ชื่อเรื่อง การพัฒนารูปแบบการสอน โดยการบูรณาการ การสอนแบบแผนภาพลำดับเหตุการณ์กับการสอนแบบ KWL-Plus เพื่อพัฒนาความสามารถในการเขียนสรุปความภาษาไทย ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1
ผู้วิจัย นางสาวสุวารี สุวรรณบุตร
โรงเรียน โรงเรียนเทศบาลบ้านสามเหลี่ยม สำนักการศึกษา เทศบาลนครขอนแก่น
จังหวัดขอนแก่น กรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น กระทรวงมหาดไทย
ปีที่วิจัย 2557
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
การวิจัยเรื่อง การพัฒนารูปแบบการสอนโดยการบูรณาการ การสอนแบบแผนภาพลำดับเหตุการณ์กับการสอนแบบ KWL-Plus เพื่อพัฒนาความสามารถในการเขียนสรุปความภาษาไทย ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 เป็นการวิจัยตามแนวคิด ของ โจนส์ และคณะ (Jones et al, 1989) คล้าก (Clarke, 1991) และจอยส์ และคณะ (Joyce et al, 1992) ซึ่งได้พัฒนารูปแบบการเรียนการสอนโดยใช้ผังกราฟฟิกขึ้น และ Ogle (1986) พัฒนารูปแบบการสอนประกอบด้วย 3 ขั้นตอน คือ Know-Want-Learn (KWL) โดยผู้วิจัยได้นำมาประยุกต์ร่วมกับการวิจัยและพัฒนา (Research and Development) ซึ่งมีวัตถุประสงค์ของการวิจัย (1) เพื่อสำรวจข้อมูลพื้นฐานในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน ของกลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 (2) เพื่อพัฒนาและหาค่าประสิทธิภาพรูปแบบการสอน โดยการบูรณาการ การสอนแบบแผนภาพลำดับเหตุการณ์กับการสอนแบบ KWL-Plus เพื่อพัฒนาความสามารถในการเขียนสรุปความภาษาไทย ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 โดยกำหนดเกณฑ์ประสิทธิภาพ E1/E2 ที่ 80/80 (3) เพื่อเปรียบเทียบความสามารถในการเขียนสรุปความภาษาไทย ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ก่อนและหลังจากที่ได้รับการสอนโดยการบูรณาการ การสอนแบบแผนภาพลำดับเหตุการณ์ กับการสอนแบบ KWL-Plus และ (4) เพื่อศึกษาความพึงพอใจของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ที่มีต่อรูปแบบการสอน โดยการบูรณาการ การสอนแบบแผนภาพลำดับเหตุการณ์ กับการสอนแบบ KWL-Plus เพื่อพัฒนาความสามารถในการเขียนสรุปความภาษาไทย เนื้อหาที่ใช้ในการวิจัย คือ การเขียนสรุปความภาษาไทยโดยใช้นิทานเป็นสื่อในการทดลอง ซึ่งนิทานแต่ละเรื่องมีเนื้อหาในเชิงสร้างสรรค์ จรรโลงใจ มีแง่คิดด้านคุณธรรมจริยธรรม เหมาะสมกับวัย จำนวน 12 เรื่อง ได้แก่ เรื่อง นกกระจาบแตกสามัคคี เนื้อกวางของนายพราน สัตว์เกียจคร้าน ขุดหาน้ำกลางทะเลทราย ม้าศึกกับทหารม้า คางคกเจ้าปัญญา เพื่อนตาย พญาเนื้อทอง พญาช้างเผือก ผู้กตัญญู เมืองหนู และนิทานไม่รู้จบ ซึ่งในการสอนทั้ง 2 วิธี ประกอบด้วย 12 แผนการจัดการเรียนรู้ ใช้เวลา 12 ชั่วโมง รวมทั้งสองวิธี เป็น 24 ชั่วโมง กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัย คือ นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 โรงเรียนเทศบาลบ้านสามเหลี่ยม ภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2557 จำนวน 2 ห้องเรียน คือ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1/1 จำนวน 32 คน ทดลองโดยใช้การสอนแบบแผนภาพลำดับเหตุการณ์ และกลุ่มที่ 2 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1/2 จำนวน 32 คน ใช้การสอนแบบ KWL-Plus โดยการเลือกแบบกลุ่ม (Cluster Random Sampling) ตัวแปรอิสระ (Independent Variables) ได้แก่ รูปแบบการสอนเพื่อพัฒนาความสามารถในการเขียนสรุปความภาษาไทย ตัวแปรตาม (Dependent Variables) ได้แก่ ความสามารถในการเขียนสรุปความภาษาไทย และความพึงพอใจของนักเรียนกลุ่มตัวอย่างที่มีต่อรูปแบบการสอน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย มี 2 ประเภท ประเภทแรก คือ เครื่องมือจัดกระทำ ได้แก่ รูปแบบการสอนเพื่อพัฒนาความสามารถในการเขียนสรุปความภาษาไทย และแผนการจัดการเรียนรู้ ประเภทที่สอง คือ เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล ได้แก่ แบบทดสอบความสามารถในการเขียนสรุปความภาษาไทย และแบบสอบถามความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อรูปแบบการสอน สำหรับการวิเคราะห์ข้อมูลใช้ ค่าเฉลี่ย ( ) ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน (S.D.) สถิติทีแบบไม่อิสระ (t-test dependent) และการวิเคราะห์เนื้อหา (Content Analysis)
