การศึกษาค้นคว้าครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) สร้างและพัฒนาแบบฝึกทักษะเพื่อพัฒนากระบวนการคิด สาระประวัติศาสตร์ กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนบ้านบูกิ๊ตยือแร ที่มีประสิทธิภาพตามเกณฑ์ 80/80
2) เปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนก่อนและหลังของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 ที่เรียนรู้โดยใช้แบบฝึกทักษะเพื่อพัฒนากระบวนการคิด สาระประวัติศาสตร์ และ 3) ประเมินความพึงพอใจของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 ที่มีต่อการเรียนรู้โดยใช้แบบฝึกทักษะเพื่อพัฒนากระบวนการคิด สาระประวัติศาสตร์ กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการศึกษาค้นคว้า เป็นนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนบ้านบูกิ๊ตยือแร สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษานราธิวาสเขต 1 ภาคเรียนที่1ปีการศึกษา 2560 จำนวน 21 คน เครื่องมือที่ใช้ในการศึกษา ได้แก่ 1) แบบฝึกทักษะเพื่อพัฒนากระบวนการคิด สาระประวัติศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 จำนวน 5 เล่ม
2) แผนการจัดการเรียนรู้โดยใช้แบบฝึกทักษะเพื่อพัฒนากระบวนการคิด สาระประวัติศาสตร์ จำนวน 20 แผน 20 ชั่งโมง 3) แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน สาระประวัติศาสตร์ ชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 จำนวน 20 ข้อ 4) แบบสอบถามความพึงพอใจของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 ที่มีต่อ การเรียนรู้โดยใช้แบบฝึกทักษะเพื่อพัฒนากระบวนการคิด สาระประวัติศาสตร์
ผลการศึกษาพบว่า
1. แบบฝึกทักษะเพื่อพัฒนากระบวนการคิด สาระประวัติศาสตร์ กลุ่มสาระการเรียนรู้ สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 ที่พัฒนาขึ้น มีค่าประสิทธิภาพรวมทั้ง 5 เล่ม เท่ากับ 84.05/81.43 ซึ่งสูงกว่าเกณฑ์ 80/80 ที่ตั้งไว้
2. ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 ที่เรียนรู้โดยใช้แบบฝึกทักษะเพื่อพัฒนากระบวนการคิด สาระประวัติศาสตร์ มีคะแนนหลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียน
3. ความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อการเรียนรู้โดยใช้แบบฝึกทักษะเพื่อพัฒนา กระบวนการคิด สาระประวัติศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 ในภาพรวมทั้งหมดอยู่ในระดับมาก ( x̄= 4.45 )