เรื่องที่วิจัย : การประเมินโครงการโรงเรียนวิถีพุทธ โรงเรียนวัดลาดสนุ่น
สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาปทุมธานี เขต 2
ผู้ประเมิน : นางสาวเหมือนฝัน จันทร์ประสิทธิ์
ปีที่วิจัย : 2559
การประเมินโครงการโรงเรียนวิถีพุทธ โรงเรียนวัดลาดสนุ่น สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาปทุมธานีเขต 2 ครั้งนี้ เพื่อประเมินโครงการโรงเรียนวิถีพุทธประเมินตามรูปแบบจำลองซิป(CIPP Model) 4 ด้าน ด้านบริบท (Context) ด้านปัจจัยนำเข้า (Input) ด้านกระบวนการ (Process) ด้านผลผลิต (Product)
กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการประเมินโครงการ ครู ผู้ปกครองนักเรียน และนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ถึง ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 จากการเปิดตารางการประมาณค่าขนาดของกลุ่มตัวอย่างใช้ตาราง Krejcie และ Morgan จำนวน 426 คน เป็นการเลือกแบบเจาะจง (Purposive Sampling) เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บข้อมูลเป็นแบบสอบถามซึ่งผ่านการตรวจสอบความเที่ยงตรงตามเนื้อหา ภาษา ผ่านการทดสอบโดยการหาค่าสัมประสิทธิ์แอลฟ่า (Alpha Coefficient) ตามวิธีการของครอนบาช (Cronbach) ฉบับที่ 1 มีค่าความเชื่อมั่นเท่ากับ .92 ด้านบริบทมีค่าความเชื่อมั่นเท่ากับ .89 ด้านปัจจัยนำเข้ามีค่าความเชื่อมั่นเท่ากับ .83 ฉบับที่ 2 ด้านกระบวนการ มีค่าความเชื่อมั่น .96 ด้านกายภาพ มีค่าความเชื่อมั่น .88 ด้านกิจกรรมพื้นฐานวิถีชีวิต มีค่าความเชื่อมั่น .76 ด้านการเรียนการสอน มีค่าความเชื่อมั่น .90 ด้านบรรยากาศและปฏิสัมพันธ์ มีค่าความเชื่อมั่น .80 ด้านการบริหารจัดการ มีค่าความเชื่อมั่น .82 ฉบับที่ 3 ด้านผลผลิต มีค่าความเชื่อมั่น .92 วิเคราะห์ข้อมูลเพื่อหาค่าเฉลี่ยเลขคณิต ( ) ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน (S.D.)
ผลการประเมินโครงการพบว่า
1. ผลการประเมินโครงการ ด้านบริบท (Context) ด้านปัจจัยนำเข้า (Input) โดยภาพรวม อยู่ในระดับมากที่สุด เมื่อพิจารณาเป็นรายด้านพบว่า ด้านบริบท (Context) มีค่าเฉลี่ยสูงสุด อยู่ในระดับมากที่สุด รองลงมาด้านปัจจัยนำเข้า (Input) มีค่าเฉลี่ยอยู่ในระดับมากที่สุด จำแนกตามรายด้าน พบว่า ด้านบริบท (Context) โดยภาพรวมอยู่ในระดับมากที่สุด พิจารณาเป็นรายข้อพบว่า ข้อที่มีค่าเฉลี่ยสูงสุด คือ ข้อ 