มุมมองของการวาง ตำแหน่งจุดเด่นของสวน การสร้างสรรค์งานสวนด้วยองค์ประกอบของศิลปะ ศึกษาพันธุ์ไม้ ของ สวนญี่ปุ่น สวนบาหลี และ  สวนหิน

	สวนญี่ปุ่น             การจัดสวนสไตล์ญี่ปุ่น   มีระเบียบแบแผนในการจัดแต่ง อันมีความประณีต ละเอียดอ่อน และต้องอดทน   เพราะสวนญี่ปุ่นที่ดีต้องใช้เวลาเป็นตัวช่วยให้เกิดความงาม   การสร้างสรรค์งานสวนด้วยองค์ประกอบของศิลปะ ศึกษาพันธุ์ไม้ที่ใช้เป็นส่วนหนึ่ง   แต่สิ่งที่สร้างไม่ได้ทันอกทันใจ คือความงามที่เกิดจากกาลเวลา     นั่นคือการผสมผสานกันของธรรมชาติ การเกิดตะไคร่ มอส หรือเฟินบนก้อนหิน หรือหลืบซอกทางเดิน    เป็นสิ่งที่ต้องใช้เวลานอกเหนือไปจาก      ปัจจุบันผู้คนนิยมที่จะจัดสวนญี่ปุ่นในอาคารบ้านเรือน  โดยประยุกต์เป็นสวนแบบโมเดิร์น คือ ไม่ยึดถือหลักเกณฑ์เคร่งครัดแบบสวนญี่ปุ่นโบราณ อย่างไรก็ตาม มีหลักการใหญ่ๆ ที่ยังคงยึดถือกันอยู่ พอสรุปได้ดังนี้
สวนญี่ปุ่น จะวาง ตำแหน่งจุดเด่นของสวน (Highlight)   ไว้ในที่ซึ่งคนในบ้านสามารถมองเห็นได้    ดังนั้น มุมมองของสวนญี่ปุ่นจึงเป็นการมองจากภายในสู่ภายนอก ผิดกับสวนของชาวตะวันตกซึ่งมีลักษณะตรงกันข้าม คือ จะปลูกต้นไม้ชิดอาคารเพื่อให้อาคารดูดี ดูเด่น และดูสวย   โดยไม่คำนึงถึงมุมมองจากในบ้าน แต่คำนึงถึงมุมมองของผู้คนที่อยู่นอกอาคารจะได้ชื่นชมและทำให้เจ้าของบ้านภาคภูมิใจ สวนญี่ปุ่นคำนึงถึงความงามของเนื้อแท้ของวัสดุ   ดังนั้น การใช้หิน อิฐ หรือวัสดุต่างๆ จึงเป็นไปอย่างธรรมชาติ ไม่มีการเคลือบ ฉาบ หรือประดิษฐ์  ไม่มีการใช้รูปปั้น รูปหล่อ ที่เหมือนของจริง (realistic) มาประดับสวน ไม่ใช้พรรณไม้ประเภทใบใหญ่มาก เช่น ปาล์มพัด หรือตาลมาประดับสวน   แต่ในสวนแบบ Modern Japanese Garden อาจใช้ปาล์มพันธุ์เล็ก เช่น ปาล์มไผ่ ปาล์มสิบสองปันนา และ จั๋ง ได้บ้าง
