แสงเหนือ หรือชื่อในภาษาสากลว่า ออโรรา คือปรากฏการณ์อันแสนมหัศจรรย์ที่เกิดขึ้นบนท้องฟ้า โดยมากจะเกิดในฟากฟ้าของประเทศบริเวณขั้วโลกเหนือและใต้

ส่วนตัวผมขอยกให้เป็รปรากฏการณ์ธรรมชาติที่สวยงามที่สุดในโลก

หาก เกิดในซีกโลกเหนือเราจะเรียกว่า แสงเหนือ เกิดในซีกโลกใต้เรียกว่าแสงใต้  ลักษณะคือ การปรากฏแสงหลากสีเรืองรองบนท้องฟ้าในเวลากลางคืน

ทั้ง นี้ แสงเหนือ ออโรราเป็นตัวอย่างปรากฎการณ์ทางฟิสิกส์ที่น่าทึงและแปลกประหลาดที่สุดที่ เกิดขึ้นในอวกาศ ซึ่งมันอาจปรากฏจากสิ่งจางๆเป็นวงนิ่ง แล้วระเบิดออกมาเป็นสีต่าง ๆ พุ่งกระจายภายในเวลาไม่กี่วินาที บางครั้งจะปรากฏเหมือนมันจะแตะกับพื้น หรือในเวลาอื่นอาจเห็นมันพุ่งสูงขึ้นสู่ท้องฟ้า ทว่า อันที่จริงแล้ว แสงออโรรานั้นเกิดขึ้นที่ความสูงจากพื้นโลก (altitudes) ประมาณ 100 ถึง 200 กิโลเมตร บริเวณที่อยู่บริเวณบรรยากาศชั้นบนที่อยู่ใกล้กับอวกาศ

ใคร อยากเห็น แสงเหนือคงต้องลงทุนสักนิด แถมต้องมีโชคสักหน่อย เพราะไอ้เจ้าโอโรรา มันไม่มีมาให้เห็นบ่อยๆเหมือนรุ่งกินนํ้าหรือพระอาทิตย์ทรงกรดแน่ๆ

ในเขตที่มีการปรากฏของออโรรา สามารถเห็น แสงเหนือได้ทุกคืนที่ฟ้าโล่งในฤดูหนาว ปรากฏบ่อยครั้ง ตั้งแต่เวลา 22.00 น ถึง เที่ยงคืน

สถาน ที่เกิดออโรราเป็นบริเวณรูปไข่ (Oval-shape region) รอบๆ ขั้วแม่เหล็กของโลก โดยรูปไข่จะเบ้ไปทางด้านกลางคืนของโลก เมื่อออโรราสงบ รูปไข่จะมีเส้นผ่านศูนย์กลาง 3000 กิโลเมตร แต่เมื่อเกิดออโรรารุนแรงขึ้น รูปไข่จะกว้างขึ้นกว่า 4000 หรือ 5000 กิโลเมตร เพราะขั้วแม่เหล็กเหนือของโลกอยู่ทางตอนเหนือของแคนาดา ออโรรา โบเรลลีส (Aurora Borealis) จึงพบมากที่เส้นรุ้ง (Latitude) ที่มีประชากรอาศัยมากในซีกโลก (hemisphere) ตะวันตก ส่วนออโรราออลเตรลีส (Aurora Australis) สามารถมองเห็นได้จากเกาะทัชมาเนีย (Tasmania) และทางตอนใต้ของนิวซีแลนด์

ที่เมือง Andenes ประเทศนอร์เวย์ ถือว่ามีโอกาสชมความงามของแสงเหนือมากที่สุด เนื่องจากเห็นได้เกือบทุกคืนที่ฟ้าโล่ง ส่วน

เมือง Fairbanks รัฐอลาสกา 5 – 10 ครั้งต่อเดือน เมือง Oslo ประเทศนอร์เวย์ 3 คืนต่อเดือน และสกอตแลนด์เหนือ เดือนละครั้ง

