเจนด้านเอกสารหลักฐานและการสัมภาษณ์ผู้เกี่ยวข้องอีกทั้งชุมชน ยังขาดความตระหนักในการเข้ามามีส่วนร่วมในการจัดการศึกษาทั้งทางตรงและทางอ้อมโดยทางตรงยังขาดความตระหนักในการมีส่วนร่วมในการจัดการศึกษาในลักษณะต่างๆเช่นการบริจาทรัพย์สินสำหรับปรับปรุงแหล่งเรียนรู้ของนักเรียนและอื่นๆที่มีส่วนในการพัฒนาการจัดการศึกษาของโรงเรียนขาดความตระหนักในการมีส่วนร่วมทางตรงเช่นการเป็นวิทยากรให้การอบรมการให้ความร่วมมือในการศึกษาดูงานจากแหล่งเรียนรู้ภายในท้องถิ่นที่เป็นภูมิปัญญาท้องถิ่นมาใช้ ในการร่วมจัดการศึกษาให้แก่โรงเรียน เป็นต้น

จากสภาพปัจจุบันปัญหาดังกล่าวผู้ศึกษาในฐานะผู้อำนวยการสถานศึกษาซึ่งเป็นผู้รับผิดชอบในการพัฒนาการมีส่วนร่วมของชุมชนในการจัดการศึกษาและมองเห็นความสำคัญของการพัฒนาการมีส่วนร่วมในการจัดการศึกษาที่จะต้องมีการดำเนินการเพื่อให้ชุมชนได้เกิดความตระหนักในการเข้ามามีส่วนร่วมในการจัดการศึกษาเพื่อเป็นประโยชน์ต่อการพัฒนาคุณภาพทางการศึกษาร่วมกันของโรงเรียนกับชุมชนจึงได้ดำเนินการศึกษาการพัฒนารูปแบบการบริหารจัดการแบบมีส่วนร่วมของชุมชนในการยกระดับการศึกษาของโรงเรียนเทศบาล 1 “บุรีราษฎร์ดรุณวิทยา”เพื่อนำข้อสารสนเทศที่ได้ไปใช้ในการปรับปรุงแก้ไขเพื่อพัฒนาการมีส่วนร่วมของชุมชนในการจัดการศึกษาให้มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น

เว็บน่าสนใจ