ผลการวิจัยพบว่า
1. รูปแบบการสอนที่พัฒนาขึ้น เป็นการบูรณาการ วิธีการสอนแบบแผนภาพลำดับเหตุการณ์กับการสอนแบบ KWL-Plus เพื่อพัฒนาความสามารถในการเขียนสรุปความภาษาไทย ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ซึ่งเป็นการวิจัยตามแนวคิด ของ โจนส์ และคณะ (Jones et al, 1989) คล้าก (Clarke, 1991) และจอยส์ และคณะ (Joyce et al, 1992) ซึ่งได้พัฒนารูปแบบการเรียนการสอนโดยใช้ผังกราฟฟิกขึ้น และOgle (1986) ที่ได้พัฒนารูปแบบการสอน KWL-Plus ขึ้นประกอบด้วยจำนวน 3 ขั้นตอน คือ Know-Want-Learn (KWL) และนำมาประยุกต์ร่วมกับการวิจัยและพัฒนา (Research and Development) ซึ่งการสอนแบบแผนภาพลำดับเหตุการณ์ เป็นการสอนที่ทำให้นักเรียนเกิดทักษะการคิด โดยใช้ผังแสดงความสัมพันธ์ระหว่างเหตุการณ์ เรียงลำดับข้อมูลโดยสัมพันธ์กันในลักษณะต่างๆ แผนภาพลำดับเหตุการณ์นี้เป็นรูปแบบหนึ่งของการสอนโดยใช้กรอบมโนทัศน์ หรือผังกราฟฟิก ส่วนการสอนแบบ KWL-Plus เป็นกระบวนการจัดการเรียนรู้ ที่เน้นให้ผู้เรียนมีทักษะกระบวนการอ่าน โดยผู้เรียนจะได้รับการฝึกให้ตระหนักในกระบวนการทำความเข้าใจตนเอง มีการวางแผน ตั้งจุดมุ่งหมาย ตรวจสอบความเข้าใจของตนเอง มีการจัดระบบข้อมูล เพื่อการดึงมาใช้ภายหลังได้อย่างมีประสิทธิภาพ นอกจากนี้มีการเพิ่มเติมหลังจากผู้เรียนได้เรียนรู้และเขียนข้อมูล แล้วยังนำข้อมูลมาเขียนสรุปในขั้นตอนสุดท้าย หรือจัดระบบข้อมูลใหม่เพื่อให้ผังความคิดมีความสมบูรณ์ยิ่งขึ้น เป็นการเขียนสรุปและนำเสนอข้อมูลด้วยตนเอง และเมื่อตรวจสอบความสอดคล้องของรูปแบบการสอนที่พัฒนาขึ้น โดยผู้เชี่ยวชาญ พบว่า รูปแบบการสอนมีความสอดคล้องกัน (IOC = 1.00) และเมื่อนำไปหาประสิทธิภาพ (E1/ E2) แบบกลุ่มใหญ่หรือแบบภาคสนาม กับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 โรงเรียนเทศบาลบ้านสามเหลี่ยม ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2557 ที่เคยเรียนกลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย ผ่านมาแล้วในปีการศึกษา 2556 ซึ่งไม่ใช่กลุ่มตัวอย่าง จำนวน 30 คน พบว่า ได้ค่าประสิทธิภาพของรูปแบบการสอน โดยการบูรณาการ การสอนแบบแผนภาพลำดับเหตุการณ์กับการสอนแบบ KWL-Plus เท่ากับ 81.93/81.17 และ 84.13/82.17 ตามลำดับ สูงกว่าเกณฑ์ที่กำหนดไว้ คือ 80/80 ซึ่งเป็นการยอมรับสมมุติฐานการวิจัยข้อที่ 1
2. รูปแบบการสอน โดยการบูรณาการ การสอนแบบแผนภาพลำดับเหตุการณ์กับการสอนแบบ KWL-Plus เพื่อพัฒนาความสามารถในการเขียนสรุปความภาษาไทย ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 มีประสิทธิภาพ เท่ากับ 85.55/84.53 และ 85.14/85.16 และมีดัชนีประสิทธิผล เท่ากับ 0.68 และ 0.69 ตามลำดับ ซึ่งสูงกว่าเกณฑ์ที่กำหนดไว้
3. ความสามารถในการเขียนสรุปความภาษาไทย ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ที่เรียนโดยใช้รูปแบบการสอน โดยการบูรณาการ การสอนแบบแผนภาพลำดับเหตุการณ์กับการสอนแบบ KWL-Plus หลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียน อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติทีระดับ .01
4. นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ที่เรียนโดยใช้รูปแบบการสอน โดยการบูรณาการ การสอนแบบแผนภาพลำดับเหตุการณ์กับการสอนแบบ KWL-Plus เพื่อพัฒนาความสามารถในการเขียนสรุปความภาษาไทย มีความพึงพอใจในการเรียนรู้ อยู่ในระดับมาก โดยมีค่าเฉลี่ย 4.38 ซึ่งนักเรียนมีความคิดเห็นว่า แต่ละกิจกรรมมีคำชี้แจงให้ปฏิบัติกิจกรรมเป็นขั้นตอนชัดเจน เข้าใจง่าย ไม่สับสน อยู่ในระดับมากที่สุด รองลงมาคือนิทานที่ประกอบในแต่ละบทเรียนน่าสนใจและชวนติดตาม และมีการทดสอบทุกแผนการเรียนรู้ ตามลำดับ