ศูนย์รวมความคิด ความรู้ ประสบการณ์ ของคุณครู สมาชิกเว็บไซต์ ครูบ้านนอก.คอม ขอเป็นกำลังใจให้ทุกท่านที่ตั้งใจทำเพื่อสังคมครับ เจ้าของโพสต์นี้ กรวรรณ งามสม จากจังหวัด ชุมพร

ระบบสืบพันธุ์

โพสต์เมื่อวันที่ : 21 พ.ย. 2551 IP : เปิดอ่าน : 6573 ครั้ง คะแนนของ BLOG นี้ (56.00%-10 ผู้โหวต) ☰แชร์เลย >         Tweet ไม่พลาดข่าวการศึกษา ครูบ้านนอก Line Official กดเพิ่มเพื่อนเลย Advertisement

.....

ระบบสืบพันธุ์ในเพศหญิง

จุดประสงค์ เพื่อให้นักเรียนมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวระบบสืบพันธุ์ในเพศหญิง

เรื่อง ระบบสืบพันธุ์ในเพศหญิง
1. รังไข่ (ovary) เป็นอวัยวะสืบพันธุ์ทีสำคัญที่สุดของเพศหญิง รังไข่มีอยู่ 2 ข้าง ของมดลูกข้างละหนึ่งอัน อยู่ลึกเข้าไปในอุ้งเชิงกรานมีเยื่อยึดรังไข่ไว้ รังไข่มีนำหนักประมาณ 2 – 3 กรัมมีขนาดเท่าหัวแม่มือ ภายในรังไข่ทั้งสองข้างของเด็กแรกเกิดจะมีไข่ที่ยังไม่เจริญเต็มที่ (primary oocyte) อยู่จำนวนมาก รอบ ๆ โอโอไซต์ระยะแรกจะมีกลุ่มเซลล์ฟอลลิเคิล (follicular cell) หุ้มอยู่ เรียกโครงสร้างนี้ว่า ไพรมอร์เดียล ฟอลลิเคิล (primordial follicle)
- สร้างไข่ เมื่อถึงวัยสาว โดยโอโอไซต์จะสุกทุก ๆ เดือนโดยมีการเปลี่ยนแปลงดังนี้
1. ฮอร์โมนจากต่อมใต้สมอง คือ ฮอร์โมนกระตุ้นฟอลลิเคิลหรือ FSH จะกระตุ้นไพรมอร์เดียล ฟอลลิเคิล ให้เจริญเติบโตระยะแรก (primary follicle)
2. ฟอลลิเคิลระยะแรกจะเจริญต่อไปเป็นฟอลลิเคิลระยะที่สอง ( secondary follicle) และมีขนาดใหญ่ขึ้นมาก ไข่จะถูกดันให้ไปอยู่ตามริมของฟอลลิเคิล
ฟอลลิเคิลระยะที่สองในขั้นนี้จะเจริญเติบโตเต็มที่ กลายเป็นกราเฟียน ฟอลลิเคิล (graafian follicle) และเคลื่อนมาอยู่ขอบของรังไข่พร้อมที่จะแตกและปล่อยไข่ (โอโอไซต์ระยะที่สอง) หลุดออกมาขบวนการกราเฟียน ฟอลลิเคิลเจริญเต็มที่และแตกออกจะอยู่ภายใต้อิทธิของฮอร์โมนลูติไนซิง หรือLH ที่หลั่งมากจากต่อมใต้สมองเรียกขบานการนี้ว่า การตกไข่ (ovulation) ระยะที่ตกไข่นี้อาจสังเกตได้จากการลดอุณหภูมิของร่างกายแล้วเพิ่มขึ้น
3. ไข่ที่หลุดออกมาจะผ่านไปตามท่อนำไข่หรือปีกมดลูก โดยการโบกพัดของซีเลียที่บุเซลล์ภายในท่อและการหด – คลายตัวของท่อนำไข่ ไข่ที่ตกออกมาจากรังไข่แล้วจะมีชีวิตอยู่ได้ไม่เกิน 24 ชั่วโมง ถ้าไข่ไม่ได้ปฏิสนธิในระยะเวลาดังกล่าวก็จะสลายตัวไป ในคนโดยปกติจะเกิดการตกไข่ครั้งละฟอง โดยตกจากรังไข่ข้างซ้ายและขาวสลับกันประมาณเดือนละครั้ง แต่ถ้าตัดรังไข่ออก 1 ข้าง รังไข่ข้างที่เหลืออยู่ข้างเดียวนั้นจะทำหน้าที่ตกไข่ทุกเดือน
- สร้างฮอร์โมน รังไข่ ทำหน้าที่สร้างฮอร์โมนสำคัญ เช่น
1. ฮอร์โมนเอสโทรเจน (estrogen) สร้างมาจกกลุ่มเซลล์ที่อยู่รอบ ๆ ฟอลลิเคิลระยะแรก คือกลุ่มเซลล์ที่มีชื่อว่า ทีคา อินเทอร์นา (theca interna) ทำหน้าที่ควบคุมลักษระเพศหญิงและการเจริญเปลี่ยนแปลงของผนังชั้นในของมดลูก
2. ฮอร์โมนโพรเจสเตอโรน (progesterrone) หลังจากเกิดการตกไข่ การกระตุ้นของ LH จะทำให้กราเฟียน ฟอลลิเคิล กลายเป็นเนื้อเยื่อสีเหลือง เรียก คอร์ปัส ลูเทียม (cortus luteum) ทำหน้าที่สร้างโพรเจอสเตอโรน เพื่อควบคุมการตั้งครรภ์และยับยั้งการเจริญเติบโตของฟอลลิเคิล
2. มดลูก (uterus) เป็นอวัยวะที่อยู่ข้างหลังกระเพาะปัสสาวะมีขนาดยาวประมาณ 7 – 8 เซนติเมตร มีท่อนำไข่หรือปีกมดลูกเป็นส่วนยื่นออกมาจากตัวมดลูก มีเอ็นยึดให้อยู่กับที่ส่วนล่างของมดลูกติดตอกับช่องคลอด มดลูกทำหน้าที่สำคัญ คือ
- เป็นที่ฝังตัวของไข่ที่ถูกผสมแล้วและการเจริญของตัวอ่อนจนถึงกำหนดคลอด
- เป็นแหล่งที่ทำให้เกิดการมีประจำเดือน
- เป็นทางผ่านของตัวอสุจิเข้าไปปฏิสนธิกับไข่ที่ตอนต้นของท่อนำไข่

