บทคัดย่อ
ชื่อเรื่อง การประเมินโครงการสถานศึกษาสีขาว ปลอดยาเสพติดและอบายมุข
โรงเรียนมัธยมป่ากลาง สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 37
ผู้ประเมิน นายสุริยา พนะสัน
ปีที่ประเมิน ปีการศึกษา 2557
การประเมินโครงการสถานศึกษาสีขาว ปลอดยาเสพติดและอบายมุขโรงเรียนมัธยมป่ากลาง
สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 37ในครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินโครงการสถานศึกษาสีขาว ปลอดยาเสพติดและอบายมุขโรงเรียนมัธยมป่ากลาง ใน 4 ด้าน คือ 1)ประเมินด้านบริบทของโครงการ (Context Evaluation ) 2) ประเมินด้านปัจจัยนำเข้าของโครงการ (Input Evaluation )
3) ประเมินด้านกระบวนการดำเนินงานของโครงการ(Process Evaluation ) และ 4) การประเมินด้านผลผลิตของโครงการ (Product Evaluation)โดยผู้ประเมินได้ประยุกต์ใช้รูปแบบCIPP Modelในการประเมินเพื่อให้เหมาะสมและสอดคล้องกับบริบทของโรงเรียน กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการประเมินในครั้งนี้ได้แก่ ผู้บริหารจำนวน 2 คน, ครูผู้ดำเนินโครงการ จำนวน 36 คน,นักเรียน จำนวน 214 คน, ผู้ปกครองนักเรียน จำนวน 100 คน ,คณะกรรมการเครือข่ายผู้ปกครองนักเรียน จำนวน 17 คน , คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน จำนวน 13 คน และคณะกรรมการสภานักเรียนจำนวน 40 คน รวมทั้งสิ้น 422 คน เครื่องมือที่ใช้ในการรวบรวมข้อมูลเป็นแบบสอบถามความคิดเห็นต่อการดำเนินงานตามโครงการสถานศึกษาสีขาวปลอดยาเสพติดและอบายมุข โรงเรียนมัธยมป่ากลางแบบมาตราส่วนประมาณค่า 5 ระดับ (Rating Scale) และแบบปลายเปิด สถิติที่ใช้ในการประเมิน ได้แก่ การแจกแจงความถี่, ค่าร้อยละ ,ค่าเฉลี่ย และค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน ( S.D.) ผลการประเมินพบว่า
1.ผลการประเมิน ด้านสภาพบริบทของโครงการ (Context )
ผลการประเมินสภาพบริบท ในด้านความสอดคล้องและความเหมาะสม ของ หลักการ วัตถุประสงค์ เป้าหมาย และกิจกรรมของโครงการโครงการสถานศึกษาสีขาว ปลอดยาเสพติดและอบายมุข โรงเรียนมัธยมป่ากลางตามความคิดเห็นของผู้บริหารสถานศึกษา ,ครูผู้ดำเนินโครงการ,คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐานโรงเรียนมัธยมป่ากลางและผู้ปกครองนักเรียนโรงเรียนมัธยมป่ากลางพบว่า โดยภาพรวมมีความคิดเห็นอยู่ใน ระดับมากที่สุดและเมื่อพิจารณารายข้อพบว่าความคิดเห็นของผู้บริหารสถานศึกษา ,ครูผู้ดำเนินโครงการ,คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐานโรงเรียนมัธยมป่ากลางและผู้ปกครองนักเรียนโรงเรียนมัธยมป่ากลาง ต่อสภาพบริบทของโครงการที่มีค่าเฉลี่ยสูงสุดในสามลำดับแรกตามลำดับได้แก่ ข้อที่1.