1. ชื่อนวัตกรรม / แนวทางแก้ปัญหา
การส่งเสริมกระบวนการ PLC (Professional Learning Community) โดยใช้กิจกรรม Active Leaning ในการจัดการเรียนรู้ เพื่อพัฒนาทักษะการแก้ปัญหา
2. ประเด็นปัญหา/ เป้าหมายที่กำหนดไว้
จากสภาพปัญหาของการบริหารจัดการโรงเรียนวัดพุน้อย ตามโครงสร้าง ประกอบด้วย งานบริหารทั้ง 4 ฝ่ายได้แก่ การบริหารวิชาการ การบริหารงานบุคคล การบริหารทั่วไปและการบริหารงบประมาณ ได้พบปัญหาและข้อจำกัดหลายประการด้วยกัน คณะทำงานทั้งสามทีมของ PLC ซึ่งประกอบด้วย ทีมผู้นำ ทีมฝึกและทีมสอน ได้พิจารณา รวบรวม วิเคราะห์ ลำดับความสำคัญ แล้วเห็นว่า การพัฒนาคุณภาพผู้เรียนเป็นสิ่งสำคัญ จำเป็นเร่งด่วน เพราะโรงเรียนคือความคาดหวังของสังคมว่าจะสามารถบ่มเพาะ คนดี คนเก่ง และการอยู่ร่วมกันได้อย่างมีความสุข นักเรียนมาโรงเรียนต้องได้รับการพัฒนาอย่างรอบด้านทั้งด้านความรู้ตามาตรฐานการเรียนรู้ ในทุกสาระการเรียนรู้ มีคุณลักษณะที่ดี เป็นคนดีของครอบครัว สังคม ประเทศชาติ มีทักษะที่สำคัญจำเป็นสำหรับการเป็นผู้เรียนศตวรรษที่ ๒๑ มีความสมรรถนะพื้นฐานตามที่หลักสูตรกำหนด โรงเรียนวัดพุน้อยเป็นโรงเรียนขนาดเล็กที่มีนักเรียนจำนวน ๘๕ คนในปีการศึกษา ๒๕๖๐ ในปีการศึกษา ๒๕๕๙ มีนักเรียนจำนวน ๗๘ คน และในปีการศึกษา ๒๕๕๘ มีจำนวนนักเรียน ๖๘ คน จะเห็นได้ว่า มีจำนวนนักเรียนเพิ่มมากขึ้น ที่น่าประทับใจอย่างยิ่งคือ นักเรียนในชุมชนที่เป็นเขตบริการ หมู่บ้านพุน้อย และหมู่บ้านหลังเขาทั้งหมดมาเรียนที่โรงเรียนพุน้อยในระดับชั้นที่โรงเรียนวัดพุน้อยจัดการศึกษา ไม่เข้าไปรับการจัดการศึกษาในโรงเรียนในเมือง นักเรียนทุกคนอ่านออกเขียนได้คิดเลขเป็นตามศักยภาพในระดับชั้นที่เรียน แสดงให้เห็นว่าผู้ปกครองและชุมชนให้ความเชื่อมั่นในการจัดการศึกษาของโรงเรียนวัดพุน้อย แต่จาการสะท้อนปัญหาต่างๆ รวมถึงความต้องการของผู้ปกครองจากการประชุมผู้ปกครองที่ผ่านมาและจากการจัดการเรียนรู้ให้กับนักเรียนยังคงต้องพัฒนาต่อไปเพื่อพัฒนาทักษะการแก้ปัญหา ซึ่งนับว่าเป็นทักษะที่สำคัญจำเป็นสำหรับนักเรียน และเยาวชนไทย คนเก่งหลายๆคนไม่สามารถประสบความสำเร็จได้เพราะขาดทักษะด้านการแก้ปัญหา ในการนำกระบวนการ PLC สู่โรงเรียนวัดพุน้อย โดยใช้กิจกรรมการจัดการเรียนรู้โดยใช้ Active Learning รูปแบบการจัดการเรียนรู้แบบ PBL เพื่อพัฒนาทักษะการแก้ปัญหา จึงได้เกิดขึ้นที่โรงเรียนวัดพุน้อยแห่งนี้
3. วัตถุประสงค์
๓.๑ เพื่อพัฒนาทักษะการแก้ปัญหาของนักเรียนโรงเรียนวัดพุน้อย
4. การวางแผนการดำเนินงาน
ขั้นเตรียมการ : Plan
