บทคัดย่อ
รายงานการพัฒนาการจัดการเรียนรู้ โดยใช้บทเรียนโปรแกรม ชุดพัฒนาทักษะการคิด อย่างมีวิจารณญาณเป็นนวัตกรรมทางการศึกษา ที่สามารถช่วยให้ผู้เรียน เกิดการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมการเรียนอย่างมีประสิทธิภาพ และให้ผลกับผู้เรียน ได้ทันที สะดวกในการแก้ไขข้อบกพร่องของการเรียนแต่ละครั้ง ผู้วิจัย จึงเลือกที่จะพัฒนาบทเรียนโปรแกรม ชุดพัฒนาทักษะการคิดอย่างมีวิจารณญาณ เรื่อง กฎหมายในชีวิตประจำวัน รายวิชาหน้าที่พลเมือง (ส31103) กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษาศาสนาและวัฒนธรรม ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 มีวัตถุประสงค์เพื่อ
1) เพื่อพัฒนาประสิทธิภาพของบทเรียนโปรแกรม ชุดพัฒนาทักษะการคิดอย่างมีวิจารณญาณ เรื่อง กฎหมายในชีวิตประจำวัน รายวิชาหน้าที่พลเมือง (ส31103) กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษาศาสนาและวัฒนธรรม ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 ให้มีประสิทธิภาพตามเกณฑ์ 80/80 2) ศึกษาดัชนีประสิทธิผลของบทเรียนโปรแกรม ชุดพัฒนาทักษะการคิดอย่างมีวิจารณญาณ เรื่อง กฎหมายในชีวิตประจำวัน รายวิชาหน้าที่พลเมือง (ส31103) กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษาศาสนาและวัฒนธรรม ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 3) เพื่อศึกษาเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนก่อนเรียนและหลังเรียนบทเรียนโปรแกรม ชุดพัฒนาทักษะการคิดอย่างมีวิจารณญาณ เรื่อง กฎหมายในชีวิตประจำวัน รายวิชาหน้าที่พลเมือง (ส31103) กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษาศาสนาและวัฒนธรรม ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 4) ศึกษาความสามารถด้านการคิดอย่างมีวิจารณญาณ ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 ที่เรียนด้วยบทเรียนโปรแกรม ชุดพัฒนาทักษะการคิดอย่างมีวิจารณญาณ เรื่อง กฎหมายในชีวิตประจำวัน รายวิชาหน้าที่พลเมือง (ส31103) กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษาศาสนาและวัฒนธรรม 5) เพื่อศึกษาความพึงพอใจของนักเรียน ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 ที่เรียนบทเรียนโปรแกรม ชุดพัฒนาทักษะการคิดอย่างมีวิจารณญาณ เรื่อง กฎหมายในชีวิตประจำวัน รายวิชาหน้าที่พลเมือง (ส31103) กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษาศาสนาและวัฒนธรรม กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัยได้แก่ นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนฝั่งแดงวิทยาสรรค์ อำเภอนากลาง จังหวัดหนองบัวลำภู ที่เรียนกฎหมายในชีวิตประจำวัน ในภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2559 รวมทั้งสิ้น 48 คน โดยวิธีการเลือกแบบเจาะจง (Purposive Sampling) เพราะผู้ศึกษาเป็นครูผู้สอน เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล ได้แก่ 1) แผนการจัดการเรียนรู้ จำนวน 9 แผน 2) บทเรียนโปรแกรม ชุดพัฒนาทักษะการคิดอย่างมีวิจารณญาณ เรื่อง กฎหมายในชีวิตประจำวัน รายวิชาหน้าที่พลเมือง (ส31103) กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษาศาสนาและวัฒนธรรม ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 จำนวน 7 เล่ม 3) แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน เป็นข้อทดสอบแบบปรนัย ชนิด 4 ตัวเลือก จำนวน 30 ข้อ 4) แบบวัดความสามารถด้านการคิดอย่างมีวิจารณญาณ จำนวน 30 ข้อ 4) แบบสอบถามความพึงพอใจ จำนวน 20 ข้อ สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย (x ̅) ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน (S.D) และ การทดสอบค่าทีแบบไม่เป็นอิสระต่อกัน (t-test Dependent ผลการวิจัย ปรากฏดังนี้
1. ประสิทธิภาพของบทเรียนโปรแกรม ชุดพัฒนาทักษะการคิดอย่างมีวิจารณญาณ เรื่อง กฎหมายในชีวิตประจำวัน รายวิชาหน้าที่พลเมือง (ส31103) กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษาศาสนาและวัฒนธรรม ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 มีค่าเท่ากับ 82.23/81.88 ซึ่งสูงกว่าเกณฑ์ที่กำหนดไว้ 80/80
2. ดัชนีประสิทธิผลของบทเรียนโปรแกรม ชุดพัฒนาทักษะการคิดอย่างมีวิจารณญาณ เรื่อง กฎหมายในชีวิตประจำวัน รายวิชาหน้าที่พลเมือง (ส31103) กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษาศาสนาและวัฒนธรรม ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 มีค่าเท่ากับ 0.6574 นักเรียนมีความก้าวหน้าของการเรียนคิดเป็นร้อยละ 65.74
3. นักเรียนที่เรียนจากบทเรียนโปรแกรม ชุดพัฒนาทักษะการคิดอย่างมีวิจารณญาณ เรื่อง กฎหมายในชีวิตประจำวัน รายวิชาหน้าที่พลเมือง (ส31103) กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษาศาสนาและวัฒนธรรม ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 มีค่าเฉลี่ยผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนหลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01
4. ผลการศึกษาความสามารถด้านการคิดอย่างมีวิจารณญาณของชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 ที่เรียนด้วยโปรแกรม ชุดพัฒนาทักษะการคิดอย่างมีวิจารณญาณ เรื่อง กฎหมายในชีวิตประจำวัน รายวิชาหน้าที่พลเมือง (ส31103) กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษาศาสนาและวัฒนธรรม พบว่า โดยภาพรวมอยู่ในระดับมาก ("x" ̅"=3.69,S.D=0.54" )
5. นักเรียนมีความพึงพอใจต่อการเรียนด้วยบทเรียนโปรแกรม ชุดพัฒนาทักษะการคิดอย่างมีวิจารณญาณ เรื่อง กฎหมายในชีวิตประจำวัน รายวิชาหน้าที่พลเมือง (ส31103) กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษาศาสนาและวัฒนธรรม ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 โดยรวมอยู่ในระดับมากที่สุด("x" ̅"=4.69,S.D=0.39" ) โดยสรุปบทเรียนโปรแกรม ชุดพัฒนาทักษะการคิดอย่างมีวิจารณญาณ เรื่อง กฎหมายในชีวิตประจำวัน รายวิชาหน้าที่พลเมือง (ส31103) ที่พัฒนาขึ้นตามขั้นตอนอย่างเป็นระบบ มีประสิทธิภาพ ตามเกณฑ์ที่กำหนด ทำให้นักเรียนได้ศึกษา และสร้างความรู้
ความเข้าใจ จากความรู้เดิมที่นักเรียนมีด้วยตนเองอย่างเป็นลำดับขั้นตอน มี ความก้าวหน้าและพัฒนาทักษะทางการเรียนเพิ่มขึ้น ทำให้นักเรียนสร้างองค์ความรู้ ความเข้าใจในเนื้อหา มีประสิทธิผลช่วยให้นักเรียนมีผลสัมฤทธิ์ ทางการเรียนสูงขึ้น ทำให้ผู้เรียนเกิดความพึงพอใจในการเรียน สนใจใฝ่เรียนรู้มากขึ้น จึงควรสนับสนุน ให้นำไปใช้ในการเรียนการสอนต่อไป