โครงการสถานศึกษาสีขาวปลอดยาเสพติดและอบายมุขมีหลักการดำเนินงานที่สอดคล้องกับนโยบายของกระทรวงศึกษาธิการและสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานรองลงมาคือข้อที่2.โครงการสถานศึกษาสีขาวปลอดยาเสพติดและอบายมุขมีหลักการดำเนินงานที่สอดคล้องกับวิสัยทัศน์ นโยบาย พันธกิจและเป้าประสงค์ของโรงเรียนและข้อที่ 10.กิจกรรมทุกกิจกรรมที่ดำเนินตามโครงการเป็นกิจกรรมที่สร้างภูมิคุ้มกันให้นักเรียนได้รับการดูแลช่วยเหลือไม่ให้ไปเกี่ยวข้องกับสิ่งเสพติดและอบายมุขและดำรงชีวิตอยู่ในสังคมได้อย่างมีความสุข และผลการประเมินรายข้อทุกข้อผ่านเกณฑ์การประเมิน ในส่วนข้อเสนอแนะเพิ่มเติมด้านบริบทพบว่า ผู้ตอบแบบสอบถามเห็นว่าโรงเรียนควรกำหนดนโยบายให้มีความชัดเจนเพื่อเป็นแนวทางในการกิจกรรมพัฒนาทักษะชีวิตลงในการเรียนการสอนทุกกลุ่มสาระ และโรงเรียนควรจัดกิจกรรมที่ผู้ปกครองเข้ามามีส่วนร่วมกับโครงการให้มากขึ้น
2.ผลการประเมินด้านปัจจัยนำเข้าของโครงการ (Input)
ผลการประเมินด้านปัจจัยนำเข้า (Input) ของโครงการสถานศึกษาสีขาว ปลอดยาเสพติดและอบายมุขโรงเรียนมัธยมป่ากลางเกี่ยวกับความสามารถ,ความเพียงพอของบุคลากร,ความเหมาะสมความเพียงพอของสื่อ เครื่องมือ งบประมาณและระยะเวลาในการดำเนินโครงการ ตามความคิดเห็นของผู้บริหารสถานศึกษา ,ครูผู้ดำเนินโครงการ,คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐานโรงเรียนมัธยมป่ากลางและผู้ปกครองนักเรียนโรงเรียนมัธยมป่ากลางพบว่า โดยภาพรวมมีความคิดเห็นอยู่ในระดับมากที่สุดและเมื่อพิจารณารายข้อพบว่าความคิดเห็นของผู้บริหารสถานศึกษา ,ครูผู้ดำเนินโครงการ,คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐานโรงเรียนมัธยมป่ากลางและผู้ปกครองนักเรียนโรงเรียนมัธยมป่ากลาง ต่อปัจจัยนำเข้า (Input)ของโครงการที่มีค่าเฉลี่ยสูงสุดในสามลำดับแรก ได้แก่ข้อที่1.ผู้บริหารมีการกำหนดทิศทาง เป้าหมาย นโยบายการบริหารโครงการสถานศึกษาสีขาวปลอดยาเสพติดและอบายมุขที่เหมาะสมกับบริบทของโรงเรียนและท้องถิ่น รองลงมาคือข้อที่2. ผู้บริหารส่งเสริมและสนับสนุนการดำเนินโครงการสถานศึกษา สีขาวปลอดยาเสพติดและอบายมุขโดยการมีส่วนร่วมของภาคีเครือข่ายทุกภาคส่วนและข้อที่ 11.