1. สร้างความเข้าใจ ความตระหนักในการแก้ปัญหา การพัฒนาโดยนำกระบวนการ PLC (Professional Learning Community) มาสู่สถานศึกษา โดยใช้เรื่องเล่าเร้าพลังใช้คลิปวีดีทัศน์กระตุ้นให้เห็นความสำคัญของการเปลี่ยนแปลง ให้ครูได้พูดถึงความสำเร็จในการจัดการเรียนรู้ที่ผ่านมา สร้างความเชื่อมั่นในตัวครูว่ามีความสามารถในการจัดการเรียนการสอนและส่งผลต่อคุณภาพผู้เรียน เชื่อว่าการเรียนการสอนของครูจะนำไปสู่การส่งผลต่อคุณภาพของผู้เรียน ครูแต่ละคนมีความแตกต่างกัน แต่ความร่วมมือร่วมใจ ประสานสัมพันธ์และสร้างเครือข่ายกัลยาณมิตร
๒. สร้างทีมผู้นำ (Leader) ขับเคลื่อน แต่งตั้งคณะทำงานการขับเคลื่อน PLC (Professional Learning Community) ในโรงเรียนวัดพุน้อย มีผู้เชี่ยวชาญด้าน PLC และวิชาการสาขาต่าง ๆ มาให้คำปรึกษา ชี้แนะการทำ PLC ทั้งศึกษานิเทศก์ ผู้ทรงคุณวุฒิจากมหาวิทยาลัยศิลปากร และคณาจารย์จากมหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิต
๓. สร้างทีมฝึก (Trainer) จัดทำแผนการขับเคลื่อน PLC (Professional Learning Community) ในโรงเรียนวัดพุน้อย ประกอบด้วยผู้อำนวยการโรงเรียนวัดพุน้อยและศึกษานิเทศก์
๔. ทีมผู้สอน (Teacher) วิเคราะห์สภาพปัญหาของนักเรียนโรงเรียนวัดพุน้อย ในทุกระดับชั้นจากการเอกสารผลสัมฤทธิ์ระดับรายวิชาแต่ละชั้นเรียน ระดับสถานศึกษา ระดับเขตพื้นที่ และระดับประเทศ จัดทำบันทึกการดำเนินงานใน Logbook
ขั้นดำเนินการ: Do
๑. คุณครูโรงเรียนวัดพุน้อย ทุกคนมาร่วมกันวิเคราะห์ปัญหาโดยรวมของนักเรียนทุกระดับชั้นโรงเรียนวัดพุน้อย โดยให้ครูทุกคนได้เล่าถึงปัญหาที่พบจากการจัดการเรียนการสอน และจัดทำบันทึกการดำเนินงานใน Logbook
๒. คุณครูช่วยกันเรียงลำดับความสำคัญ และความจำเป็นของปัญหาที่ต้องได้รับการแก้ไข จัดทำบันทึกการดำเนินงานใน Logbook
๓. สืบค้นแนวคิดและหลักการ วิเคราะห์ สังเคราะห์ สร้างนวัตกรรมเพื่อแก้ปัญหาพัฒนาการจัดการเรียนการสอน และจัดทำบันทึกการดำเนินงานใน Logbook
๔. ศึกษาแนวคิด หลักการ วิธีการ กระบวนการที่จะใช้สร้างนวัตกรรมการพัฒนาทักษะการแก้ปัญหาของนักเรียน และจัดทำบันทึกการดำเนินงานใน Logbook
๕. สร้าง ออกแบบกิจกรรม และพัฒนานวัตกรรมเพื่อพัฒนาทักษะการแก้ปัญหา โดยใช้การจัดกิจกรรมการเรียนรู้แบบ Active Learning ในทุกระดับชั้นแบบบูรณาการในสาระรายวิชา และจัดทำบันทึกการดำเนินงานใน Logbook
๖. คุณครูจัดกิจกรรมแลกเปลี่ยนเรียนรู้ นำเสนอนวัตกรรม การจัดการเรียนรู้ Active Learning และจัดทำบันทึกการดำเนินงานใน Logbook
๗. คุณครูนำนวัตกรรมที่สร้างขึ้นโดยการจัดการเรียนรู้ด้วย Active Learning ไปสอนในชั้นเรียนที่รับผิดชอบ
๘. คุณครูพัฒนานวัตกรรมให้มีคุณภาพมากขึ้นและจัดทำบันทึกการดำเนินงานใน Logbook
ขั้นตรวจสอบ: Check
๑. นิเทศ กำกับ ติดตามการใช้นวัตกรรมการจัดการเรียนรู้โดย Active Learning
