ทำไมต้องใส่เสื้อผ้าขาวดำหรือชุดดำไปงานศพ

ดูเหมือนแฟชั่นสมัยนี้จะไม่ "ถือ" เรื่องสีของเสื้อผ้ากันแล้ว        คนสมัยนี้จึงสามารถสวมชุดดำไปในงานต่าง ๆ ได้ แม้ในงานรื่นเริง ก็ตาม ถ้าเป็นเมื่อก่อน ผู้หลักผู้ใหญ่เห็นเข้าคงตำหนิและให้ไปเปลี่ยนชุดใหม่ เพราะสีดำใช้กับงานศพ คนสวมชุดดำคือคนไว้ทุกข์ แสดงความเศร้าโศกอาลัยผู้จากไป คนที่ไปงานศพก็สวมชุดดำเพื่อแสดงความเคารพแก่ผู้เสียชีวิต        เมื่อสืบเสาะเรื่องการสวมชุดดำไปงานศพ หรือไว้ทุกข์ของคนไทย จะเห็นว่าไม่ได้เป็นประเพณีของไทยแต่ดั้งเดิม หนังสือประเพณีเนื่องในการตาย ของเสฐียรโกเศศ กล่าวไว้ว่าคนไทยนุ่งทั้งสีขาวสีดำ และสีอื่น ๆ ไปงานศพ เพิ่งจะนิยมเฉพาะสีดำในสมัยจอมพล ป.พิบูลสงคราม ต้นเหตุของการแต่งดำที่แท้จริงนั้น น่าจะเป็นความเชื่อที่เกิดจากความกลัวที่มีอยู่ในตัวมนุษย์มานานแล้ว เพียงแต่มนุษย์แต่ละชาติ แต่ละเผ่าพันธ์ และแต่ละยุค มีวิธีจัดการกับความกลัวนี้อย่างไร ความกลัวที่ว่า คือ กลัวภูตผีวิญญาณของคนตาย จะกลับมาและหาร่างอยู่        พิธีศพของฝรั่งที่มีการจุดเทียนไว้รอบร่างผู้ตาย เพราะเชื่อว่า แสงเทียนจะทำให้วิญญาณตกใจไม่กล้าเข้าร่าง ด้วยเชื่อว่าในโลกของภูตผีวิญญาณนั้นไม่มีแสง มีแต่ความมืดมิดตลอดกาล เมื่อภูตผีเจอแสงเข้าจึงกลัว ดังนั้น เมื่อเข้าร่างคนตายไม่ได้ก็อาจจะเข้าร่างคนเป็นก็ได้ ด้วยความกลัวว่าวิญญาณจะเข้าสิงเอาขณะเผลอ คนเป็นจึงต้องทำตัวให้ต่างไปจากเดิม ด้วยการทาสีร่างกายหรือแต่งกายด้วยเครื่องแต่งกายแปลก ๆ บางชุมชน ญาติผู้ตายที่ใกล้ชิดที่สุดจะเอาเสื้อผ้าของผู้ตายมาสวมอยู่หลายอาทิตย์หรืออาจจะหลายเดือน ผู้ชายทางภาคอีสานของบ้านเราที่กลัวโรคไหลตาย ใช้วิธีทาเล็บด้วยสีแดงให้เหล่าภูตผีเข้าใจว่าเป็นผู้หญิงจะได้ไม่เอาตัวไปผ้าสีดำที่มักเห็นหญิงม่ายฝรั่งแถบทะเลเมดิเตอร์เรเนียนคลุมหน้าในงานศพนั้น ก็ด้วยเหตุผลเดียวกัน คือกลัววิญญาณสามีจะจำได้ โดยเธอจะคลุมหน้าและแต่งดำไว้ทุกข์อยู่ 1 ปีเต็ม        แต่ทำไมต้องสีดำ ? นักโบราณคดีฝรั่งสันนิษฐานว่าเรื่องนี้เป็นเรื่องของผิว เพราะคนผิวขาวยุคแรกทาตัวด้วยสีดำในงานศพเพื่อแยกความแตกต่างระหว่างคนกับวิญญาณ ทำนองเดียวกัน คนแอฟริกันผิวดำบางเผ่าที่ทาตัวด้วยสีขาวให้ตรงข้ามกับสีผิวธรรมชาติที่มีอยู่ เป็นการ เสี่ยงไม่ให้วิญญาณเห็นและเข้าสิง แม้ในศตวรรษนี้ก็ยังคงพอเห็นการปฏิบัติเช่นนี้ของคนผิวดำ ส่วนคำผิวขาวเปลี่ยนจากการทาสี ตามตัวมาเป็นสวมเสื้อผ้าสีดำแทน        แนวคิดเรื่องชุดดำของคนไทยน่าจะมาจากทางตะวันตกนี้ด้วย เพราะงานศพสมัยก่อนของคนไทยค่อนข้างจะครื้นเครง สีของเสื้อผ้าที่สวมใส่ก็ไม่ได้เคร่งครัดเจาะจงว่าจะเป็นขาวล้วนดำล้วน ทั้งยังมีมหรสพการละเล่นยามค่ำคืนอีก เป็นความแตกต่างทางวัฒนธรรมประเพณีที่ฝรั่งเห็นเข้าเมื่อไรเป็นงงเมื่อนั้น ข้อมูลจาก http://www.saranair.com/ เรื่องที่เกี่ยวข้อง :

Advertisement