นักเรียนมีความรู้ความเข้าใจในการดำเนินโครงการสถานศึกษา สีขาวปลอดยาเสพติดและอบายมุข และเมื่อพิจารณารายด้านทั้งสามด้านพบว่า ด้านบุคลากร มีความคิดเห็นอยู่ใน ระดับมากที่สุด ,ด้านสื่อและอุปกรณ์มีความคิดเห็นอยู่ใน ระดับมากและด้านงบประมาณและระยะเวลามีความคิดเห็นอยู่ในระดับมาก ในส่วนข้อเสนอแนะเพิ่มเติมด้านปัจจัยนำเข้าพบว่า ผู้ตอบแบบสอบถามเห็นว่าผู้บริหารต้องมีความสมารถในระดมปัจจัยความร่วมมือในการดำเนินงานจากชุมชนได้อย่างเพียงพอ จะส่งผลให้การดำเนินงานตามโครงการมีประสิทธิภาพและประสิทธิผลมากขึ้น รองลงมาได้แก่ครูต้องกำกับติดตาม ให้คำชี้แนะ นักเรียนตามโครงการห้องเรียนสีขาว เพื่อพัฒนาผู้เรียนให้เป็นไปตามคุณลักษณะอันพึงประสงค์ 12 ประการ และพฤติกรรมทักษะชีวิตของนักเรียน และผู้บริหารควรเน้นระบบการนิเทศ กำกับ ติดตาม การดำเนินงานตามโครงการ และส่งเสริมการพัฒนาบุคลากรให้มีขีดสมรรถนะสูงในด้านจิตวิทยา การให้คำปรึกษา
3.ผลการประเมินด้านกระบวนการดำเนินงานของโครงการ (Process)
ผลการประเมินด้านกระบวนการ(Process)เป็นการประเมินความคิดเห็นของผู้บริหารสถานศึกษา ,ครูผู้ดำเนินโครงการ , คณะกรรมการเครือข่ายผู้ปกครองนักเรียนโรงเรียนมัธยมป่ากลางและคณะกรรมการสภานักเรียนโรงเรียนมัธยมป่ากลาง ต่อกระบวนการดำเนินงานตามมาตรการของโครงการสถานศึกษาสีขาว ปลอดยาเสพติดและอบายมุขโรงเรียนมัธยมป่ากลางใน 5 มาตรการและการดำเนินงานตามกลยุทธ์ 4 ต้อง 2 ไม่ โดยภาพรวมมีความคิดเห็นอยู่ใน ระดับมากที่สุดและเมื่อพิจารณาเป็นรายข้อพบว่าความคิดเห็นต่อการดำเนินงานด้านกระบวนการที่มีค่าเฉลี่ยสูงสุดในสามลำดับแรกได้แก่ ข้อที่1. (มาตรการด้านการป้องกัน) มีแผนงานกิจกรรมการป้องกันที่เป็นกิจกรรมสร้างสรรค์ตามกลุ่มสนใจที่ส่งเสริมและพัฒนานักเรียนให้มีภูมิคุ้มกันห่างไกลยาเสพติด เช่น กิจกรรมชุมนุม ,กิจกรรม ทูบีนัมเบอร์ วัน , กิจกรรมค่ายส่งเสริมคุณธรรมจริยธรรม ,กิจกรรมการรณรงค์ต่อต้านยาเสพติด , กิจกรรมทางด้านดนตรี กีฬา เป็นต้นรองลงมาคือข้อที่20. (มาตรการด้านการบริหารจัดการ) มีนโยบายและยุทธศาสตร์ในการป้องกันและแก้ไขปัญหายาเสพติดและข้อที่ 28.(กลยุทธ์ 4 ต้อง 2 ไม่) สถานศึกษาต้องมีระบบข้อมูลการดำเนินงาน 4 ด้าน ได้แก่ ระบบด้านการป้องกันระบบด้านการเฝ้าระวัง ระบบด้านการดูแลช่วยเหลือ และระบบด้านการบริหารจัดการและเมื่อพิจารณารายด้านพบว่า