โครงสร้างของมดลูก ประกอบด้วยพนัง 3 ชั้น คือ
1. ชั้นนอกสุด เรียก ซีโรซา (serosa) เป็นเนื้อเยื่อเกี่ยวพันบาง ๆ
2. ชั้นกลาง เรียก ไมโอมีเทรียม (myometrium) เป็นกล้ามเนื้อเรียบผนังชั้นนี้หนาให้ความแข็งแรงมีความยืดหยุ่นสูง ขยายตัวได้หลายเท่าในระหว่างการตั้งครรภ์และหลังคลอดจะสามารถหดตัวได้เล็กเท่าเดิมที่เรียกว่า มดลูกเข้าอู่ เมื่อทารกคลอดชั้นนี้จะบีบตัวทำให้ทารกคลอดได้
3. ชั้นในสุด เรียก เอนโดมีเทรียม (endometrium) เป็นเนื้อเยื่อคล้ายฟองน้ำชั้นนี้มีการเปลี่ยนแปลงทุกในในรอบเดือน เมื่อเกิดการตั้งครรภ์เยื่อชั้นนี้เป็นชั้นที่มีการสร้างรกเพื่อเป็นแหล่งแลกเปลี่ยนก๊าซและส่งอาหารให้แก่เอ็มบริโอ