(ที่มาภาพ ครอบครู )


           การไหว้ครูดนตรีไทยนิยมจัดเป็นประจำทุกปีเพื่อน้อมรำลึกถึงพระคุณของคุณครูอาจารย์ การทำบุญอุทิศแด่ครู การพบปะสังสรรค์ระหว่างศิษย์ พิธีไหว้ครูดนตรีไทยจึงเป็นพิธีใหญ่ มีการตั้งหน้าโขนซึ่งเป็นศีรษะครูเทพเจ้า เครื่องดนตรี มีเครื่องสังเวยบูชากระยาบวช มีครูผู้ใหญ่เป็นพิธีกรประกอบพิธีกรรมไหว้ครู มีบทอ่านโองการ คำไหว้ครู มีเพลงหน้าพาทย์บรรเลงตามขั้นตอน หลังพิธี แล้วมีพิธีครอบ สำหรับผู้ที่ต้องการเรียนเพลงครู และพิธีรับมอบ สำหรับผู้ที่ศึกษาสำเร็จ เพื่อไปเป็นครูสอนผู้อื่นต่อไป

           
          สำหรับ ครูเทพเจ้า ที่ศิลปินนักดนตรีไทย ให้ความเคารพนับถือ  ตามความเชื่อของ ศาสนาพราหมณ์-ฮินดู  ซึ่งความเชื่อ ดังกล่าว เป็นการแสดงความเคารพนับถือ  ความกตัญญูกตเวทิตาคุณต่อเทพเจ้าแห่งดนตรี  ที่สร้างงานศิลปะดนตรีเป็นเลิศในการบรรเลงเพลงด้วยเครื่องดนตรีและการขับร้องต่าง ๆ  เทพเจ้าที่นับถือในทางดนตรีไทย ได้แก่
       

( ที่มาภาพ พระวิศณุกรรม )

            พระวิศณุกรรม   เป็นเจ้าแห่งช่างทุกประเภททั้งช่างเขียน  ช่างปั้น  ช่างก่อสร้าง  ในคัมภีร์นาฏศาสตร์ตอนที่พระภรตฤษีรับเทวโองการจากพระมหาพรหม  ให้เริ่มวิธีการแสดงละคร  พระภรตฤษีได้ขอให้พระวิศณุกรรมสร้างโรงละคร  พระวิศณุกรรมจึงออกแบบสร้างโรงละครไว้  และสอนให้ชาวเมืองมนุษย์รู้จักร้องรำทำเพลง

                                                                 ( ที่มาภาพ พระปัญจสีขร )

          พระปัญจสีขร   เทพเจ้าผู้มีความเป็นเลิศด้านการดีดพิณและการขับลำ  ในอดีตชาติพระปัญจสีขรเป็นเด็กเลี้ยงโคไว้ผม  5  แหยม  มีชื่อเรียกว่า  “ปัญจสิขะ” เป็นผู้มีความเลื่อมใสศรัทธาในการสร้างกุศล ได้สร้างการสาธารณสถาน เช่น ศาลา สระน้ำ ถนน ยานพาหนะ แต่ต้องตายขณะอยู่ในวัยหนุ่ม จึงไปเกิดเป็นเทพบุตรในชั้นจาตุมหาราช มีร่างกายเป็นสีทอง มีมงกุฎห้ายอด

     ( ที่มาภาพ พระปรคนธรรพ )

           พระปรคนธรรพ  เทพเจ้าผู้เป็นยอดแห่งคนธรรพ์ นามที่แท้จริง คือ พระนารทมุนี เป็นผู้คิดและสร้างพิณคันแรกขึ้น มีความชำนาญในการขับร้องและบรรเลงดนตรีทำหน้าที่เป็นพนักงานขับร้องและบรรเลงดนตรีกล่อมพระเป็นเจ้าและเทพยนิกร พระนารทมุนีเป็นครูเฒ่าของพวกคนธรรพ์

 
( ที่มาภาพ ครูผู้ประกอบพิธี )

