เห็นขนุนหนามหนาไม่น่ากิน แต่รสกลิ่นภายในชอบใจคน
เหมือนรูปชั่วใจดีเจ้าพี่เอ๋ย ไม่เลือกเลยสุดแท้แต่กุศล
ที่รูปดีใจชั่วตัวซุกซน ไม่เป็นผลคบยากลำบากใจฯ
จากนิราศพระประธม
· อันมนุษย์สุดจะเชื่อมันเหลือปด พูดสะบถแล้วสะบัดไม่ขัดสน
เพราะแต่คำน้ำจิตคิดประจญ ปากเป็นผลใจเป็นพาลเหลือมารยา
ใครหลงลิ้นกินลูกยอก็พอม้วย ต้องตายด้วยปากมนุษย์ที่มุสา
คนทุกวันมันมิซื่อถือสัจจา สู้สัตว์ป่าก็ไม่ได้ใจลำพองฯ
จากเรื่องโคบุตร
· โบราณว่าถ้าเหลือกำลังลาก จงออกปากบอกแขกช่วยแบกหามฯ
· อันรูปรสกลิ่นเสียงเคียงสัมผัส ที่คฤหัสถ์หวงแหนไม่แก่นสาร
ครั้นระงับดับขันธสันดาน ย่อมสาธารณ์เปื่อยเน่าเสียเปล่าดายฯ
· ถึงคับที่มีผู้ว่าอยู่ได้ แต่คับใจอยู่ยากลำบากเหลือฯ
· เป็นสาวแส้แร่วิ่งมาชิงผัว อันความชั่วดังเอามีดเข้ากรีดหิน
ถึงจะคิดปิดหน้าสิ้นฟ้าดิน ก็ไม่สิ้นสุดอายเป็นลายลือฯ
· บาทหลวงว่าวิสัยในมนุษย์ ฟันจะหลุดแล้วก็ห้ามปรามไม่ไหว
ห้ามเกศาว่าอย่าหงอกยังนอกใจ มันขืนหงอกออกจนได้มันไม่ฟัง
· ด้วยวิสัยในประเทศทุกเขตแค้วน ถึงโกรธแค้นความรักย่อมหักหาย
อันความจริงหญิงก็ม้วยลงด้วยชาย ชายก็ตายลงด้วยหญิงจริงดังนี้ฯ
· แล้วสอนว่าอย่าไว้ใจมนุษย์ |
มันแสนสุดลึกล้ำเหลือกำหนด |
ถึงเถาวัลย์พันเกี่ยวที่เลี้ยวลด |
ก็ไม่คดเหมือนหนึ่งในน้ำใจคน |
มนุษย์นี้ที่รักอยู่สองสถาน |
บิดามารดารักมักเป็นผล |
ที่พึ่งหนึ่งพึ่งได้แต่กายตน |
เกิดเป็นคนคิดเห็นจึงเจรจา |
แม้นใครรักรักมั่งชังชังตอบ |
ให้รอบคอบคิดอ่านนะหลานหนา |
รู้สิ่งไรไม่สู้รู้วิชา |
รู้รักษาตัวรอดเป็นยอดดีฯ |
จากพระอภัยมณี
· หนึ่งนักปราชญ์ราชครูซึ่งรู้หลัก อย่าถือศักดิ์สนทนาอัชฌาสัย
อุตส่าห์ถามตามประสงค์จำนงใน จึงจักได้รู้รอบประกอบการฯ
· อันโซ่ตรวนพรวนพันมันไม่อยู่ คงหนีสู้ซ่อนหมุนในฝุ่นผง
แม้ผูกใจไว้ด้วยปากไม่จากองค์ อุตส่าห์ทรงทราบแบบที่แยบคายฯ
· จับให้มั่นคั้นหมายให้วายวอด ช่วยให้รอดรักให้ชิดพิสมัย
ตัดให้ขาดปรารถนาหาสิ่งใด เพียรจงได้ดังประสงค์คงจะดีฯ
จากเพลงยาวถวายโอวาท
· โบราณท่านสมมุติมนุษย์นี้ ยากแล้วมีใหม่สำเร็จถึงเจ็ดหน
ที่ทุกข์โศกโรคร้อนค่อยผ่อนปรน คงจะพ้นโทษทัณฑ์ไม่บรรลัยฯ
· รู้อะไรก็ไม่สู้รู้วิชา ไปเบื้องหน้าเติบใหญ่จะให้คุณฯ
จากขุนช้างขุนแผน
· เป็นมนุษย์สุดนิยมที่ลมปาก |
จะได้ยากโหยหิวเพราะชิวหา |
แม้นพูดดีมีคนเขาเมตตา |
จะพูดจาพิเคราะห์ให้เหมาะความ |
· คลองคดลดเลี้ยวล้วน หลักตอ
เกะกะระเรือรอ ร่องน้ำ
คดคลองช่องแคบพอ พายถ่อ พ่อเอย
คนคดลดเลี้ยวล้ำ กว่าน้ำลำคลองฯ |
สุภาษิตสอนหญิง
จากนิราศสุพรรณ
|
คำสอนของครูสุนทรภู่ ให้ข้อคิด และแสดงสัจธรรมของโลกที่เราสามารถนำมาใช้ได้ทุกยุคทุกสมัยตลอดมา ......