บาง แห่งนานๆจะเกิดทีและกลายเป็นของหายากก็มี รอกันเหงือกแห้งหน่อยที่พรมแดนสหรัฐ/แคนาดา 2 – 4 ครั้งต่อปี เม็กซิโก และ เมดิเตอเรเนียน 1 – 2 ครั้งใน 10 ปี

สำหรับส่วนสุดท้ายนี่หากเห็นได้ นี่ถือเป็นบุญตามาก อย่างประเทศตอนใต้ทะเลเมดิเตอเรเนียน 1 – 2 ครั้งในศตวรรษ(100ปี นานพอๆกับสุริยุปราคาเลย) ส่วนแถบศูนย์สูตรนี่ไม่ต้องรอกันเลยเพราะเกิด 1 ครั้งในรอบ 2000 ปี(นานพอๆกับดาวหางบางดวงเคลื่นผ่านโลก)

ชื่อของ แสงเหนือ มีชื่อมากมายหลายชื่อ ทั้งชื่อทางวิทยาศาสตร์ คือ ออโรรา บอเรลลีส (Aurora Borealis) ซึ่งเป็นภาษาละติน แปลเป็นภาษาไทยได้ว่า รุ่งอรุณสีแดงแห่งทิศเหนือ ตั้งชื่อโดย กาลิเลโอ กาลิเลอิ

อนึ่ง คำว่า “Aurora Borealis” แปลว่า “แสงเหนือ” (Northern Light) ส่วน “Aurora Australis” แปลว่า “แสงใต้” (Southern Light) และคำว่า “Aurora Polaris” แปลว่า “แสงขั้วโลก” ใช้เรียกทั้งแสงเหนือและแสงใต้

ที่มาของ แสงเหนือ เป็นเรื่องทางฟิสิกส์ จะอธิบายละเอียดคงเข้าใจยาก รวบรัดเลยละกัน แสงเหนือ เกิดจากแก๊สต่างที่มีอยู่ตามธรรมชาติ เมื่อพลาสม่าวิ่งไปตามสนามแม่เหล็กแล้วชนกับอะตอมของแก๊สก็จะเกิดแสงขึ้น

ออ โรรา ไม่ได้เกิดขึ้นเฉพาะในโลกแต่ยังมีให้เห็นดาวเคราะห์ดวงอื่นที่มีชั้น บรรยากาศและสนามแม่เหล็ก(แล้วใครไปดูมาหว่า) แสงเหนือในดาวพฤหัสและดาวเสาร์ปล่อยอะตอมในบรรยากาศที่ถูกกระตุ้นโดยพลังงาน อนุภาคมีประจุล้วนเกิดจากแมกนีโตสเฟียร์ของดาวนั้นๆ แมกนีโตสเฟียร์จึงต่างจากโลกมาก รวมทั้งสีและการปรากฏของออโรราก็ไม่เหมือนกับในโลก แต่รูปไข่ยังเหมือนกับโลกอยู่  ดาวศุกร์และดาวอังคารก็มีให้เห็น แม้แต่ดวงจันทร์ก็มีกับเขาด้วย การเกิดออโรราจึงเหมือนกันทั้งระบบสุริยะจักรวาล

ในยุคกลางของยุโรป แสงเหนือถูกคิดนำไปเป็นสื่อของนักรบสวรรค์ ระลึกถึงผู้ที่ตายไปแล้วเป็นการตอบแทน ทหารนั้นมีขีวิตของเขาเพื่อพระราชาและประเทศชาติ ได้อนุญาตให้ต่อสู้ตลอดไปในskies แสงเหนือเป็นลมหายใจของ ทหารผู้กล้าหาญเหล่านี้พวกเขาสรุปการต่อสู้ของพวกเขาไๆว้ในskies แสงเหนือเป็นสัญญาณของลางร้าย พวกเขาเตือน ถึงของความโชคร้าย โรคระบาด และความตาย เมื่อเป็นสีแดงทั่ว ๆ ไปมากที่สุดที่ละติจูดต่ำพวกเขาจะเป็น สัญญาณของสงครามที่จะเกิดขึ้น