สวนญี่ปุ่นมักจะมี open terraceที่เป็นตัวเชื่อมระหว่างพื้นที่ภายในอาคาร กับพื้นที่ภายนอก องค์ประกอบที่มักจะพบในสวนญี่ปุ่น คือ ตะเกียงหิน (stone lantern) ซึ่งวัตถุประสงค์เดิมใช้เพื่อให้แสงสว่างในสวนยามค่ำคืน ต่อมาได้กลายเป็นเอกลักษณ์ที่สำคัญประการหนึ่งของงานประติมากรรมในสวนแบบญี่ปุ่น การคำนึงถึงความสอดคล้องสัมพันธ์ระหว่าง ที่ว่าง เวลา และ มิติในการมอง นับเป็นเสน่ห์ประการหนึ่งของสวนแบบญี่ปุ่น คือมีลักษณะที่ค่อยๆ เผยแสดงให้เห็นการเปลี่ยนแปลงของที่ว่างที่แตกต่างกันไปในแต่ละมุมมอง สวนญี่ปุ่นมีปฏิสัมพันธ์กับแทบทุกสัมผัสของมนุษย์ โดยสื่อผ่าน สี รูปทรง เส้นสาย ผิวสัมผัสของหิน ทราย ก้อนกรวด หินปูทางเดิน (stepping stone) ตลอดจนกลิ่นละมุนของดอกไม้และต้นสน
สวนบาหลี : ศรัทธา ความเชื่อและความงาม      ปัจจุบันสวนสไตล์บาหลี กำลังเป็นที่นิยมจัดกันทั่วไป ทั้งในโรงแรม รีสอร์ต และบ้านอยู่อาศัย ด้วยความมีเสน่ห์เฉพาะตัวของสวนสไตล์นี้ ที่ผสมผสานวัฒนะธรรม ความเชื่อ กับความชุ่มชื่นของสวนน้ำ สวนบาหลี มีลักษณะโดย พื้นฐานเหมือนกับ สวนเมืองร้อน โดยทั่วไป กล่าวคือ ลักษณะพันธุ์ไม้ ที่ใช้เป็น พันธุ์ไม้ ในตระกูลใกล้เคียงกับ พันธุ์ไม้ ที่ใช้ใน สวนเมืองร้อน เช่น ชบา กล้วยประดับ เฮลิโคเนีย พลับพลึง ลั่นทม โกสน เฟินชนิดต่างๆ ไผ่ ปาล์ม และไม้น้ำต่างๆ กก บัว คล้าน้ำ เนื่องด้วย ชาวบาหลี มี
ความเชื่อว่า ต้นไม้และพืชพันธุ์ต่างๆ มีชีวิตและวิญญาณ ส่วนต่างๆ ของต้นไม้จึงมักถูกนำมาใช้ทั้งเพื่อเป็น ยารักษาโรค และเพื่อใช้ในงานพิธีกรรมต่างๆ เนื่องจากบรรยากาศของ วิถีชีวิตแบบบาหลี เกี่ยวพันกับความเชื่อทางศาสนาและวิถีชีวิตประจำวันอยู่มาก ประติมากรรมรูปสลักต่างๆ ทั้งรูปคน สัตว์ อมนุษย์ จึงถูกนำมาจัดประดับเพื่อให้เกิด บรรยากาศเกี่ยวพันกับ การดำเนินชีวิตของชาวบาหลี ไม้ที่นำมาใช้ใน งานประติมากรรม มีการแบ่งประเภทเป็นหลายประเภท โดยแบ่งตามคุณสมบัติสำคัญ ได้แก่ ความสวยงาม ความศักดิ์สิทธิ์ ความแข็งแรงคงทน และ ความอ่อนของเนื้อไม้สำหรับใช้ใน การแกะสลัก อาทิ ไม้ขนุน นิยมนำมาทำศาลสักการะ หน้ากาก และของใช้ในพิธีกรรมต่างๆ มีการใช้ส่วนประกอบ ทางสถาปัตยกรรม
อาทิ ซุ้มประตู กำแพง เป็นบริเวณแบ่งสัดส่วนใน สวนไม้ไผ่ เป็นวัสดุสำคัญที่นิยมใช้ใน การก่อสร้าง หลังคาของอาคาร พื้นถิ่นนิยมมุงด้วยกก โดยเฉพาะต้นอลัง-อลัง เป็นชนิดที่นิยมใช้กับ ศาสนสถานต่างๆ ลักษณะอย่างหนึ่งของสวนบาหลี คือ การใช้สระน้ำ คูน้ำ ให้เป็นเครื่องสะท้อนภาพต่างๆ ที่ปรากฏในสวน สวนน้ำในบาหลี นิยมทำเป็นบ่อรูปทรงสี่เหลี่ยม ค่อนข้างตื้น และปลูกไม้น้ำชนิดต่างๆ  ทั้งนี้ ลักษณะสำคัญของ สวนแบบบาหลี คือ ควรมีความร่มครื้มด้วย