          ประเพณี การไหว้ครูมีมาแต่โบราณ คนไทยเป็นคนที่มีกตัญญูอย่างแรงกล้า และได้รับการอบรมต่อๆกันมาให้เป็นผู้มีกตัญญูต่อผู้มีพระคุณ การที่จะกระทำ กิจการใดๆ ก็ต้องได้รับคำแนะนำจากครู แม้แต่การเลียนแบบหรือลักจำเขามาก็ ต้องเคารพผู้ให้กำเนิด หรือประดิษฐ์สิ่งนั้น ในการศึกษาศิลปวิทยาการต่างๆ ต้องมีการไหว้ครูก่อนทั้งนั้น การไหว้ครูถือว่ามีความสำคัญมาก โดยเฉพาะ อย่างยิ่งในการเรียนศิลปการดนตรี และนาฏศิลป์ เป็นพิธีการที่ค่อนข้างยิ่งใหญ่ และมีพิธีรีตองมากกว่าการไหว้ครูทางหนังสือ โดยพิธีการจะเริ่มในตอนเย็นวันพุธ จะมีการสวดมนต์เย็น เช้าวันพฤหัสบดี ก็จะมีพิธีทำบุญตักบาตร พิธีบวงสรวงสิ่งศักดิ์สิทธิ์  จากนั้นจึงเริ่มพิธีอ่านโองการโดยครูผู้ประกอบพิธีไหว้ครูจะเชิญครูเทพแต่ละองค์ อัญเชิญมารับเครื่องสังเวย แล้วส่งครูกลับ โดยจะมีวงปี่พาทย์บรรเลงเพลงหน้าพาทย์ สลับการอ่านโองการ จนเสร็จพิธีการ

( ที่มาภาพ เจิมหน้าผาก )

        พิธี การไหว้ครูทางศิลปะนั้น ได้มีการถือปฏิบัติกันเคร่งครัด มีการบรรเลงประกอบพิธีด้วยวงปี่พาทย์ ด้วยเพลงหน้าพาทย์  เป็นเพลง ที่ศักดิ์สิทธิ์  ซึ่งถือว่าถ้ายังไม่ได้เข้าพิธีไหว้ครู และพิธีครอบครู ก็ยังไม่สามารถเริ่มเรียนได้ เพราะเชื่อกันว่าจะเกิดผลร้ายแก่ครูผู้สอน และแก่ศิษย์เองด้วย

( ที่มาภาพ ผู้ร่วมพิธี )

          การที่ได้ประกอบพิธีไหว้ครูตามประเพณีที่ถูกต้องนั้นทำให้ได้รักษาประเพณีอันเป็นวัฒนธรรมอันดีของไทยไว้ให้สืบต่อไป   อีกทั้งได้แสดงออกซึ่งความกตัญญูกตเวที อันเป็นเครื่องหมายของคนดีที่เป็นแบบอย่างในการส่งเสริมให้ศิษย์รุ่นต่อ ๆ ไปรู้สึกกตัญญูกตเวทีต่อครูบาอาจารย์   นอกจากนี้ยังเป็นการบำรุงขวัญของผู้ที่ได้ร่วมพิธีไหว้ครูและครอบครู เกิดความมั่นใจ เชื่อมั่น เพราะว่าได้กระทำพิธีต่าง ๆ ครบถ้วนตามแบบแผนแล้ว  เวลาที่จะปฏิบัติ หรือเรียนจิตใจจะมีสมาธิ สติที่ดี   และยังเป็นการเสริมความสามัคคี ระหว่างนักดนตรี ดุริยางคศิลปินด้วยกัน เพราะในการประกอบพิธีไหว้ครู นั้น บรรดานักดนตรีทั้งหลาย แม้จะอยู่คนละคณะ หรืออยู่กันต่างถิ่นที่ ก็มักจะมาร่วมในพิธีไหว้ครูด้วยกัน ได้พบปะสังสรรค์ กันเป็นอันดี เป็นการเชื่อมประสานกันอย่างแน่นแฟ้น เป็นการจรรโลง พิธีการอันดีงามตามแบบแผนต่อไป  ( ที่มาข้อมูล )

   ######################

อ้างอิงแหล่งที่มา

  www.bu.ac.th
 www.oknation.net
www.blogspot.com
www.gotoknow.org 
www.sg.ac.th
www.rmutphysics.com
www.
lh4.ggpht.comwww.variety.teenee.com