บทคัดย่อ
ชื่อเรื่อง การพัฒนาคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียนโรงเรียนบ้านหนองหว้า
คุรุราษฎร์เสริมวิทย์ ตำบลระเวียง อำเภอโนนนารายณ์ จังหวัดสุรินทร์
ชื่อผู้วิจัย นางสาวจงบุญ จากภัย
ตำแหน่ง ผู้อำนวยการโรงเรียนบ้านหนองหว้าคุรุราษฎร์เสริมวิทย์
ปีที่ทำการวิจัย ปีการศึกษา 2558
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการพัฒนาคุณลักษณะอันพึงประสงค์ 8 ประการตาม
หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พ.ศ. 2551 ของนักเรียนโรงเรียนบ้านหนองหว้าคุรุราษฎร์เสริม
วิทย์ ตามหลักการบริหารงานจรเดมมิ่ง (PDCA) ประกอบด้วย การวางแผน การปฏิบัติ การตรวจสอบ
และการปรับปรุงแก้ไข กลุ่มผู้ร่วมวิจัยและให้ข้อมูล ได้แก่ คณะกรรมการสถานศึกษา 13 คน ครูผู้สอน
9 คน นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1-6 จำนวน 69 คน ผู้ปกครองนักเรียน 69 คน เครื่องมือที่ใช้ใน
การวิจัย ได้แก่ คู่มือการดำเนินงานพัฒนาคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียนโรงเรียนบ้านหนองหว้า
คุรุราษฎร์เสริมวิทย์ ปีการศึกษา 2558 แบบทดสอบวัดความรู้ความเข้าใจของนักเรียน ชนิดปรนัย
จำนวน 50 ข้อ และแบบประเมินพฤติกรรมด้านคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียน ชนิดมาตราส่วน
ประมาณค่า (Rating Scale) จำนวน 80 ข้อ ได้ทำการเก็บรวบรวมข้อมูลการวิจัยทั้งก่อนการพัฒนาและ
หลังการพัฒนา ผลการวิจัยพบว่า
1. ด้านการวางแผนพัฒนาคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียน โรงเรียนได้ศึกษาสภาพ
ปัจจุบันและปัญหาเพื่อวิเคราะห์และจัดทำแผนพัฒนานักเรียน ซึ่งได้ทราบข้อมูลว่าก่อนทำการพัฒนาคือ
นักเรียนมีความรู้ความเข้าใจในเรื่องเกี่ยวกับคุณลักษณะอันพึงประสงค์ จากการทดสอบได้คะแนนเฉลี่ย
19.13 คะแนน จากคะแนนเต็ม 50 คะแนน และพฤติกรรมของนักเรียนด้านคุณลักษณะอันพึงประสงค์
ก่อนการพัฒนา โดยภาพรวมทั้ง 8 ด้าน มีการปฏิบัติอยู่ในระดับมาก การจัดประชุมกลุ่มผู้ร่วมวิจัยและ
ผู้ที่เกี่ยวข้อง สรุปประเด็นปัญหาด้านคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียน ได้แก่ นักเรียนขาดความรู้
เกี่ยวกับสถาบันพระมหากษัตริย์ ขาดความรู้และไม่ปฏิบัติตามหลักคำสอนศาสนา มีค่านิยมในวัฒนธรรม
ต่างชาติ มีการทำลายทรัพย์สินของโรงเรียน ขาดความรับผิดชอบต่อหน้าที่ แต่งกายผิดระเบียบโรงเรียน
มาโรงเรียนสาย ขาดเรียน ไม่ตรงต่อเวลา ทิ้งขยะไม่เป็นที่ ใช้เวลาว่างไม่เป็นประโยชน์ ชอบดูโทรทัศน์
และเล่นเกมคอมพิวเตอร์ ไม่ประหยัด ไม่อดทนต่อความยากลำบาก มีมารยาทไม่เหมาะสม ไม่สนใจ
เข้าร่วมในงานประเพณีของชุมชน การใช้ทรัพย์สินสิ่งของส่วนรวมแล้วไม่ช่วยกันดูแลรักษา เป็นต้น
ทำการวางแผนพัฒนาโดยจัดทำ คู่มือการดำเนินงานพัฒนาคุณลักษณะอันพึงประสงค์
ของนักเรียนโรงเรียนบ้านหนองหว้าคุรุราษฎร์เสริมวิทย์ ปีการศึกษา 2558 ประกอบด้วยโครงการ 6
โครงการ ได้แก่ โครงการจัดกิจกรรมหน้าเสาธงเวลาเช้า โครงการสวดมนต์ไหว้พระวันศุกร์สุดสัปดาห์
โครงการส่งเสริมประเพณีวันเข้าพรรษา โครงการจัดกิจกรรมวันพ่อแห่งชาติ โครงการจัดกิจกรรมวันแม่