1. ด้านการดำเนินงานตามมาตรการ 5 มาตรการของโครงการสถานศึกษาสีขาวปลอดยาเสพติดและอบายมุข ภาพรวมทั้ง 5 มาตรการอยู่ใน ระดับมากที่สุดและเมื่อวิเคราะห์ตามรายมาตรการพบว่าความคิดเห็นต่อผลการดำเนินงานตามมาตรการ 5 มาตรการที่มีค่าเฉลี่ยสูงสุดในสามลำดับแรกได้แก่มาตรการด้านการป้องกันรองลงมาได้แก่มาตรการด้านการเฝ้าระวังและมาตรการด้านการบริหารจัดการ ส่วนมาตรการที่มีค่าเฉลี่ยต่ำที่สุดได้แก่ มาตรการด้านการรักษา
2. ด้านการดำเนินงานตามกลยุทธ์ 4 ต้อง 2 ไม่ ของโครงการสถานศึกษาสีขาวปลอดยาเสพติดและอบายมุข ภาพรวมมอยู่ในระดับ ระดับมากที่สุดและเมื่อวิเคราะห์ตามรายข้อพบว่าความคิดเห็นต่อผลการดำเนินงานตามกลยุทธ์ 4 ต้อง 2 ไม่ที่มีค่าเฉลี่ยสูงสุดสามลำดับแรกได้แก่ ข้อที่ 28. สถานศึกษาต้องมีระบบข้อมูลการดำเนินงาน 4 ด้าน ได้แก่ ระบบด้านการป้องกันระบบด้านการเฝ้าระวัง ระบบด้านการดูแลช่วยเหลือ และระบบด้านการบริหารจัดการ รองลงมาได้แก่ ข้อที่ 30. สถานศึกษาไม่ปกปิดข้อมูล กลุ่มเสพ กลุ่มติด และกลุ่มค้ายาเสพติดและข้อที่ 29. สถานศึกษาต้องมีเครือข่ายการทำงานระหว่างนักเรียน นักศึกษา ครู อาจารย์ผู้ปกครองผู้นำท้องถิ่นและผู้นำชุมชน
ในส่วนข้อเสนอแนะเพิ่มเติมด้านกระบวนการพบว่า ผู้ตอบแบบสอบถามเห็นว่าครูทุกคนต้องดำเนินงานให้เป็นไปตามขั้นตอนและกระบวนการ ตรวจสอบ และปรับปรุงงานอย่างสม่ำเสมอ เพื่อประโยชน์สูงสุดต่อการพัฒนาคุณภาพผู้เรียน และควรดำเนินงานอย่างจริงจัง รองลงมาได้แก่การดำเนินโครงการควรมีแนวทางการประสานงานกับทุกหน่วยงานที่รวดเร็วและมีประสิทธิภาพ ดังนั้น ทุกคน ทุกฝ่ายต้องร่วมใจทำงานเป็นทีมคุณภาพเป็นการกระตุ้นให้ทุกคนเห็นความสำคัญของการแก้ไขปัญหาและพัฒนาเยาวชนร่วมกัน และโครงการสถานศึกษาสีขาว ปลอดยาเสพติดและอบายมุข มีควรดำเนินโครงการอย่างต่อเนื่อง
3.4 ผลการประเมินด้านผลผลิตของโครงการ ( Product )
3.4.1 ผลการประเมินความคิดเห็นของนักเรียนต่อคุณภาพการปฏิบัติตนตามพฤติกรรมทักษะชีวิตของนักเรียนในองค์ประกอบ5 ด้านของนักเรียนโรงเรียนมัธยมป่ากลางในภาพรวมอยู่ใน
ระดับมากและเมื่อพิจารณาเป็นรายข้อพบว่าความเห็นของนักเรียนมีต่อคุณภาพการปฏิบัติตนตามพฤติกรรมทักษะชีวิตของนักเรียนในองค์ประกอบ5 ด้านของนักเรียนที่มีค่าเฉลี่ยสูงสุดในสามลำดับแรกได้แก่ ข้อที่ 1.รู้ความสนใจ ความถนัด ความสามารถ จุดเด่น จุดด้อยของตนเองและมีการตรวจสอบทบทวนเพื่อปรับปรุงตนเอง รองลงมาได้แก่ ข้อที่ 4.กล้าแสดงออกอย่างเหมาะสมเชิงสร้างสรรค์และมั่นใจในตนเองและข้อที่6.