๒. สรุปผลการนำนวัตกรรม การจัดการเรียนรู้โดยใช้กิจกรรมการเรียนรู้ Active Learning ไปใช้ในการจัดการเรียนรู้
๓. อภิปรายผลการพัฒนาทักษะการแก้ปัญหา โดยใช้กิจกรรมการจัดการเรียนรู้ Active Learning และร่วมกันเสนอแนะแนวทางในการพัฒนาต่อไปและจัดทำบันทึกการดำเนินงานใน Logbook
๔. สรุปและรายงานผล การดำเนินงาน PLC และจัดทำบันทึกการดำเนินงานใน Logbook
ขั้นนำผลไปสู่การปรับปรุงให้เกิดคุณภาพ : Action
นำผลสรุปที่ได้จากการขับเคลื่อน PLC (Professional Learning Community) โดยใช้กิจกรรมการเรียนรู้แบบ Active Learning เพื่อพัฒนาทักษะการแก้ปัญหา จัดกิจกรรมแลกเปลี่ยนเรียนรู้ และปรับแผนงาน โครงการอย่างต่อเนื่องเพื่อให้เกิดคุณภาพ
5. วิธีการ/ขั้นตอนการดำเนินงาน/กระบวนการทำงาน (บันทึกขั้นตอน/รูปแบบ (Model)/นวัตกรรม)
6. ผลการดำเนินงาน/ผลลัพธ์ที่เกิดขึ้นจริง
๖.๑ นักเรียนโรงเรียนวัดพุน้อยมีทักษะการแก้ปัญหาเพิ่มมากขึ้น สามารถแก้ปัญหาได้อย่างมีกระบวนการ
๖.๒ โรงเรียนมีนวัตกรรมในการจัดการเรียนรู้ทั้งรูปของ ชิ้นงานและกระบวนการทำงาน
7. ปัจจัยที่ส่งผลให้การดำเนินงานประสบความสำเร็จ
๗.๑ ทีมงานที่มีประสิทธิภาพทุกทีมมีความชัดเจนในบทบาทหน้าที่ ตระหนักในความสำคัญของการใช้กระบวนการ PLC ในโรงเรียนวัดพุน้อย โดยใช้กิจกรรม Active Learning ด้วยวิธีการเรียนรู้แบบ Project Based Learning หรือ PBL ในการเรียนรู้สามารถสร้างนวัตกรรมการเรียนรู้โดยใช้ PBL เพื่อส่งเสริมทักษะการแก้ปัญหา
๗.๒ กระบวนการ PLC ที่สามารถขับเคลื่อนให้เป็นรูปธรรมในระดับหนึ่ง
๗.๓ เครือข่ายวิชาการ ซึ่งมีผู้เชี่ยวชาญทั้งทางด้าน PLC วิชาการ หลากหลายสาขามาร่วมดำเนินการ
8. อุปสรรค/ข้อจำกัด/ข้อขัดข้อง ที่พบในการดำเนินงาน
ระยะเวลาในการดำเนินงานควรเพียงพอเหมาะสม
9. ประเด็นที่ได้เรียนรู้
๙.๑ นวัตกรรมใหม่ๆ จากการเรียนรู้แบบ Active Learning ด้วยวิธีการจัดการเรียนรู้ PBL สามารถพัฒนาทักษะการแก้ปัญหาได้
๙.๒ นวัตกรรมการจัดการเรียนรู้ที่ดีควรเริ่มที่โรงเรียน ไม่ใช่ที่ส่วนกลางกำหนด ซึ่งจะมีความสอดคล้องกับบริบทหรือธรรมชาติของโรงเรียน
10. ข้อเสนอแนะในการดำเนินงานครั้งต่อไป
การพัฒนา PLC ควรมีระยะเวลาเพียงพอที่จะสร้างความเข้าใจ ความตระหนักตลอดจนการสร้างนวัตกรรม ซึ่งกระบวนการที่กล่าวมาข้างต้นมีความสอดคล้องกับทิศทางการจัดการศึกษา 4.o และนโยบายไทยแลนด์ 4.o ซึ่งกล่าวถึงการที่ผู้เรียนสามารถสร้างนวัตกรรมในการเรียนรู้ได้ด้วยตนเอง
11. นวัตกรรมที่เกิดขึ้น
การส่งเสริมกระบวนการ PLC (Professional Learning Community) โดยใช้กิจกรรม Active Leaning ในการจัดการเรียนรู้ เพื่อพัฒนาทักษะการแก้ปัญหา