ของคนพิการ" คนปกติโปรด...สำนึก

คงไม่มีใครอยากเกิดหรือประสบเหตุจนทำให้กลายเป็น "คนพิการ" สาเหตุสำคัญไม่ได้อยู่ที่ "รูปลักษณ์ภายนอก" ที่แตกต่าง แต่เพราะ "พวกเขา" มีอุปสรรคต่อการดำรงชีวิตมากกว่าคนปกติ ยิ่งใน "สังคม" ที่ "ภาครัฐ" ยังจัดสวัสดิการให้คนพิการไม่เต็มที่ "ภาคเอกชน" ยังเพิกเฉยต่อการอำนวยความสะดวกให้ แม้ประเทศไทยจะมีพระราชบัญญัติที่เกี่ยวข้องกับผู้พิการหลายฉบับ อาทิ พระราชบัญญัติส่งเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวิตคนพิการ พ.ศ.250 ที่เพิ่งประกาศใช้, พระราชบัญญัติการฟื้นฟูสมรรถภาพคนพิการ พ.ศ.234 เป็นต้น ซึ่งทุกฉบับล้วนแล้วแต่มีวัตถุประสงค์เพื่อเสริมสร้างคุณภาพชีวิตของผู้พิการให้ทัดเทียมกับบุคคลปกติ แต่ในทางปฏิบัติกลับมี "สิ่งอำนวยความสะดวก" ที่ไม่เอื้อต่อการใช้ชีวิต ตัวอย่างง่ายๆ คือ "ห้องน้ำ" สิ่งที่จำเป็นที่สุดก็ว่าได้ ขนาดคนปกติถึงเวลา "ฉุกเฉิน" ยังแทบจะ "รอ" ไม่ไหว แล้วนับประสาอะไรกับ "ผู้ที่ร่างกายไม่สมบูรณ์" เรื่อง "ความไม่พร้อมใช้" ของห้องน้ำผู้พิการ "ยุ้ย" นางสาวคันธรส ชำนาญกิจ นักวิชาการคอมพิวเตอร์ ประจำมหาวิทยาลัยมหิดล วัย 33 ปี ประสบเหตุมากับตัว เล่าถึงวินาทีนั้นว่า "เกือบแย่" เพราะปวดท้อง แต่ห้องน้ำผู้พิการที่ห้างสรรพสินค้าชื่อดังแห่งหนึ่งย่านบางแค กลับมีคนใช้บริการนานมาก เมื่อคนข้างในทำธุระเสร็จ ก็พบว่าเป็นผู้หญิงคนธรรมดา สำหรับคันธรสนั้นเธอไม่ได้พิการแต่กำเนิด แต่ช่วงที่เธอเรียนมหาวิทยาลัย แพทย์ตรวจพบซีสต์ที่ไขสันหลัง ซึ่งผลกระทบคือ ช่วงราวนมไล่ไปจนถึงเท้าจะ "ไม่มีความรู้สึก" จากที่เคยเป็นสาวรักการเดินทาง รักการท่องเที่ยว คันธรสกลายเป็นคนที่ "ไปไหนไม่ได้" คันธรสเล่าต่อถึงกรณีห้องน้ำคนพิการของห้างสรรพสินค้าแห่งนั้นว่า จากการสอบถาม แม่บ้านบอกว่า หลายครั้งที่คนมาเดินห้างใช้ห้องน้ำคนพิการเป็น "ห้องลองชุด" "แม่บ้านมาบอกดิฉันเองเลยว่า เห็นมากับตาหลายครั้งแล้ว ลูกค้าชอบเข้ามาลองชุด แต่งหน้า คนพิการจริงๆ มาทีไรต้องรอนานเหลือเกิน เพราะห้องน้ำคนพิการส่วนมากจะกว้าง และเมื่อไม่ค่อยมีคนใช้ ก็จะสะอาด จะลองชุดแต่งหน้า ก็ไม่ต้องกังวลว่าจะมีคนใช้ห้องน้ำต่อ" นอกจากกรณีห้องน้ำกลายเป็นห้องลองชุดแล้ว ยังมีกรณีที่ห้องน้ำถูกล็อคไว้เฉยๆ ด้วย ซึ่งเรื่องนี้สาวยุ้ยบอกว่า บางแห่งใช้วิธีล็อคประตู บางแห่งปิดตายต้องวิ่งวุ่นหากุญแจกันใหญ่โต