สวนหิน Rock garden      สวนหิน Rock garden เป็นสวนที่ใช้หินและกรวดเป็นองค์ประกอบหลักในการจัด โดยเลือกใช้ความหลากหลายจาก ลักษณะและชนิดของหิน ที่แตกต่างกันทั้งสี รูปร่าง และผิวสัมผัส จากนั้นก็นำต้นไม้ มาปลูกประกอบ ให้มีความสัมพันธ์และกลมกลืน กับหินที่เรา จัดวาง อาจจะจัดบนพื้นที่ราบเรียบ หรือเป็นชั้นเป็นเนินก็แล้วแต่นักออกแบบจะสร้างสรรค์ขึ้นมา ซึ่งแนวคิดนี้ ก็คงหนีไม่พ้นจาก การนำรูปแบบธรรมชาติ เช่น โขดหิน เนินเขา เกาะแก่ง ลำธาร หรือน้ำตก ถอดถ่ายจำลอง เอามาจัดวาง ให้เหมาะสมกับสถานที่ ที่เราจะจัดอาจวางหินรูปตั้งบ้าง นอนบ้าง ก็แล้วแต่ความเหมาะสม จากนั้นก็นำต้นไม้ มาจัดประกอบ หรืออาจมีวัสดุอื่น ๆ อีก ก็แล้วแต่ ความต้องการ บางกรณีสถานที่อาจจะอยู่ในสภาพแวดล้อมที่ดีอยู่แล้ว เช่น บ้านพักในชนบทที่ติดกับเขา และธรรมชาติดังกล่าว นักออกแบบสวน อาจจัดบริเวณให้สอดคล้องไปกับธรรมชาติรอบด้าน เช่น หักร้างถางพงเคลียร์พื้นที่รอบ ๆ บริเวณที่พัก คงสภาพหิน หินหรือเนิน ที่เป็นธรรมชาติเอาไว้ และนำต้นไม้ไปแต่งประกอบ แต่อย่างไรก็ต้องคงสภาพของเดิม ตามธรรมชาติ เอาไว้ ซึ่งก็จะเป็นอีกรูปหนึ่ง ลักษณะสวนหินนี้ก็นิยมทางประเทศแถบยุโรปมาก่อนเรียกว่า Rock Garden สร้างความรู้สึก ให้เห็นถึง ความเป็นปึกแผ่นมีพลังสนุกสนาน ทางแถบเอเชีย จีน และญี่ปุ่นก็นิยมจัดเช่นกัน
โดยเฉพาะ สวนหินของญี่ปุ่น ซึ่งมักจะเรียกกันว่า Stone Garden ลักษณะสวนหินของญี่ปุ่นจะเป็นลักษณะพิเศษคือ นอกจากสวนหิน ที่เป็นลักษณะ ลอกเลียนธรรมชาติ แล้วยังมี สวนหินที่เป็น ลักษณะจินตนาการ ให้ผู้รับได้ใช้ฝึกสมาธิตามลัทธิเซน จะเป็นการจัดในพื้นราบจัดวางหินเป็นกลุ่มเป็นก้อน สมมุติแทนโขดเขาและเกาะแก่ง มีกรวดล้อมรอบ ทำ ริ้วรอยลวดลาย คล้ายสายน้ำและคลื่น สวนหินลักษณะนี้ จะไม่นิยมใช้ต้นไม้ มาประกอบเลย จะดูนิ่งให้ใช้ฝึกสมาธิได้เต็มที่

<< ย้อนกลับ

Advertisement