ชื่อเรื่อง รายงานการพัฒนาบทปฏิบัติการวิทยาศาสตร์ เรื่อง พันธะเคมี
โดยใช้การเรียนแบบวัฏจักรการเรียนรู้ 7 ขั้น กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์
ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4
ผู้วิจัย นายทองหล่อ วันวิเศษ
สถานศึกษา โรงเรียนนาโพธิ์พิทยาสรรพ์ ตำบลนาโพธิ์ อำเภอกุดรัง
จังหวัดมหาสารคาม
สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 26
ปีการศึกษา 2559
บทคัดย่อ
การจัดกิจกรรมการเรียนรู้วิชาเคมีให้มีประสิทธิภาพ จำเป็นต้องอาศัยเทคนิคและวิธีการ จัดกิจกรรมพัฒนาผู้เรียนอย่างหลากหลาย เพื่อให้ผู้เรียนเกิดความสนใจใฝ่เรียนรู้ ตลอดจนมีเจตคติ ที่ดีต่อวิชาเคมี เน้นเรียนรู้ด้วยการลงมือปฏิบัติเพื่อให้เกิดทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ ซึ่งการวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อสร้างและพัฒนาบทปฏิบัติการวิทยาศาสตร์ เรื่อง พันธะเคมี โดยใช้การเรียนแบบวัฏจักร การเรียนรู้ 7 ขั้น กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 ที่มีประสิทธิภาพตามเกณฑ์ 75/75 2) เพื่อหาค่าดัชนีประสิทธิผลของบทปฏิบัติการวิทยาศาสตร์ เรื่อง พันธะเคมี โดยใช้การเรียนแบบวัฏจักรการเรียนรู้ 7 ขั้น กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 3) เพื่อศึกษาและเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน และทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ขั้นบูรณาการ ก่อนเรียนและหลังเรียน และ 4) เพื่อศึกษาความพึงพอใจที่มีต่อการเรียนของนักเรียน ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 โดยใช้บทปฏิบัติการวิทยาศาสตร์ เรื่อง พันธะเคมี โดยใช้การเรียนแบบวัฏจักรการเรียนรู้ 7 ขั้น กลุ่มตัวอย่างได้แก่ นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนนาโพธิ์พิทยาสรรพ์ จังหวัดมหาสารคาม ที่เรียนในภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2559 1 ห้องเรียน จำนวน 33 คน ได้จากการเลือกแบบเจาะจง (Purposive Sampling) ตามจุดมุ่งหมายของผู้วิจัย
เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ 1) แผนการจัดการเรียนรู้ประกอบการใช้บทปฏิบัติการวิทยาศาสตร์เรื่อง พันธะเคมี โดยใช้การเรียนแบบวัฏจักรการเรียนรู้ 7 ขั้น กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 2) บทปฏิบัติการวิทยาศาสตร์ที่เน้นการเรียนตามรูปแบบวัฎจักรการเรียนรู้ 7 ขั้น จำนวน 7 ชุด 3) แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน จำนวน 40 ข้อ มีค่าความยาก (P) ตั้งแต่ 0.57 ถึง 0.79 มีค่าอำนาจจำแนก (B) ตั้งแต่ 0.24 ถึง 1.00 ค่าความเชื่อมั่นทั้งฉบับ (rcc ) เท่ากับ 0.90 4) แบบทดสอบวัดทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ขั้นบูรณาการ ประกอบด้วย 5 ด้าน จำนวน 30 ข้อ มีค่าความยาก (P) ตั้งแต่ 0.38 ถึง 0.75 มีค่าอำนาจจำแนก (B) ตั้งแต่ 0.30 ถึง 0.63 ค่าความเชื่อมั่นทั้งฉบับ (rcc ) เท่ากับ 0.82 และ 5) แบบวัดความพึงพอใจที่มีผลต่อการเรียนโดยใช้บทปฏิบัติการวิทยาศาสตร์ เรื่อง พันธะเคมี โดยใช้การเรียนแบบวัฏจักรการเรียนรู้ 7 ขั้น กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 เป็นแบบมาตราส่วนประมาณค่า 5 ระดับ จำนวน 15 ข้อ มีค่าอำนาจจำแนกรายข้อ (rxy) ตั้งแต่ 0.39 ถึง 0.75 ค่าความเชื่อมั่นทั้งฉบับ (α) เท่ากับ 0.92 สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ดัชนีประสิทธิภาพ (E1) ดัชนีประสิทธิผล (E2) และทดสอบสมมุติฐานโดยใช้ Paired t-testและ F-test (One-way ANCOVA)
ผลการศึกษาพบว่า
1. ผลการสร้างและพัฒนาบทปฏิบัติการวิทยาศาสตร์ เรื่อง พันธะเคมี โดยใช้การเรียนแบบวัฏจักรการเรียนรู้ 7 ขั้น กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 ที่พัฒนามีประสิทธิภาพเท่ากับ 78.45/79.57
2. ค่าดัชนีประสิทธิผลของบทปฏิบัติการวิทยาศาสตร์ เรื่อง พันธะเคมี โดยใช้การเรียนแบบวัฏจักรการเรียนรู้ 7 ขั้น กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 มีค่าเท่ากับ 0.7529 มีความเป็นไปได้ที่จะทำให้ผลการเรียนรู้ของนักเรียนเกิดการเปลี่ยนแปลงในทางสูงขึ้นร้อยละ 75.29
3. คะแนนเฉลี่ยผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน และทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ขั้นบูรณาการโดยรวมและรายด้านหลังเรียน เพิ่มขึ้นจากก่อนเรียน อย่างมีนัยสำคัญทางสิถิติที่ระดับ .05
4. ความพึงพอใจของนักเรียน ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 ที่มีต่อบทปฏิบัติการวิทยาศาสตร์ เรื่อง พันธะเคมี โดยใช้การเรียนแบบวัฏจักรการเรียนรู้ 7 ขั้น กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ โดยภาพรวมมีความพึงพอใจ อยู่ในระดับมากที่สุด
5. โดยสรุปการจัดกิจกรรมการเรียนรู้โดยใช้บทปฏิบัติการวิทยาศาสตร์ เรื่อง พันธะเคมี โดยใช้การเรียนแบบวัฏจักรการเรียนรู้ 7 ขั้น กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 ที่พัฒนาขึ้นมีประสิทธิภาพตามเกณฑ์ที่กำหนด เหมาะสำหรับการนำไปประยุกต์ใช้ในการจัดการเรียนรู้กับนักเรียน และเป็นแนวทางการพัฒนาการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ช่วยให้นักเรียนมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนสูงขึ้น สร้างแรงจูงใจในการเรียนรู้ของนักเรียนส่งผลต่อการพัฒนาทักษะทางวิทยาศาสตร์ ซึ่งเป็นพื้นฐานในการเรียนระดับที่สูงขึ้นต่อไป