เมื่อสอบถามผู้ดูแลบอกว่าต้องล็อคเพราะวัยรุ่นบางคนคะนองใช้ห้องน้ำคนพิการเป็น "ม่านรูด" เมื่อถามถึง "ย่าน" ของห้างสรรพสินค้าที่มักมีปัญหาเรื่องห้องน้ำคนพิการ คันธรส บอกว่า ส่วนใหญ่จะเป็นห้างสรรพสินค้าในแถบชานเมือง ซึ่งการดูแลการจัดการให้บริการคนพิการยังน้อยมาก แต่สำหรับห้างดังใจกลางเมือง ยอมรับว่าห้องน้ำคนพิการสามารถเอื้อประโยชน์ให้คนพิการจริงๆ ไม่เพียงแต่ห้างสรรพสินค้าเท่านั้น ที่คันธรสประสบกับปัญหาห้องน้ำ แต่ที่โรงพยาบาลหรูแห่งหนึ่งย่านสุขุมวิท ก็มีปัญหาเช่นกัน แต่เป็นปัญหาลักษณะห้องน้ำสกปรก "วันหนึ่งดิฉันไปหาหมอที่โรงพยาบาลเอกชนชื่อดัง โถชักโครกสกปรกมาก มีรอยเท้า เรารู้เลยว่าเขานั่งยองๆ ซึ่งถ้าเป็นคนปกติคุณอาจสามารถนั่งยองๆ ขึ้นเหยียบทับซ้ำได้ แต่กับคนพิการเรามีทางเลือกแค่ 2ทาง คือ นั่งทับ (รอยเท้า) หรือไม่ใช้" คันธรสบอกต่ออีกว่า เรื่องห้องน้ำเป็นเรื่องสำคัญมากสำหรับคนพิการ เวลาออกไปข้างนอก เช่น ห้างสรรพสินค้าจะหาห้องน้ำลำบากมาก ไปถึงที่ต้องดูก่อนเลยว่า ห้องน้ำเป็นยังไง มีห้องน้ำคนพิการแยกหรือไม่ เพราะถ้าเกิดต้องการจะใช้ขึ้นมาแล้วไม่รู้ตำแหน่ง จะยิ่งวุ่นวายกันไปใหญ่ กระนั้น สาวคนนี้ก็ไม่ได้ต้องการให้ทุกหน่วยงานต้องสร้างห้องน้ำเพื่อคนพิการขึ้นมาโดยเฉพาะ เพียงแต่ห้องน้ำธรรมดา ไม่ต้องแยกคนปกติคนพิการก็ได้ เพียงแค่สร้างให้กว้างขึ้นสัก 5 ซม. รถเข็นวีลแชร์ก็เข้าไปได้แล้ว เพราะคนพิการส่วนมากจะมีปัญหาเรื่องการย้ายตัว นี่เป็นเพียงตัวอย่างปัญหาเล็กๆ ที่ไม่เล็กของเหล่าคนพิการ ยังไม่นับรวมถึงการคมนาคม ไม่ว่าจะเป็นรถไฟฟ้า รถไฟฟ้าใต้ดิน ที่ไม่เอื้ออำนวยการเดินทางของคนพิการ มีเพียงบางสถานีเท่านั้นที่มีลิฟต์สำหรับผู้พิการ รถเมล์ที่มีทางลาดสำหรับคนพิการนับสายได้ "การให้ความช่วยเหลือคนพิการของคนไทยกับคนญี่ปุ่นแตกต่างกันคนละขั้ว คนญี่ปุ่นมีสิ่งอำนวยความสะดวกให้คนพิการ เพื่อให้คนพิการทำงานได้ มีรายได้ จ่ายภาษีได้ ไม่เป็นภาระ แต่ประเทศไทยมองคนพิการเป็นเรื่องการสงเคราะห์ ซึ่งคนพิการไม่อยากให้คนมาสงสาร บางคนบอกว่า อย่าเข้าห้องน้ำคนพิการเลยเพราะสงสาร ซึ่งไม่ใช่ความคิดที่ถูกต้อง ต้องคิดว่าไม่ควรเข้าห้องน้ำคนพิการ เพื่อให้ห้องน้ำคนพิการพร้อมใช้ได้ทุกเมื่อมากกว่า" ก่อนเข้าห้องน้ำคนพิการครั้งหน้า คิดถึง "ใจ" เขาบ้าง "ยุ้ย" นางสาวคันธรส ชำนาญกิจ นักวิชาการคอมพิวเตอร์

Advertisement