การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยและพัฒนา (Research and Development) ซึ่งมีวัตถุประสงค์ดังนี้
1) เพื่อศึกษาสภาพปัจจุบัน ปัญหาและความต้องการในการจัดการเรียนการสอนเพื่อส่งเสริมความสามารถในการคิดวิเคราะห์ของนักเรียน
2) เพื่อสร้างและหาคุณภาพของรูปแบบการสอนเพื่อส่งเสริมความสามารถในการคิดวิเคราะห์ สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 ที่มีประสิทธิภาพ 80/80
3) เพื่อศึกษาผลการทดลองใช้และเปรียบเทียบความสามารถในการคิดวิเคราะห์ของนักเรียนก่อนและหลังการเรียนรู้รูปแบบการสอนเพื่อส่งเสริมความสามารถในการคิดวิเคราะห์สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4
4) เพื่อประเมินผลการใช้รูปแบบการสอนเพื่อส่งเสริมความสามารถในการคิดวิเคราะห์ สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4
มีกลุ่มเป้าหมายตามวัตถุประสงค์การวิจัยดังนี้
ตอนที่ 1
1) ครูผู้สอนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 จำนวน 12 คน
2) นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4-6 ที่ จำนวน 20 คน
3) ครูผู้ตอบแบบสอบถาม 128 คน จากโรงเรียนในสังกัดเทศบาลเมืองวาริน
ชำราบ
4) นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 ปีการศึกษา 2557 จำนวน 207 คน
ตอนที่ 2 ได้แก่
1) ผู้เชี่ยวชาญสำหรับการตรวจสอบคุณภาพของเครื่องมือ จำนวน 5 คน
2) นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 โรงเรียนเทศบาลวารินวิชาชาติ ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2557 ที่เลือกมาแบบเจาะจง 30 คน สำหรับการทดลองใช้แบบทดสอบวัดความสามารถในการคิดวิเคราะห์และแบบทดสอบหลังเรียนรู้
3) นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนเทศบาลวารินวิชาชาติ ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2557 ที่ไม่ใช่กลุ่มตัวอย่างและเลือกมาแบบเจาะจง สำหรับการทดลองแบบรายบุคคล จำนวน 3 คน ทดลองแบบกลุ่มเล็กจำนวน 9 คน และทดลองแบบกลุ่มใหญ่จำนวน 30 คน
ตอนที่ 3 ได้แก่
1) นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4/3 โรงเรียนเทศบาลวารินวิชาชาติ จำนวน 35 คน ในภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2557 ที่ได้มาโดยการสุ่มแบบกลุ่ม (Cluster Random Sampling )
ตอนที่ 4 ได้แก่
1)นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4/3 โรงเรียนเทศบาลวารินวิชาชาติ ภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2557 จำนวน 35 คน ที่เป็นกลุ่มตัวอย่าง
2) ผู้ทรงคุณวุฒิในการประเมินรับรองรูปแบบการสอน 5 คน
เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยครั้งนี้ได้แก่ 1) แบบสอบถามสภาพปัจจุบัน ปัญหา ความต้องการในการจัดการเรียนการสอนเพื่อส่งเสริมความสามารถในการคิดวิเคราะห์ของนักเรียน 2) แบบทดสอบวัดความสามารถในการคิดวิเคราะห์ 3) แบบประเมินคุณภาพของเครื่องมือโดยผู้เชี่ยวชาญ 4) แบบทดสอบหลังเรียนรู้ 5) แบบทดสอบวัดความสามารถในการคิดวิเคราะห์ ก่อน-หลัง (Pre-test & Post-test) การจัด การเรียนรู้ด้วยรูปแบบการสอนเพื่อส่งเสริมความสามารถในการคิดวิเคราะห์ สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 6) รูปแบบการสอนเพื่อส่งเสริมความสามารถในการคิดวิเคราะห์ สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 7) แผนการจัดการเรียนรู้ 8) แบบสอบถามความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อการเรียนรู้โดยใช้รูปแบบการสอนเพื่อส่งเสริมความสามารถในการคิดวิเคราะห์ สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 9) แบบประเมินและรับรองรูปแบการสอน การวิเคราะห์ข้อมูล ใช้โปรแกรม การคำนวณสำเร็จรูปและการวิเคราะห์เนื้อหา สถิติที่ใช้ได้แก่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย (x̄ ) ค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ( S.D. ) ค่าทีแบบไม่อิสระ ( t-test dependent )และค่าประสิทธิภาพ ( E1 / E2 )
ผลการวิจัยพบว่า
1. ผลการทดสอบความสามารถในการคิดวิเคราะห์ของนักเรียนจำนวน 207 คน พบว่านักเรียนร้อยละ 54.59 มีความสามารถด้านการคิดวิเคราะห์อยู่ในระดับต่ำ ปัญหาที่สำคัญที่ทำให้นักเรียนขาดความสามารถในการคิดวิเคราะห์นั้นมาจากการจัดการเรียนการสอนของครูที่ไม่เอื้อต่อการฝึกคิด โดยครูมีสภาพปัจจุบันในการจัดการเรียนการสอนเพื่อส่งเสริมความสามารถในการคิดวิเคราะห์ของนักเรียนในภาพรวมอยู่ในระดับปานกลาง และครูมีความต้องการในการจัดการเรียนรู้เพื่อส่งเสริมความสามารถในการคิดวิเคราะห์อยู่ในระดับมากที่สุด
2. รูปแบบการสอนเพื่อส่งเสริมความสามารถในการคิดวิเคราะห์ สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 มีชื่อรูปแบบว่า The 3P3S มีองค์ประกอบ 5 องค์ประกอบ ได้แก่ 1) หลักการ 2) วัตถุประสงค์ 3) เนื้อหา 4) ขั้นตอนการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน 5) การวัดผลประเมินผล โดยมีขั้นตอนกิจกรรมการเรียนการสอน 6 ขั้น ได้แก่ ขั้นที่ 1 ขั้นเตรียมความพร้อมด้วยการเล่น P (The Preparation through Playing) ขั้นที่ 2 ขั้นสร้างและประมวลความรู้ P (The Presentation through Medias) ขั้นที่ 3 ขั้นคิดและสะท้อนความคิด P (The Perception to Think through Actions) ขั้นที่ 4 ขั้นตรวจสอบความรู้ S (The Self Evaluation) ขั้นที่ 5 ขั้นสรุปความรู้สู่จินตนาการ S (The Summary to Imagine) และขั้นที่ 6 ขั้นฝึกซ้ำย้ำทวน S (The Self Practice) รูปแบบการสอนมีประสิทธิภาพ ( E1 / E2 ) เท่ากับ 82.54 / 83.62 ซึ่งสูงกว่าเกณฑ์ที่กำหนดไว้ 80/80
3. นักเรียนมีความสามารถในการคิดวิเคราะห์หลังการเรียนรู้โดยใช้รูปแบบการสอนเพื่อส่งเสริมความสามารถในการคิดวิเคราะห์ สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 สูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ .05
4. นักเรียนมีความพึงพอใจต่อการเรียนรู้โดยใช้รูปแบบการสอนเพื่อส่งเสริมความสามารถในการคิดวิเคราะห์ สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 ในภาพรวมอยู่ในระดับมาก ผู้ทรงคุณวุฒิเห็นว่ารูปแบบการสอนมีความเหมาะสมในภาพรวมอยู่ในระดับมาก