บทคัดย่อ
ชื่อเรื่อง : รายงานการประเมินโครงการโรงเรียนวิถีพุทธ โรงเรียนชุมชนวัดนาเหนือ
สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษากระบี่
ผู้ประเมิน : นางจุไรรัตน์ ศรีสุข ผู้อำนวยการโรงเรียนชุมชนวัดนาเหนือ
สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษากระบี่
สถานศึกษา : โรงเรียนชุมชนวัดนาเหนือ สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษากระบี่
ปีที่ประเมิน : 2558
การรายงานการประเมินโครงการวิถีพุทธ โรงเรียนชุมชนวัดนาเหนือ สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษากระบี่ ในครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์ ดังนี้
1. เพื่อประเมินผลการดำเนินงานโครงการวิถีพุทธ โรงเรียนชุมชนวัดนาเหนือ สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษากระบี่ ด้านบริบท (Context) ด้านปัจจัยนำเข้า (Input) ด้านกระบวนการ (Process) และด้านผลผลิต (Product)
2. เพื่อประเมินพฤติกรรมนักเรียนตามคุณลักษณะนักเรียนโรงเรียนวิถีพุทธ ใน 4 ด้าน คือ ด้านกาย จิต ศีล และปัญญา
ประชากรที่ใช้ในการประเมินโครงการครั้งนี้ ประกอบด้วย ครู 7 คน นักเรียน 22 คน คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน 9 คน และผู้ปกครองในเขตบริการ 82 คน เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล เป็นแบบสอบถามมาตราส่วนประมาณค่า 5 ระดับ โดยใช้รูปแบบการประเมินโครงการ แบบซิปป์โมเดล (CIPP Model) ซึ่งมีความเชื่อมั่น 0.98 สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูลคือค่าร้อยละ (%) ค่าเฉลี่ย (x̄) และค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน (S.D.)
ผลการประเมินพบว่า
1. การดำเนินงานโครงการวิถีพุทธโรงเรียนชุมชนวัดนาเหนือ ในแต่ละด้าน ด้านกระบวนการ มีค่าเฉลี่ยสูงสุด ด้านบริบท ด้านปัจจัยนำเข้า และด้านผลผลิต ตามลำดับ เมื่อพิจารณาแต่ละด้าน ดังนี้
1.1 ด้านบริบท (Context) พบว่า โดยภาพรวมระดับความสอดคล้องอยู่ในระดับมากที่สุด เมื่อพิจารณารายข้อ พบว่า โครงการโรงเรียนวิถีพุทธ โรงเรียนชุมชนวัดนาเหนือ ในการกำหนดเป้าหมายของโครงการมีความชัดเจนสามารถนำไปปฏิบัติได้ และการกำหนดเป้าหมายของโครงการก่อให้เกิดประโยชน์ต่อนักเรียนและผู้ปกครองอย่างแท้จริง มีค่าเฉลี่ยสูงสุด รองลงมาคือการกำหนดวัตถุประสงค์ของโครงการสอดคล้องกับสภาพปัญหาและความต้องการของชุมชนอย่างชัดเจน และกำหนดหลักการและเหตุผลของโครงการสอดคล้องกับนโยบายของกระทรวงศึกษาธิการ มีค่าเฉลี่ยต่ำที่สุด
1.2 ด้านปัจจัยนำเข้า (Input) พบว่า โดยภาพรวมระดับความสอดคล้อง อยู่ในระดับ มากที่สุด เมื่อพิจารณารายข้อ พบว่า ครูเป็นผู้มีคุณธรรมจริยธรรมปฏิบัติตนเป็นแบบอย่างที่ดี ในการดำเนินชีวิตการใช้ชีวิตประจำวันที่เรียบง่าย และครูรู้ เข้าใจ หลักการของโรงเรียนวิถีพุทธ พัฒนาผู้เรียนตามหลักไตรสิกขา มีค่าเฉลี่ยสูงสุด รองลงมาคือมีการตรวจสอบประเมินผลโครงการ โดยเปิดโอกาสให้มีการเสนอแนะอย่างเป็นกัลยาณมิตรเพื่อการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง และมีบุคลากร ดำเนินโครงการโรงเรียนวิถีพุทธอย่างเพียงพอ มีค่าเฉลี่ยต่ำที่สุด
1.3 ด้านกระบวนการ (Process) พบว่า โดยภาพรวมระดับความสอดคล้องอยู่ในระดับมากที่สุด เมื่อพิจารณารายข้อพบว่า การดำเนินการโรงเรียนวิถีพุทธ โรงเรียนชุมชนวัดนาเหนือ โรงเรียนมีการนิเทศติดตามกิจกรรมที่ระบุไว้ในแผนงาน โครงการอย่างต่อเนื่อง มีค่าเฉลี่ยสูงสุด รองลงมาคือโครงการโรงเรียนวิถีพุทธ มีการวางแผนการดำเนินงานที่ชัดเจน ส่งเสริมและสนับสนุนให้คณะครู นักเรียนและบุคลากรได้เข้าร่วมกิจกรรมนอกสถานที่ มีค่าเฉลี่ยต่ำที่สุด
