หินที่จะกล่าวถึงนี้ มีชื่อเรียกทั่วไปว่า Lithops
Lithops เป็นพืชชนิดหนึ่งในกลุ่มของพืชอวบน้ำ(Succulent plant) ชื่อนี้มีรากศัพท์มาจากภาษากรีก คือ คำว่า Lithos ซึ่งแปลว่า หิน และ -ops ซึ่งแปลว่า เหมือน ดังนั้นคำว่า Lithops จึงแปลได้ว่า เหมือนหิน ซึ่งตรงกับลักษณะของพืชชนิดนี้ เพราะพืชชนิดนี้มีลักษณะเด่นที่แตกต่างจากพืชชนิดอื่นอย่างชัดเจน กล่าวคือทั้งรูปร่าง ลักษณะ สีสัน คล้ายคลึงกับ ก้อนหิน ก้อนกรวด จนมีผู้เรียก Lithops ว่า "หินมีชีวิต" เป็นพืชขนาดเล็ก ขึ้นอยู่ในพื้นที่แห้งแล้ง และอากาศเย็นในเวลากลางคืน ส่วนใหญ่มีถิ่นกำเนิดอยู่ในประเทศนามิเบีย และประเทศแถบแอฟริกาใต้

 

Lithops gracilidelineata

พืช เหล่านี้เป็นหินก็แต่รูปร่างเท่านั้น แท้จริงภายในมีเนื้อเยื่อซึ่งอูมอิ่มไปด้วยน้ำฝนซึ่งมันสะสมเอาไว้ และน้ำเหล่านี้จะถูกปกป้องอย่างดีด้วยผิวที่เหนียวของมัน เพื่อเก็บเอาไว้ใช้ในยามแล้ง ทั้งรูปร่างและกลไกการเก็บกักน้ำของต้นไม้หินนี้ เหมาะสมกับมันในเขตทะเลทรายอันทุรกันดาร

 

Lithops โดยปกติจะมีใบอยู่เป็นคู่ มีลักษณะคล้ายกระเปาะ เมื่อมองจากด้านบนจะเห็นเป็นลักษณะกลม และมีร่องตรงกลางคล้ายรอยผ่าเป็น 2 ซีก บริเวณร่องตรงกลางภายใน จะเป็นส่วนของเนื้อเยื่อ ที่สามารถเจริญเติบโตได้ ดอก หรือใบใหม่ ก็จะงอกออกมาจากร่องระหว่างใบทั้งสอง ในช่วงฤดูหนาวจะเป็นช่วงเวลาที่ Lithops เริ่มสร้างใบคู่ใหม่ อยู่ภายในร่องดังกล่าว ซึ่งจะมีเพียง 1 คู่เท่านั้น แต่อาจมีกรณีที่ Lithops แตกหน่อ ที่ทำให้คล้ายกับว่ามีใบหลายคู่ แต่ที่จริงน่าจะเรียกว่ามีต้นเล็ก 2 ต้น อยู่ภายในร่องมากกว่า ใบใหม่จะค่อยๆเจริญออกมาให้เห็นในช่วงฤดูใบไม้ผลิ ใบใหม่ที่งอกออกมาจะมีลักษณะเป็นคู่เหมือนใบเก่า และใบเก่าที่มีอยู่จะค่อยๆเหี่่ยวไป

 

การงอกใบใหม่ของ Lithops

การงอกใบใหม่ของ Lithops (Lithops optica)

ดอกของ Lithops ส่วนใหญ่มีสีเหลืองหรือสีขาว มีเพียงบางพันธุ์ที่มีดอกสีชมพูหรือบานเย็น ดอกมักออกในช่วงปลายปี ประมาณช่วงฤดูใบไม้ร่วงถึงฤดูหนาว Lithops เป็นพืชที่ต้องการการผสมเกสรข้ามต้น

 

การออกดอกของ Lithops (Lithops julii.)

 

Lithops ส่วนใหญ่มักฝังตัวเองอยู่ในพื้นหรือวัสดุที่ใช้ปลูก และเหลือเพียงส่วนบนของใบที่โผล่ขึ้นมาเท่านั้น สำหรับบริเวณส่วนบนของใบทั้ง 2 จะมีส่วนที่ค่อนข้างโปร่งแสง เรียกกันว่า "หน้าต่าง"(window) เพื่อให้แสงสามารถส่องเข้าไปในเนื้อเยื่อภายใน ซึ่งเป็นบริเวณที่สังเคราะห์แสง

 

จุดที่เป็นจุดดึงดูดความสนใจ ของผู้ที่นิยมเพาะเลี้ยง Lithops ก็คือสีสันของใบ ที่ไม่ได้มีแค่สีเขียวเหมือนพืชอวบน้ำทั่ว ไป แต่กลับมีสีสันแตกต่างหลายหลาก เช่น สีน้ำตาล, เทา, ครีม, ม่วง และอื่นๆอีกมากมาย รวมทั้งรูปแบบและสีสันของลวดลายของสิ่งที่เรียกว่า "หน้าต่าง" ไม่ว่าจะเป็น ลายเส้น, ลายจุด, ลายกลม ฯลฯ ปัจจุบันมีมากกว่า 40 ชนิด เช่น

1. Lithops coleorum 

2.Lithops lesliei

 

3.Lithops fulviceps

 

4.Lithops hallii

 

5.Lithops helmutii

 

6.Lithops francisci

 

 

7.Lithops meyeri

 

 

8.Lithops karasmontana

 

 

 

9.Lithops aucampiae

 

10. Lithops dinteri

 

11. Lithops terricolor

 

12. Lithops dorotheae

 

13. Lithops viridis

 

14. Lithops verruculosa

 

 

Dinteranthus and crosses

 

การเพาะเลี้ยง

ในต่างประเทศ Lithops เป็น ที่นิยมปลูกกันอย่างแพร่หลาย รวมทั้งยังมีผู้เชี่ยวชาญที่พัฒนาสายพันธุ์แปลกๆขึ้นมาอย่างมากมาย เพื่อให้ได้มาซึ่งลวดลายและสีสันของใบที่สวยแปลกตา เรามักพบว่าเมล็ดและต้นก็มีการซื้อขายกันอย่างกว้างขวางใน Internet และจัดว่าเป็นไม้ที่เพาะเลี้ยงได้ง่าย ราคาไม่แพง สกุลหนึ่งเลยทีเดียว

แต่สำหรับในประเทศไทยนั้น Lithops เป็นพืชอวบน้ำที่ค่อนข้างเลี้ยงยากสกุลหนึ่ง อันเนื่องมาจากลักษณะดินฟ้าอากาศของประเทศไทย ที่เป็นแบบร้อนชื้น ไม่ค่อยเหมาะสมกับการเจริญเติบโตของ Lithops เท่าไหร่นัก มักเน่าตายเป็นส่วนใหญ่ เพราะ Lithops มีถิ่นกำเนิดอยู่ในบริเวณที่แห้งแล้ง ท่ามกลางโขดหินซึ่งกักเก็บความชื้นไว้ได้น้อย อากาศหนาวเย็นในเวลากลางคืน

สำหรับผู้เขียนชอบดูพวก Lithops มาก เพราะแปลก แต่คงไม่มีความสามารถที่จะเพาะเลี้ยงได้

เพื่อนๆที่สนใจหามาเพาะเลี้ยง สามารถเข้าไปดูวิธีเพาะเลี้ยงโดยคนไทยที่

http://sites.google.com/site/weecactus/lithop-webs-guide

 

อ่านข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่

http://th.wikipedia.org/wiki/Lithops