งานวิชาการของโรงเรียนเป็นหัวใจที่สำคัญของการพัฒนาคุณภาพผู้เรียนโดยเฉพาะอย่างยิ่งการมีระบบการบริหารวิชาการที่เหมาะสมย่อมส่งผลให้ผู้บริหารสามารถที่จะบริหารงานวิชาการได้อย่างมีประสิทธิผล การวิจัยครั้งนี้มีความมุ่งหมาย ดังนี้ (1) เพื่อศึกษาสภาพปัจจุบันและปัญหาการบริหารงานวิชาการโรงเรียนมัธยมศึกษา สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (2) เพื่อพัฒนาระบบการบริหารงานวิชาการโรงเรียนศรีธาตุพิทยาคม สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 20 สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (3) เพื่อประเมินผลการบริหารงานวิชาการโรงเรียนศรีธาตุพิทยาคม สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 20 สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน ที่นำระบบการบริหารงานวิชาการไปใช้ และ (4) เพื่อศึกษาผลการนำระบบการบริหารงานวิชาการโรงเรียนศรีธาตุพิทยาคม สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 20 สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานที่พัฒนาขึ้นไปใช้ โดยใช้กระบวนการวิจัยและพัฒนากลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการศึกษาสภาพปัจจุบัน ปัญหาและข้อเสนอแนะ ประกอบด้วย ผู้บริหาร และหัวหน้ากลุ่มงานวิชาการในโรงเรียนมัธยมศึกษา จำนวน 662 คน จากการสุ่มตัวอย่างแบบหลายขั้นตอน ตรวจสอบร่างระบบที่พัฒนาขึ้นโดยผู้ทรงคุณวุฒิ 9 คน และกลุ่มผู้ให้ข้อมูล จำนวน 24 คน ประกอบด้วย รองผู้อำนวยการ หัวหน้ากลุ่มงาน หัวหน้ากลุ่มสาระการเรียนรู้ และครูที่เป็นตัวแทนกลุ่มสาระการเรียนรู้ เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล ได้แก่ แบบสัมภาษณ์กึ่งโครงสร้าง แบบสอบถาม แบบบันทึกภาคสนาม แบบประเมินร่างระบบ และแบบวัดความพึงพอใจ สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน
ผลการวิจัยปรากฏดังนี้
1. องค์ประกอบระบบการริหารงานวิชาการโรงเรียนมัธยมศึกษา ประกอบด้วย ด้านปัจจัยนำเข้า ได้แก่ 1) คุณลักษณะของผู้บริหาร 2) คุณลักษณะของครู 3) คุณลักษณะที่พึงประสงค์ของนักเรียน 4) วิธีการจัดกระบวนการเรียนรู้ และ5) วิธีการจัดสภาพแวดล้อมเพื่อการเรียนรู้ ด้านกระบวนการ ได้แก่ 1) การพัฒนาหลักสูตรของสถานศึกษา 2) การพัฒนากระบวนการเรียนรู้ 3) การวัดผล ประเมินผล และการเทียบโอนผลการเรียน 4) การนิเทศการศึกษา 5) การวิจัยเพื่อพัฒนาคุณภาพการศึกษา 6) การพัฒนาและใช้สื่อและเทคโนโลยีเพื่อการศึกษา 7) การพัฒนาและส่งเสริมให้มีแหล่งเรียนรู้ และ8) การประกันคุณภาพภายในและมาตรฐานการศึกษา และด้านผลผลิต ได้แก่
1) นักเรียนมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนสูงขึ้นตามเกณฑ์มาตรฐานของการจัดการศึกษาขั้นพื้นฐานและมีคุณลักษณะอันพึงประสงค์ตามหลักสูตรแกนกลางการจัดการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 2) ครูมีความพึงพอใจในระบบการบริหารงานวิชาการ และ3) ผู้บริหารมีความพึงพอใจในระบบการบริหารงานวิชาการ
2. สภาพปัจจุบันระบบการริหารงานวิชาการโรงเรียนมัธยมศึกษามีการปฏิบัติโดยภาพรวมและรายด้านอยู่ในระดับปานกลาง และสภาพปัญหาการปฏิบัติโดยภาพรวมและรายด้านอยู่ในระดับมาก
3. ระบบการริหารงานวิชาการโรงเรียนศรีธาตุพิทยาคม สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 20 สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน ด้านกระบวนการ ประกอบด้วย 8 ระบบย่อย ได้แก่ ระบบย่อยที่ 1 การพัฒนาหลักสูตรของสถานศึกษา ระบบย่อยที่ 2 การพัฒนากระบวนการเรียนรู้ ระบบย่อยที่ 3 การวัดผล ประเมินผล และการเทียบโอนผลการเรียน ระบบย่อยที่ 4 การนิเทศการศึกษา ระบบย่อยที่ 5 การวิจัยเพื่อพัฒนาคุณภาพการศึกษา ระบบย่อยที่ 6 การพัฒนาและใช้สื่อและเทคโนโลยีเพื่อการศึกษา ระบบย่อยที่ 7 การพัฒนาและส่งเสริมให้มีแหล่งเรียนรู้ และระบบย่อยที่ 8 การประกันคุณภาพภายในและมาตรฐานการศึกษา
4. ผลการนำระบบที่พัฒนาขึ้นไปใช้ส่งผลทำให้นักเรียนมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนสูงขึ้น มีสมรรถนะสำคัญและคุณลักษณะที่พึงประสงค์ตามหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน 2551 มีผลการพัฒนาเพิ่มขึ้น ผู้บริหารและครู มีความพึงพอใจในการนำระบบไปใช้ โดยรวมและรายด้าน อยู่ในระดับมาก
โดยสรุป การนำระบบที่พัฒนาขึ้นไปใช้ให้เกิดประสิทธิภาพและประสิทธิผลนั้น ผู้บริหารจำเป็นที่ต้องมีภาวะผู้นำและวิสัยทัศน์ในการนำกระบวนการทำงาน 8 ระบบย่อยที่เป็นหน่วยทำงานเพื่อมุ่งไปสู่ผลผลิตที่ต้องการ คือ คุณภาพนักเรียนเป็นสำคัญ โดยอาศัยหลักการมีส่วนร่วมของผู้มีส่วนผู้เกี่ยวข้องและมีการปรับปรุงคุณภาพของระบบอย่างต่อเนื่อง