1.4 ด้านผลผลิต (Product) พบว่า โดยภาพรวมระดับความสอดคล้องอยู่ในระดับ มากที่สุด เมื่อพิจารณารายข้อ พบว่า โครงการโรงเรียนวิถีพุทธ โรงเรียนชุมชนวัดนาเหนือ ทำให้นักเรียน มีคุณภาพ มีพฤติกรรมแสดงออกอย่างเหมาะสมต่อผู้อื่น มีค่าเฉลี่ยสูงสุด รองลงมาคือนักเรียน ครู ผู้ปกครอง มีความพึงพอใจในการดำเนินงานโครงการโรงเรียนวิถีพุทธ โรงเรียนชุมชนวัดนาเหนือ และโครงการโรงเรียนวิถีพุทธทำให้นักเรียนมีคุณภาพ มีคุณธรรม จริยธรรม มีทักษะในการใช้ชีวิตมากขึ้น กิน อยู่ ดู ฟังเป็น มีค่าเฉลี่ยต่ำที่สุด
2. การประเมินโครงการโรงเรียนวิถีพุทธ โรงเรียนชุมชนวัดนาเหนือ สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษากระบี่ คุณลักษณะของนักเรียนโรงเรียนวิถีพุทธโดยรวมอยู่ในระดับมากที่สุด เมื่อพิจารณา รายด้าน พบว่า คุณลักษณะของนักเรียนโรงเรียนวิถีพุทธ ด้านศีล และด้านกาย มีค่าเฉลี่ยสูงสุด 4.52) รองลงมาคือ ด้านจิต และด้านปัญญา ตามลำดับ
2.1 การประเมินคุณลักษณะของนักเรียนโรงเรียนวิถีพุทธ โรงเรียนชุมชนวัดนาเหนือ สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษากระบี่ โดยรวมอยู่ในระดับมากที่สุด เมื่อพิจารณารายข้อ พบว่า นักเรียนใช้วัสดุ/อุปกรณ์/เทคโนโลยีและทรัพยากรต่าง ๆ อย่างมีประโยชน์ คุ้มค่าและประหยัด มีค่าเฉลี่ยสูงสุด รองลงมาคือนักเรียนรู้จักเลือกรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ และในปริมาณที่เหมาะสม นักเรียนเข้าร่วมกิจกรรมบำเพ็ญประโยชน์สิ่งแวดล้อมตามโอกาส ส่วนนักเรียนแต่งกายสะอาดเรียบร้อยเหมาะสมกับโอกาสหรือกิจกรรม มีค่าเฉลี่ยต่ำที่สุด
2.2 การประเมินคุณลักษณะของนักเรียนโรงเรียนวิถีพุทธ โรงเรียนชุมชนวัดนาเหนือ สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษากระบี่ ด้านศีล โดยรวมอยู่ในระดับมากที่สุด เมื่อพิจารณารายข้อ พบว่า นักเรียนรักการทำงานและมีเจตนาที่ดีต่ออาชีพสุจริต มีค่าเฉลี่ยสูงสุด รองลงมาคือนักเรียน มีความรับผิดชอบต่อตนเองและงานที่ได้รับมอบหมาย และนักเรียนทำงานหรือกิจวัตรประจำวัน โดยยึดหลักทำแต่ความดี ไม่ทำความชั่ว มีค่าเฉลี่ยต่ำที่สุด
2.3 การประเมินคุณลักษณะของนักเรียนโรงเรียนวิถีพุทธ โรงเรียนชุมชนวัดนาเหนือ สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษากระบี่ ด้านจิต โดยรวมอยู่ในระดับมาก เมื่อพิจารณารายข้อ พบว่า นักเรียนมีสติและสมาธิในการเรียน การทำงานและกิจกรรม มีค่าเฉลี่ยสูงสุด รองลงมาคือนักเรียนเต็มใจช่วยเหลือผู้อื่นอย่างจริงใจโดยไม่หวังผลตอบแทน และนักเรียนมีคติธรรมอยู่ในใจ ในด้านหิริโอตตัปปะ มีความละอายและกลัวบาปและเป็นผู้ที่อยู่ในโอวาทของพ่อแม่ และครูอาจารย์ มีค่าเฉลี่ยต่ำที่สุด
2.4 การประเมินคุณลักษณะของนักเรียนโรงเรียนวิถีพุทธ โรงเรียนชุมชนวัดนาเหนือ สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษากระบี่ ด้านปัญญา โดยรวมอยู่ในระดับมากที่สุด เมื่อพิจารณารายข้อ พบว่า นักเรียนมีความเชื่อในเรื่องของผลการทำความดี มีค่าเฉลี่ยสูงสุด รองลงมาคือนักเรียน มีความเข้าใจถูกต้องในพระรัตนตรัย และนักเรียนมีความสนใจ ใฝ่รู้ ใฝ่ศึกษาและมีความมุ่งมั่นที่จะศึกษาเล่าเรียนให้สำเร็จ โดยยึดหลักอิทธิบาท 4 มีค่าเฉลี่ยต่ำที่สุด
ข้อเสนอแนะ
1. โครงการนี้เป็นโครงการที่มีประโยชน์และมีประสิทธิภาพ ควรได้รับการสนับสนุนอย่างต่อเนื่องเพราะเป็นโครงการที่ส่งเสริมให้นักเรียนมีคุณลักษณะอันพึงประสงค์ เป็นพลเมืองที่ดีของสังคม และประเทศชาติ
2. ควรจัดให้มีการอบรมสัมมนาบุคลากรที่เกี่ยวข้องกับเรื่องโรงเรียนวิถีพุทธในสถานศึกษา เพื่อแลกเปลี่ยนเรียนรู้การดำเนินงานแต่ละโรงเรียน เพื่อที่จะได้นำแนวทางในการดำเนินกิจกรรม ของแต่ละโรงเรียนไปปรับใช้กับโรงเรียนของตนเอง