บทคัดย่อ
 
 การวิจัยครั้งนี้มีความมุ่งหมายเพื่อพัฒนาบุคลากรโรงเรียนบ้านมหิงษาราม  อำเภอสุวรรณภูมิ  จังหวัดร้อยเอ็ด  ให้มีความรู้ความเข้าใจและสามารถจัดการเรียนเรียนการสอนแบบโครงงานได้โดยใช้หลักการวิจัยปฏิบัติการ  (Action  Research)  ตามแนวคิดของเคมมิส  และแมกแทกการ์ท  (Kemmis  and  McTaggart)  ดำเนินการเป็น  2  วงรอบ  แต่ละวงรอบประกอบด้วย  การวางแผน  (Planning)  การปฏิบัติ  (Action)  การสังเกต  (Observation)  และการสะท้อนผล (Reflection)  กลุ่มผู้ร่วมวิจัย  จำนวน  4  คน  ได้แก่  ผู้วิจัย  และผู้ร่วมวิจัยซึ่งเป็นครูโรงเรียนบ้านมหิงษาราม  จำนวน  3  คน  ที่สมัครใจเข้าร่วมการพัฒนา  กลุ่มผู้ให้ข้อมูล  จำนวน  46  คน  ด้แก่  นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่  4-6  จำนวน  44  คน  และวิทยากร  จำนวน  2  คน   เครื่องมือ           ที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล  ได้แก่  แบบทดสอบ  แบบสัมภาษณ์  แบบสังเกต  แบบบันทึก  และแบบประเมินแผนการจัดการเรียนรู้  การตรวจสอบข้อมูลใช้เทคนิคการตรวจสอบแบบหลายมิติ   วิเคราะห์และนำเสนอผลการวิจัยโดยวิธีพรรณนา
 ผลการวิจัยก่อนดำเนินการพัฒนา กระบวนการในการจัดการเรียนการสอนของครูโรงเรียนบ้านมหิงษาราม  พบว่า  ครูยังขาดความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับการจัดการเรียนรู้แบบโครงงาน การเขียนแผนการจัดการเรียนรู้แบบโครงงาน  และไม่มีทักษะในการสอนแบบโครงงาน  ส่งผลให้ไม่สามารถจัดกิจกรรมการเรียนการสอนได้อย่างมีประสิทธิภาพ  ผู้วิจัยได้วางแผนการพัฒนาโดยใช้ หลักการวิจัยปฏิบัติการ  (Action  Research)  ใช้กลยุทธ์ในการพัฒนา  4  กลยุทธ์  คือ การศึกษาเอกสาร  การประชุมเชิงปฏิบัติการ    การศึกษาดูงาน  และการนิเทศ  ดำเนินการพัฒนา  2  วงรอบ  ดังนี้
  วงรอบที่  1  (1)  ผลจากการศึกษาเอกสาร  ด้วยกิจกรรมมอบหมายงานและการประชุมกลุ่มย่อยร่วมกัน  ทําให้กลุ่มผู้ร่วมวิจัยวมวิจัยมีความรู้ความเข้าใจและมองเห็นรายละเอียดการจัดการเรียนการสอนที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ  หลักการเขียนแผนการจัดการเรียนรู้แบบโครงงาน  5  ขั้นตอน แต่ยังขาดทักษะและความมั่นใจที่จะนำไปสู่การปฏิบัติจริง  โดยเฉพาะการการเขียนแผน  การจัด การเรียนรู้แบบโครงงาน  (2)  การประชุมเชิงปฏิบัติการ  โดยใช้กิจกรรมการทดสอบก่อนและหลังการประชุมการบรรยายให้ความรู้และการฝึกปฏิบัติ  ซึ่งได้ข้อค้นพบว่าหลังจากการประชุม      เชิงปฏิบัติการสูงกว่าก่อนการประชุมเชิงปฏิบัติการ  และสามารถเขียนแผนการสอนได้  แต่ยังขาดความมั่นใจบางขั้นตอนในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนเนื่องจากขาดความพร้อมหลายด้าน 