แห่งชาติ และโครงการโรงเรียนสะอาดห้องเรียนสะอาด
ข
2. ด้านการปฏิบัติตามแผนพัฒนาคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียน ได้จัดทำโครงการ
พัฒนาผู้เรียน 6 โครงการ ได้แก่ โครงการจัดกิจกรรมหน้าเสาธงเวลาเช้า โครงการสวดมนต์ไหว้พระวัน
ศุกร์สุดสัปดาห์ โครงการส่งเสริมประเพณีวันเข้าพรรษา โครงการจัดกิจกรรมวันพ่อแห่งชาติ โครงการ
จัดกิจกรรมวันแม่แห่งชาติ และโครงการโรงเรียนสะอาดห้องเรียนสะอาด
3. ด้านการตรวจสอบผลการพัฒนาคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียน จากการทดสอบ
วัดความรู้ความเข้าใจในเรื่องเกี่ยวกับคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียนพบว่า นักเรียนสอบได้คะแนน
เฉลี่ย 39.46 คะแนน จากคะแนนเต็ม 50 คะแนน และการเปรียบเทียบความรู้ความเข้าใจของนักเรียน
ระหว่างก่อนและหลังการพัฒนาพบว่า โดยภาพรวมแล้วมีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่
ระดับ 0.05 โดยพบว่าหลังการพัฒนานักเรียนมีคะแนนเพิ่มมากขึ้นทุกด้าน และการประเมินพฤติกรรม
คุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียนหลังการพัฒนา โดยรวมทั้ง 8 ด้าน มีการปฏิบัติอยู่ในระดับมาก
เมื่อพิจารณาในแต่ละด้านพบว่า ค่าเฉลี่ยมากที่สุดคือ ด้านมีวินัย รองลงมาคือ ด้านรักชาติ ศาสน์ กษัตริย์
ด้านซื่อสัตย์สุจริต ด้านรักความเป็นไทย ด้านมีจิตสาธารณะ ด้านใฝ่เรียนรู้ ด้านอยู่อย่างพอเพียง และ
ด้านมุ่งมั่นในการทำงาน ตามลำดับ และการเปรียบเทียบพฤติกรรมของนักเรียนระหว่างก่อนและหลัง
การพัฒนา โดยรวมทั้ง 8 ด้าน มีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 โดยพบว่า
หลังการพัฒนาแล้วมีพฤติกรรมที่ดีมากขึ้นทุกด้าน
4. ด้านการปรับปรุงแก้ไขผลการพัฒนาคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียน ซึ่งได้ทำการ
ประชุมระดมความคิดเห็นเพื่อทำการศึกษาวิเคราะห์ผลการดำเนินงาน และกำหนดแนวทางการปรับปรุง
การดำเนินงานในครั้งต่อไป ซึ่งเห็นว่าควรจะได้มีการพัฒนาปรับปรุงการจัดกิจกรรมพัฒนาผู้เรียนเพื่อให้
มีความรู้ความเข้าใจเพิ่มมากขึ้น เช่น การบูรณาการในกลุ่มสาระการเรียนรู้ทั้ง 8 กลุ่ม การจัดกิจกรรม
พัฒนาผู้เรียนเพิ่มเติมจากเดิมที่ทำมาแล้ว การจัดบอร์ดแสดงนิทรรศการตลอดปีการศึกษา การจัดป้าย
คำขวัญรณรงค์ต่างๆ การประชาสัมพันธ์เสียงตามสายภายในโรงเรียนในเวลาเช้าและเวลาเที่ยงวัน หรือ
การใช้สื่อต่างๆ ที่เหมาะสม ส่วนในด้านพฤติกรรมคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียนมีข้อเสนอแนะ
ว่าควรดำเนินการพัฒนาเพื่อให้นักเรียนมีคุณลักษณะอันพึงประสงค์อย่างสมบูรณ์พร้อมทุกด้าน สามารถ
ปฏิบัติตนถูกต้องดีงาม และเหมาะสม ทั้งที่เป็นประโยชน์ต่อตนเองและที่เป็นประโยชน์ต่อส่วนรวมด้วย
เช่น การจัดกลุ่มออมทรัพย์โรงเรียน จัดตั้งกลุ่มสหกรณ์ร้านค้าโรงเรียน การฝึกอาชีพปลูกผักสวนครัว
การเลี้ยงสัตว์ไว้บริโภคภายในครัวเรือน การจัดกิจกรรมด้านวิชาการ การจัดแนะแนวเกี่ยวกับการเรียน
และการศึกษาต่อระดับที่สูงขึ้น การนำนักเรียนไปทัศนศึกษาดูงานด้านอาชีพสาขาต่างๆ ทั้งเกษตรกรรม
อุตสาหกรรม การบริการ หรืองานราชการ เป็นต้น__