4 ผู้บริหารโรงเรียนให้ความสำคัญและสนับสนุนการจัดโครงการโรงเรียน วิถีพุทธ อยู่ในระดับมากที่สุด รองลงมาคือ ข้อ 1 โครงการโรงเรียนวิถีพุทธได้กำหนดหลักการเหตุผลสอดคล้องกันกับนโยบายของกระทรวงศึกษาธิการ อยู่ในระดับมากที่สุด และมีค่าเฉลี่ยต่ำสุดคือ ข้อ 5 โรงเรียนได้นำหลักไตรสิกขาเป็นฐานในการกำหนดหลักการ อยู่ในระดับมาก ด้านปัจจัยนำเข้า (Input) โดยภาพรวมอยู่ในระดับมากที่สุด พิจารณาเป็นรายข้อ พบว่า ข้อที่มีค่าเฉลี่ยสูงสุด คือ ข้อ 11 การจัดกิจกรรมโครงการโรงเรียนวิถีพุทธเป็นไปตามแผนงานที่กำหนดไว้ อยู่ในระดับมากที่สุด รองลงมา คือ ข้อ 9 โรงเรียนได้ชี้แจงเป้าหมายในการจัดกิจกรรมของโครงการโรงเรียนวิถีพุทธให้คณะครูทราบ อยู่ในระดับมากที่สุด และมีค่าเฉลี่ยต่ำสุดคือ ข้อ 4 โรงเรียนได้สนับสนุนงบประมาณในการดำเนินงานโครงการโรงเรียนวิถีพุทธอย่างเหมาะสมและเพียงพอ อยู่ในระดับมาก
2. ผลการประเมินโครงการ ด้านกระบวนการ (Process) โดยภาพรวมอยู่ในระดับมากที่สุด พิจารณาเป็นรายด้านพบว่า ด้านกายภาพ โดยภาพรวมอยู่ในระดับมากที่สุด พิจารณาเป็นรายข้อ พบว่า ข้อที่มีค่าเฉลี่ยสูงสุด คือ ข้อ 2 สถานศึกษามีการประดิษฐานพระพุทธรูปประจำโรงเรียนได้อย่างเหมาะสม อยู่ในระดับมากที่สุด รองลงมาคือ ข้อ 8 สถานศึกษามีการตรวจตรานักเรียนไม่ให้เกี่ยวข้องกับสิ่งเสพติดทุกชนิด อยู่ในระดับมากที่สุด และมีค่าเฉลี่ยต่ำสุดคือ ข้อ 9 สถานศึกษามีการปรับปรุงสถานที่เพื่อเอื้อต่อการเรียนรู้ของนักเรียน อยู่ในระดับมากที่สุด ด้านกิจกรรมพื้นฐานวิถีชีวิต โดยภาพรวมอยู่ในระดับมากที่สุด พิจารณาเป็นรายข้อ พบว่า ข้อที่มีค่าเฉลี่ยสูงสุด คือข้อ 1 สถานศึกษาจัดฝึกอบรมนักเรียน จัดกิจกรรมนักเรียนเกิดพฤติกรรมในชีวิตประจำวันที่กินเป็น อยู่เป็น ดูเป็น ฟังเป็น หรือการดำรงชีวิตในประจำวันรู้จักเลือกปฏิบัติในสิ่งที่เกิดประโยชน์ต่อชีวิตประจำวัน อยู่ในระดับมากที่สุด รองลงมาคือ ข้อ 7 สถานศึกษาส่งเสริมให้นักเรียนมีส่วนร่วมและเห็นคุณค่าในการรักษาและสืบทอดพระพุทธศาสนา อยู่ในระดับมากที่สุด และมีค่าเฉลี่ยต่ำสุดคือข้อ 8 สถานศึกษาติดตามพฤติกรรมของนักเรียนอย่างสม่ำเสมอ อยู่ในระดับมากที่สุด ด้านการเรียนการสอน โดยภาพรวมอยู่ในระดับมากที่สุด พิจารณาเป็นรายข้อพบว่า ข้อที่มีค่าเฉลี่ยสูงสุดคือ ข้อ 5 ครูจัดกิจกรรมบริหารจิต กำหนดสติก่อนเรียน ก่อนการแข่งขันกีฬาและก่อนนอนอย่างสม่ำเสมอเพื่อประโยชน์ในชีวิตประจำวัน