(3)  การศึกษาดูงานโรงเรียนที่ประสบผลสำคัญในการจัดการเรียนการสอนที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญแบบโครงงานคือโรงเรียนเมืองทุ่งวิทยา  อำเภอสุวรรณภูมิ  จังหวัดร้อยเอ็ด  หลังจากการศึกษาดูงานทำให้กลุ่มผู้ร่วมวิจัยได้รับความรู้และประสบการณ์จากการจัดกิจกรรมการเรียนรู้แบบโครงงานที่หลากหลายวิธี  สามารถนำมาใช้ประยุกต์ให้เกิดการพัฒนาในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้แบบ  โครงงานของตนเองตามขั้นตอนทั้ง  5  ขั้นตอนได้เป็นอย่างดี  (4)  การนิเทศภายใน  ด้วยกิจกรรม  การนิเทศแผนการจัดการเรียนรู้และกิจกรรมการสาธิตการจัดการเรียนรู้ในชั้นเรียน  ทำให้กลุ่มผู้ร่วมวิจัยมีความรู้ความเข้าใจในด้านการจัดการเรียนรู้แบบโครงงาน  สามารถเขียนแผนการจัดการเรียนรู้แบบโครงงานได้  แต่การพัฒนาในวงรอบที่  1  ยังค้นพบปัญหาคือ  กลุ่มผู้วิจัยยังขาดความมั่นใจในการเขียนรายงานโครงงาน  การนำเสนอผลงานโครงงาน  ซึ่งยังไม่มีการดำเนินการอย่างจริงจัง  ควรดำเนินการพัฒนาปรับปรุงในวงรอบที่  2  ต่อไปให้ดียิ่งขึ้น
  วงรอบที่  2  โดยจัดกิจกรรมการนิเทศการสอนและการนิเทศแนะนำให้คำปรึกษา  ผู้วิจัยดำเนินการเก็บรวบรวมข้อมูลจากแบบสังเกตและแบบสัมภาษณ์  ทำให้ได้ข้อมูลที่พบว่า  การใช้กลยุทธ์การนิเทศแบบต่อเนื่องจะทำให้กลุ่มผู้ร่วมวิจัยทุกคนเกิดความรู้ความเข้าใจในการเขียนรายงานตลอดทั้งได้รู้จักวิธีการที่จะนำโครงงานที่มีความสมบูรณ์ไปจัดนิทรรศการแสดงผลงาน  ให้นักเรียนได้รู้จักวิธีการจัดทำโครงงาน  และการนำโครงงานไปใช้ในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้แบบโครงงานได้ดียิ่งขึ้น  ส่วนการนิเทศแนะนำให้คำปรึกษาพบว่า  กลุ่มผู้ร่วมวิจัยมีความตื่นตัว  กระตือรือร้น และได้เทคนิควิธีการในการจัดการเรียนการสอนแบบโครงงานมากขึ้น  ผลจากการพัฒนาทั้ง   2  วงรอบ  ทำให้กลุ่มผู้ร่วมวิจัยซึ่งเป็นบุคลากรของโรงเรียนบ้านมหิงษาราม  อำเภอสุวรรณภูมิ  จังหวัดร้อยเอ็ด  มีการพัฒนาในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้มากยิ่งขึ้น  นักเรียนสามารถจัดทำโครงงานแต่ละงานได้อย่างเหมาะสมกับสภาพแวดล้อมและความต้องการ เป็นไปตามแนวทางแห่งพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ  พ.ศ.  2542  และฉบับแก้ไข  พ.ศ.  2545  ที่มุ่งเน้นการจัดกิจกรรม   การเรียนรู้ที่มุ่งเน้นผู้เรียนเป็นสำคัญได้อย่างมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น

Advertisement