วิทยาศาสตร์ และเทคโนโลยีเป็นรากฐานที่สำคัญในการพัฒนาประเทศ และทรัพยากรมนุษย์ โดยมนุษย์ใช้กระบวนการสังเกต สำรวจตรวจสอบและทดลองเกี่ยวกับปรากฏการณ์ธรรมชาติ และนำผลมาจัดระบบ หลักการ แนวคิดและทฤษฎี ดังนั้นการเรียน การสอนวิทยาศาสตร์ จึงมุ่งเน้นให้นักเรียนได้เป็นนักเรียนรู้และค้นพบด้วยตนเองเองมากที่สุด ดังนั้นการศึกษาในครั้งนี้มีความมุ่งหมาย เพื่อการศึกษาค้นคว้าครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) เพื่อพัฒนาบทเรียนสำเร็จรูป เรื่องหน่วยของสิ่งมีชีวิตและการดำรงชีวิตของพืช รายวิชาวิทยาศาสตร์พื้นฐาน ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ให้มีประสิทธิภาพตามเกณฑ์ 80/80 2) เพื่อหาค่าดัชนีประสิทธิผลของบทเรียนสำเร็จรูป เรื่องหน่วยของสิ่งมีชีวิตและการดำรงชีวิตของพืช รายวิชาวิทยาศาสตร์พื้นฐาน ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 3) เพื่อเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิชาวิทยาศาสตร์ เรื่องหน่วยของสิ่งมีชีวิตและการดำรงชีวิตของพืช ก่อนเรียนและหลังเรียน โดยใช้บทเรียนสำเร็จรูป 4) เพื่อศึกษาความพึงพอใจของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ที่มีต่อการเรียนโดยใช้บทเรียนสำเร็จรูป เรื่องหน่วยของสิ่งมีชีวิตและการดำรงชีวิตของพืช รายวิชาวิทยาศาสตร์พื้นฐาน ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 กลุ่มเป้าหมายที่ใช้ในการศึกษาค้นคว้า เป็นนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1/1 ภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2558 โรงเรียนประจักษ์ศิลปาคาร อำเภอเมือง จังหวัดอุดรธานี สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาเขต 20 จำนวน 1 ห้องเรียน รวมทั้งสิ้น 29 คน เครื่องมือที่ใช้ในการศึกษาค้นคว้า ได้แก่ แผนการจัดการเรียนรู้แบบวัฏจักรการเรียนรู้ บทเรียนสำเร็จรูป เรื่องหน่วยสิ่งมีชีวิตและการดำรงชีวิตของพืช รายวิชาวิทยาศาสตร์พื้นฐาน แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน เรื่องหน่วยของสิ่งมีชีวิตและการดำรงชีวิตของพืช ชนิดเลือกตอบ จำนวน 40 ข้อ ค่าอำนาจจำแนกรายข้อตั้งแต่ 0.22 ถึง 0.80 และค่าความเชื่อมั่นเท่ากับ 0.81 แบบวัดความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อการเรียนโดยใช้บทเรียนสำเร็จรูป ผู้รายงานได้ดำเนินการสร้างเครื่องมือขึ้นเอง และหาคุณภาพเครื่องมือโดยปรึกษาผู้เชี่ยวชาญ ผู้รายงานเก็บรวบรวมข้อมูลด้วยตนเอง โดยจัดกิจกรรมการเรียนการสอนและเก็บรวบรวมข้อมูล โดยดำเนินการประเมินผลตามสภาพจริง และมีการวัดผลเป็นระยะๆ เมื่อเรียนจบครบทุกแผนให้นักเรียนทำแบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน และตอบแบบสอบถามวัดความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อการเรียนโดยใช้บทเรียนสำเร็จรูป สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ค่าเฉลี่ย ร้อยละ ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน คำนวณหาค่าประสิทธิภาพของบทเรียนสำเร็จรูป และทำการเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนก่อนเรียนและหลังเรียนโดยใช้บทเรียนสำเร็จรูป
ผลการศึกษา ปรากฏดังนี้
1. บทเรียนสำเร็จรูป เรื่องหน่วยของสิ่งมีชีวิตและการดำรงชีวิตของพืช รายวิชาวิทยาศาสตร์พื้นฐาน ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 มีประสิทธิภาพ เท่ากับ 86.83 / 87.07 สูงกว่าเกณฑ์ ที่กำหนดไว้ 80/80
2. บทเรียนสำเร็จรูป เรื่องหน่วยของสิ่งมีชีวิตและการดำรงชีวิตของพืช มีค่าดัชนีประสิทธิผลเท่ากับ 0.80 แสดงว่า นักเรียนมีความก้าวหน้าทางการเรียนร้อยละ 80
3. การเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนระหว่างก่อนเรียนกับหลังเรียนบทเรียนสำเร็จรูป เรื่อง หน่วยของสิ่งมีชีวิตและการดำรงชีวิตของพืช วิชาวิทยาศาสตร์พื้นฐาน พบว่านักเรียนได้คะแนนเฉลี่ยของผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนก่อนเรียนเท่ากับ 14.07 และหลังเรียน เท่ากับ 34.83 ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนบทเรียนสำเร็จรูป วิชาวิทยาศาสตร์พื้นฐาน หลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียน อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01
4. ความพึงพอใจของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ที่มีต่อการเรียนโดยใช้บทเรียนสำเร็จรูป เรื่องหน่วยของสิ่งมีชีวิตและการดำรงชีวิตของพืช รายวิชาวิทยาศาสตร์พื้นฐาน พบว่าโดยรวมนักเรียนมีความพึงพอใจต่อการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ ในระดับความพึงพอใจมากที่สุด มีค่าเฉลี่ย เท่ากับ 4.64 เมื่อพิจารณารายข้อเรียงลำดับของความพึงพอใจมากไปน้อย 3 อันดับแรก พบว่า นักเรียนมีความรู้สึกพึงพอใจต่อการเรียนโดยใช้บทเรียนสำเร็จรูป อยู่ในระดับความพึงพอใจมากที่สุด มีค่าเฉลี่ย เท่ากับ 4.87 ในการเรียนได้ปฏิบัติงานด้วยตนเอง อยู่ในระดับความพึงพอใจมากที่สุด มีค่าเฉลี่ย เท่ากับ 4.80 การวัดผลและประเมินผลของบทเรียนสำเร็จรูป มีความเหมาะสม อยู่ในระดับความพึงพอใจมากที่สุด มีค่าเฉลี่ย เท่ากับ 4.77