เรื่อง การวิจัยเชิงปฏิบัติการเพื่อพัฒนาสภาพแวดล้อมภายในสถานศึกษาที่เอื้อต่อการเรียนรู้ของผู้เรียน โรงเรียนวัดตำหรุ มิตรภาพที่ 65 สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสมุทรปราการ เขต 1
ผู้ศึกษา นายดุษิต ศรีหิรัญ
ปีที่ศึกษา 2559
บทคัดย่อ
สภาพแวดล้อมทั้งในพื้นที่บริเวณสนาม รอบอาคาร ภายในอาคารต่างๆ และในห้องเรียนมีความสะอาด เป็นระเบียบเรียบร้อย สวยงามอยู่ตลอดเวลา เป็นลักษณะของสภาพแวดล้อมที่ดี มีความเหมาะสมและสามารถเอื้อต่อการเรียนรู้ของผู้เรียนได้เป็นอย่างดี การพัฒนาสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อการเรียนรู้ของผู้เรียน จึงนับได้ว่ามีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการจัดการศึกษา เพราะสามารถส่งเสริมให้ผู้เรียน ได้เรียนรู้อย่างมีความสุข เต็มตามศักยภาพ และมีลักษณะนิสัยที่ดีงาม
การศึกษาครั้งนี้ มีความมุ่งหมายเพื่อพัฒนาสภาพแวดล้อมภายในโรงเรียนวัดตำหรุ มิตรภาพที่ 65 สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสมุทรปราการ เขต 1 ให้มีบรรยากาศ ร่มรื่น สวยงาม สะอาด และเป็นระเบียบเรียบร้อย เอื้อต่อการเรียนรู้ของผู้เรียน มีกลุ่มผู้ร่วมศึกษา จำนวน 9 คน กลุ่มผู้ให้ข้อมูล จำนวน 32 คน ทำการศึกษาโดยใช้หลักการวิจัยเชิงปฏิบัติการ (Action Research) ตามแนวคิดของ Kemmis และ McTaggart (1988) ดำเนินการพัฒนา จำนวน 2 วงรอบ ในแต่ละวงรอบประกอบด้วย 4 ขั้นตอน ได้แก่ 1) ขั้นการวางแผน 2) ขั้นการปฏิบัติการ 3) ขั้นการสังเกตผล และ 4) ขั้นการสะท้อนผล กลยุทธ์ที่ใช้ ได้แก่ การประชุมระดมความคิด การจัดกิจกรรม 5 ส. การติดตาม ตรวจสอบ และประเมินผล โดยใช้เครื่องมือเก็บรวบรวมข้อมูล 3 ลักษณะ คือ แบบสังเกตพฤติกรรม แบบสอบถามความพึงพอใจ และแบบประเมินผลการปฏิบัติงาน การตรวจสอบข้อมูลใช้เทคนิคการตรวจสอบข้อมูลแบบสามเส้า และเสนอผลการศึกษาโดยวิธีพรรณนา
ผลการศึกษา พบว่า สภาพก่อนการดำเนินการพัฒนา สถานศึกษามีการจัดสภาพแวดล้อมได้ไม่ดีและไม่เอื้อต่อการจัดการเรียนการสอนเท่าที่ควร ยังไม่เหมาะสมในอันที่จะเสริมสร้างเจตคติ ค่านิยมที่ดีงาม คุณลักษณะที่พึงประสงค์ให้เกิดขึ้นกับผู้เรียน เมื่อได้ดำเนินการพัฒนาตามกระบวนการของการวิจัยเชิงปฏิบัติการครบ 2 วงรอบ ทำให้สภาพแวดล้อมของสถานศึกษา ในปัจจุบันได้รับการพัฒนาอย่างเป็นระบบ ส่งผลให้การพัฒนาบรรลุผลตามความมุ่งหมาย คือ สถานศึกษามีสภาพแวดล้อมที่ เอื้อต่อการเรียนรู้ของผู้เรียน บริเวณสนาม รอบอาคาร ภายในอาคารต่างๆ และในห้องเรียน มีความสะอาด เป็นระเบียบเรียบร้อย สวยงามอยู่ตลอดเวลา กิจกรรมการเรียนการสอนดำเนินไปอย่าง มีประสิทธิภาพ ห้องเรียนทุกห้องมีการจัดตกแต่งอย่างสวยงาม เอื้อต่อการเรียนรู้ตามเนื้อหาที่ศึกษาเล่าเรียน ผู้เรียนมีแรงจูงใจในการเรียน รักความสะอาด และมีความเป็นระเบียบเรียบร้อย ทำให้มีการพัฒนาในทางที่ดีขึ้น ทั้งในด้านการเรียนรู้วิชาการต่างๆ และด้านความรับผิดชอบงานในหน้าที่ของตน ซึ่งเป็นที่คาดหมายได้ว่า ผู้เรียนจะมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนที่ดีขึ้นในโอกาสต่อไป
โดยสรุป การดำเนินการจัดให้มีการพัฒนาสภาพแวดล้อม เพื่อส่งเสริมให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้อย่างเต็มศักยภาพ โดยให้บุคลากรในสถานศึกษาได้มีส่วนร่วมในการวางแผน การร่วมประชุมระดมความคิด ร่วมดำเนินการพัฒนา จัดกิจกรรมส่งเสริมอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม และการจัดกิจกรรม 5 ส. เป็นผลให้สถานศึกษามีสภาพแวดล้อมที่สมบูรณ์เอื้อต่อการเรียนรู้ของผู้เรียน ทำให้เกิดพัฒนาการทางด้านร่างกาย อารมณ์ สังคม และสติปัญญา กิจกรรมการเรียนการสอนดำเนินไปอย่างมีประสิทธิภาพและเกิดประสิทธิผล