อยู่ในระดับมากที่สุด รองลงมาคือ ข้อ 2 สถานศึกษาส่งเสริมให้มีการนำหลักธรรมมาเป็นฐานในการคิดวิเคราะห์และแก้ไขปัญหาต่างๆ ในชีวิตประจำวัน อยู่ในระดับมากที่สุดและมีค่าเฉลี่ยต่ำสุดคือ ข้อ 4 ครูจัดบรรยากาศขณะเรียนรู้ให้ทุกฝ่ายมีความสุขสร้างบรรยากาศการกระตือรือร้น จูงใจ ท้าทายให้อยากรู้สนุกเพลิดเพลินกับการเรียนรู้ อยู่ในระดับมากที่สุด ด้านบรรยากาศและปฏิสัมพันธ์ โดยภาพรวมอยู่ในระดับมากที่สุด เมื่อพิจารณาเป็นรายข้อ พบว่า ข้อที่มีค่าเฉลี่ยสูงสุด คือ ข้อ 1 ผู้บริหารมีวิถีชีวิตที่สอดคล้องกับหลักพุทธธรรมลด ละเลิกอบายมุข ถือศีล5 และปฏิบัติตนเป็นแบบอย่างที่ดีมีพรหมวิหารธรรม 4 มีความเป็นกัลยาณมิตร มุ่งพัฒนาผู้เรียนให้เกิดความเจริญงอกงามทางปัญญาและเข้าใจการพัฒนาผู้เรียนตามหลักไตรสิกขา อยู่ในระดับมากที่สุด รองลงมาคือ ข้อ 7 นักเรียนมีศีล 5ในการดำรงชีวิตมีวินัย มีความรับผิดชอบ ซื่อสัตย์ ตรงต่อเวลา แต่งกายสะอาดและเรียบร้อย ดำรงชีวิตที่เกื้อกูลต่อสิ่งแวดล้อม อยู่ในระดับมากที่สุด และมีค่าเฉลี่ยต่ำสุดคือ ข้อ 10 นักเรียนมีความศรัทธาเข้าใจในพระรัตนตรัยรู้เท่าทันและแก้ไขปัญหาชีวิต ทำงานด้วนสติปัญญารู้บาป-บุญ/คุณ-โทษ/ประโยชน์-มิใช่ประโยชน์อยู่ในระดับมากที่สุด ด้านการบริหารจัดการ โดยภาพรวมอยู่ในระดับมากที่สุด พิจารณาเป็นรายข้อพบว่า ข้อที่มีค่าเฉลี่ยสูงสุด คือ ข้อ 4 สถานศึกษาร่วมมือกับผู้ปกครอง วัด ชุมชน เพื่อพัฒนาผู้เรียนและชุมชนอย่างต่อเนื่อง อยู่ในระดับมากที่สุด รองลงมาคือ ข้อ 1 สถานศึกษามีการวางแผนในการวางวิสัยทัศน์ พันธกิจ เป้าหมาย แผนพัฒนาสถานศึกษาที่มีจุดเน้นการพัฒนาโรงเรียนวิถีพุทธ อยู่ในระดับมากที่สุด และมีค่าเฉลี่ยต่ำสุดคือ ข้อ 5 สถานศึกษามีหลักสูตรสถานศึกษาหน่วยการเรียนรู้และแผนการจัดการเรียนรู้ที่ บูรณาการพุทธธรรมทุกกลุ่มสาระการเรียนรู้ อยู่ในระดับมากที่สุด
3. ผลการประเมินโครงการ ด้านผลผลิต (Product) โดยภาพรวมอยู่ในระดับมากที่สุด พิจารณาเป็นรายข้อ พบว่า ข้อที่มีค่าเฉลี่ยสูงสุด คือ ข้อ 14 ครูมีการนำหลักธรรมมาพัฒนาคุณธรรมจริยธรรมของนักเรียน อยู่ในระดับมากที่สุด รองลงมาคือ ข้อ 19 มีการส่งเสริมให้นักเรียนนำหลักธรรมไปปฏิบัติที่บ้านและในชีวิตประจำวัน อยู่ในระดับมากที่สุด และมีค่าเฉลี่ยต่ำสุดคือ ข้อ 24 ส่งเสริมให้นักเรียนได้เรียนธรรมะกับพระอย่างสม่ำเสมอ อยู่ในระดับมากที่สุด