ว่ากันว่า แสงเหนือ มีผลต่อวิถีชีวิตของมนุษย์เพราะลำแสงที่เกิดขึ้นเกิดจากการผสมของปฏิกริยา ที่ผิดปกติในธรรมชาติ บ่อยครั้งที่หลังการเกิด แสงเหนือในพื้นที่ซึ่งไม่เคยเกิดมาก่อน หลังจากนั้นก็เกิดภัยพิบัติทางธรรมชาติอย่าง พายุ ดินถล่ม แผ่นดินไหว จนหลายคนเชื่อว่าหลังการเกิดแสงเหนือจะเกิดปรากฏการณ์ทางธรรมชาติบางอย่าง

ล่า สุดแสงเหนือปรากฏให้เห็นที่ประเทศจีน ทำเอาประชาชนที่นั้นตื่นตาตื่นใจกับสิ่งที่ไม่เคยพบเห็นมใาก่อนในชีวิต ทว่า หลังจากการปรากฏของแสงเหนือไม่นาน ประเทศจีนเกิดแผ่นดินขนาด8ริกเตอร์ ซึ่งถือเป็นแผ่นดินไหวครั้งร้ายแรงที่สุดครั้งหนึ่งของโลก มีผู้เสียชีวิตในเหตุการณ์นี้ประมาณแสนคน มีผู้ได้รับผลกระทบเป็นล้าน

กระนั้น ก็ยังไม่มีหลักฐานยืนยันว่าที่ชัดเจนว่า แสงเหนือ คือ สัญญาณเตือนภัยทางธรรมชาติ เพราะไม่ใช่ทุกคราวที่หลังแสงเหนือแล้วจะมีเหตุการณ์ทางธรรมชาติ

ดัง นั้น หากคิดในแง่ศิลปะ แสงเหนือ คือความงามที่ธรรมชาติใช้ท้องฟ้าเป็นผืนผ้าใบ ในการละเลงสีสันหลากหลายลงไปให้มนุษย์ได้ซึมซับถึงความงามของโลกใบนี้ ก็ในเมื่อเรายังมีอารมณ์สุนทรีได้ ทำไมธรรมชาติจะมีบ้างไม่ได้ล่ะ

หากมีโอกาสสักครั้งก็อยากไปเห็นกับตาเหมือนกัน แสงเหนือเรืองรอง งดงาม บนท้องฟ้าสดใส

เกร็ดเล็กเกร็ดน้อยเกี่ยวกับการชม แสงเหนือ
-ออโรราจะสว่างจ้าในช่วง 27 วันที่ดวงอาทิตย์หันด้านแอคทีฟ (Active Area) มาที่โลก
-ช่วงปลายฤดูใบไม้ร่วงจนถึงต้นฤดูใบไม้ผลิ ในเดือนตุลาคม กุมภาพันธ์ และ มีนาคม เป็นเดือนที่เหมาะสำหรับการชมออโรราทางซีกโลกเหนือ
-ออ โรรามีความสัมพันธ์กับจุดสุริยะ (Sun Spot) บนดวงอาทิตย์ ซึ่งเป็นวัฎจักรประมาณ 11 ปี แต่ดูเหมือนว่า จะมีการล่าช้าไป 1 ปีสำหรับการเกิดจุดดับมากที่สุดกับการเกิดออโรรามากที่สุด
-ออโรราจะปรากฏลดลง 20-30% กว่าตอนที่เกิดจุดสุริยะมากที่สุด เมื่อเกิดจุดสุริยะบนดวงอาทิตย์น้อยที่สุด
-ออ โรราจะปรากฏในแถบประเทศเมดิเตอเรเนียนเมื่อเกิดจุดสุริยะหรือมีลมสุริยะมากๆ อาจถึง 10 ปีต่อครั้ง โดยเฉลี่ยแล้วเกิด 100 ปีต่อครั้ง

มีคลิปแสงเหนือพร้อมเพลงประกอบเพราะๆมาฝากดูแล้วอย่าเคลิ้มจนหลับกันละ

http://cool.mthai.com/Aurora

สักวันจะไปชมนะ

เอ็มนินโญ

Picture : © Samuel Blanc http://www.sblanc.com