เลือกรับข้อมูลข่าวสารอย่างไตร่ตรองและรู้เท่าทันสังคมที่เปลี่ยนแปลงและเมื่อพิจารณาเป็นรายด้านพบว่าความคิดเห็นของนักเรียนต่อระดับคุณภาพการปฏิบัติตนตามพฤติกรรมทักษะชีวิตของนักเรียนในองค์ประกอบ5 ด้านของนักเรียนโรงเรียนมัธยมป่ากลางที่มีค่าเฉลี่ยสูงสุดในสามลำดับแรกได้แก่ ด้าน การตระหนักรู้และเห็นคุณค่าในตนเองและผู้อื่นมีความคิดเห็นอยู่ในระดับมากที่สุดรองลงมาได้แก่ ด้านทักษะในการหลีกเลี่ยง ป้องกันภัยอันตรายจากสารเสพติดและพฤติกรรมที่ไม่พึงประสงค์ ความคิดเห็นอยู่ในระดับมากที่สุดและด้านการเป็นสมาชิกที่ดีของครอบครัว โรงเรียน ชุมชน และสังคม มีความคิดเห็นอยู่ใน ระดับมาก
3.4.2 ผลการประเมินความพึงพอใจต่อผลการดำเนินงานโครงการสถานศึกษาสีขาว ปลอดยาเสพติดและอบายมุข โรงเรียนมัธยมป่ากลางความคิดเห็นของ ผู้บริหาร ,ครูผู้ดำเนินโครงการ, นักเรียนและผู้ปกครองนักเรียนโรงเรียนมัธยมป่ากลาง ภาพรวมอยู่ในระดับ ระดับมากที่สุดเมื่อพิจารณาเป็นรายข้อพบว่าความพึงพอใจของผู้บริหาร ,ครูผู้ดำเนินโครงการ, นักเรียนและผู้ปกครองนักเรียนโรงเรียนมัธยมป่ากลาง ที่มีต่อผลการดำเนินงานโครงการสถานศึกษาสีขาว ปลอดยาเสพติดและอบายมุข โรงเรียนมัธยมป่ากลาง ที่มีค่าเฉลี่ยสูงสุดในสามลำดับแรกได้แก่ ข้อที่4.การออกเยี่ยมบ้านและการประสานงานกับผู้ปกครองนักเรียนสามารถสร้างภูมิคุ้มกันให้นักเรียนพ้นจากภัยของยาเสพติด มีความพึงพอใจอยู่ใน ระดับมากที่สุดรองลงมาได้แก่ ข้อที่ 2.การประชุมผู้ปกครองชั้นเรียนทำให้ผู้ปกครองกับครูที่ปรึกษาได้สร้างความเข้าใจกันเกี่ยวกับพฤติกรรมของบุตรหลาน มีความพึงพอใจอยู่ในระดับ ระดับมากที่สุด และ ข้อที่8.ครูมีการกำกับติดตามและแก้ไขปัญหาพฤติกรรมของนักเรียนทำให้นักเรียนกลุ่มเสี่ยง กลุ่มเสพ ลดลง สามารถเรียนรู้ได้อย่างมีความสุข มีความพึงพอใจอยู่ในระดับ ระดับมากที่สุด
ดังนั้นจึงสรุปได้ว่าการดำเนินงานการดำเนินงานโครงการสถานศึกษาสีขาว ปลอดยาเสพติดและอบายมุข โรงเรียนมัธยมป่ากลางประจำปีการศึกษา 2557 นั้นประสบผลสำเร็จเป็นโครงการที่ตอบสนองต่อนโยบายของรัฐบาล และตรงกับความต้องการของชุมชน ทั้งผู้บริหาร ครู ผู้ปกครองนักเรียน คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐานให้ความร่วมมือร่วมกับทุกเครือข่าย โดยภาพรวมของความพึงพอใจต่อผลการดำเนินโครงการการดำเนินงานโครงการสถานศึกษาสีขาว ปลอดยาเสพติดและอบายมุข โรงเรียนมัธยมป่ากลางอยู่ในระดับมากที่สุดและโรงเรียนได้มีผลงานด้านการดำเนินงานตามโครงการสถานศึกษา สีขาว ปลอดยาเสพติดและอบายมุขและระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียนที่เป็นประจักษ์