ในเชิงการแพทย์ ควันบุหรี่เป็นอันตรายต่อสุขภาพเมื่อเข้าสู่ทางเดินอากาศหายใจ จะโดยการสูบบุหรี่ หรือโดยหายใจรับควันบุหรี่ที่ล่องลอยอยู่ในอากาศรอบตัว สารมลพิษในควันบุหรี่สามารถทำอันตรายต่อร่างกายทั้งเฉพาะที่ในทางเดินอากาศหายใจและปอด และระบบอื่นในร่างกายด้วย ดังนั้น หากไม่มีผู้สูบบุหรี่หรือการสร้างควันบุหรี่ขึ้นในบรรยากาศ ภัยอันเกิดจากควันบุหรี่ก็จะหมดไป
วิธีการต่าง ๆ ที่นำไปใช้ในการรณรงค์ต่อต้านการบริโภคบุหรี่ส่วนใหญ่ยังให้ผลน้อยมาก สาเหตุประการหนึ่งของการล้มเหลวในการอดบุหรี่ก็คือ การติดนิโคติน ดังนั้น วิธีอดบุหรี่โดยการใช้นิโคตินเพื่อทดแทนจากที่ได้รับจากการสูบบุหรี่จึงได้รับความสนใจจากนักรณรงค์ต่อต้านบุหรี่
การใช้นิโคตินมีหลายทาง เช่น ให้กินหรืออมยาเข้านิโคติน เคี้ยวหมากนิโคติน และติดแผ่นนิโคตินที่ผิวหนัง วิธีใช้นิโคตินเพื่อให้สามารถอดบุหรี่ด้วยวิธีดังกล่าวเข้าทำนองการรักษาแบบหนามยอกเอาหนามบ่ง
อย่างไรก็ดี โดยทรรศนะทางการแพทย์ การนำนิโคตินมาทดแทนให้แก่ร่างกายดังกล่าว อาจช่วยให้ผู้ที่สูบบุหรี่รวมทั้งคนข้างเคียงหลีกพ้นจากสารมลพิษในควันบุหรี่ได้ แต่มีรายงานว่าช่วยให้อดบุหรี่ได้เพียงร้อยละ ๙-๓๐ ของผู้เข้ารับการบำบัด ยิ่งกว่านั้นยังเป็นไปได้ว่าผู้ใช้นิโคตินดังกล่าวอาจจะติดนิโคตินต่อไปอีก จึงไม่สามารถหลีกเลี่ยงพิษของนิโคติน เช่น โรคหัวใจและหลอดเลือดได้ วิธีการเพื่อเลิกสูบบุหรี่จึงอาจเข้าทำนองใช้หนามบ่งหนาม แต่เหลือหนามเล่มใหม่คาติดไว้
เคยมีการแนะนำให้นักสูบบุหรี่ที่ต้องการเลิกสูบบุหรี่แต่เลิกไม่ได้เพราะติดนิโคติน ให้ใช้กล้องกรองสารพิษในควันบุหรี่ เพื่อลดระดับนิโคตินในเลือดลงช้า ๆ อาจทำให้สามารถเลิกสูบบุหรี่ได้ในที่สุด.
ผู้เขียน : ศ. ดร. นพ.สมชัย บวรกิตติ ราชบัณฑิต ประเภทวิทยาศาสตร์สุขภาพ สาขาวิชาแพทยศาสตร์ สำนักวิทยาศาสตร์ และ รศ. นพ. อรรถ นานา คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล
ที่มา : จดหมายข่าวราชบัณฑิตยสถาน ปีที่ ๔ ฉบับที่ ๓๖, พฤษภาคม ๒๕๓๗