วิถีชีวิตของคนไทยนั้นมักแฝงไปด้วยความเชื่อต่างๆนานา ซึ่งความเชื่อเหล่านี้เป็นบ่อเกิดแห่งวัฒนธรรมอันดีงาม โดยสอดแทรกเข้าปในรูปแบบการดำรงชีวิต ถ่ายทอดออกมาในชีวิตประจำวันที่เรานั้นได้พบเห็นกันอยู่ทั่วไปค่ะ

ดังตัวอย่างที่จะหยิบยกมาด้านล่าง ซึ่งก็เป็นตัวอย่างของการถ่ายทอดวัฒนธรรมอันดีงามของเราเช่นกันค่ะ

ลายนกยูง
      นกยูงเป็นสัญลักษณ์ของความสวยงาม เป็นสัญลักษณ์ของความอุดมสมบูรณ์ลายนกยูงนี้ปรากฏอยู่ในลายมัดหมี่ตั้งแต่สมัยก่อนมาจนถึงปัจจุบัน

ผีเสื้อ
     ผีเสื้อนี้ชาวบ้านมีความเชื่อว่าเป็นสัตว์ที่มีความสวยงามและรักอิสระความสงบถ้านำเอามาเป็นลายของผ้าแล้วจะทำให้คนนั้นมีนิสัยเหมือนกับผีเสื้อคือมีทั้งความสวยงามและความสงบเรียบร้อย

ลายพังพอน
     ชาวบ้านมีความเชื่อว่าพังพอนเป็นสัตว์ที่มีความอดทนและแก่งกล้าที่เอาชนะงูได้ทั้ง ๆที่งูเป็นสัตว์ที่มีพิษมากพังพอนยังเอาชนะได้สิ่งเหล่านี้ทำให้ชาวบ้านนำเอามาเป็นลายในการมัดหมี่การทำลายนี้เพื่อจะให้คนได้สำนึกตนว่า จะต้องมีความอดทนต่อสิ่งต่าง ๆที่อยู่รอบด้าน และพร้อมที่จะเผชิญกับปัญหาต่าง ๆ ต่อไป

ลายเขี้ยวปลา
     ชาวบ้านมีความเชื่อว่าการที่เอาลายสัตว์น้ำที่เห็นอยู่ทุกวันมาทำเป็นลายแล้วคงจะสวยงามซึ่งช่างผู้มัดหมี่ว่า เกิดจากความคิดของตนเองที่ไปเห็นและมีประสบการณ์ในการนำอาปลามาประกอบอาหาร เห็นว่า เขี้ยวปลาสวยดีจึงนำเอามาทำเป็น ลายของผ้ามัดหมี่และผ้าขิด

ลายแมงป่อง
     ชาวบ้านมีความเชื่อว่า สัตว์ตัวเล็กนิดเดียว ทำไมจึงมีพิษมากมายนักสามารถทำให้คนอื่นได้รับความเจ็บปวดได้ การที่ชาวบ้านนำเอามาทำเป็นลายนี้ก็เพราะว่าจะได้ข่มขวัญศัตรู อีกประการหนึ่งคือเป็นการแสดงฝีมือในการมัดหมี่ลายนี้เพราะ เป็นลายที่ละเอียดและมีความประณีตมาก

ลายปีกไก่
    การทำลายปีกไก่ของผ้ามัดหมี่และผ้าขิดชาวบ้านบอกว่าปีกไก่เวลากางปีกออกมาจะสวยงามมากแสดงความเป็นเอกลัษณ์และทรนงในตัวเองฉะนั้นชาวบ้านจึงได้นำเอาลักษณะของปีกไก่มาเป็นลายของผ้ามัดหมี่และผ้าขิด

ลายม้า
     ม้าเป็นพาหนะที่ดีที่สุดของคนและเป็นสัตว์ที่อยู่ใกล้กับคนมากที่สุดมีความอดทนเป็นเลิศลักษณะเหล่านี้จึงทำให้คนสมัยก่อนเอามาเป็นแบบอย่างในการดำรงชีวิตหรือเอามาทำลาย ลายสิงโต

สิงโต
     เป็นสัตว์ที่ชาวบ้านมีความเชื่อว่าเป็นเทพเจ้าแห่งสัตว์ป่าซึ่งแสดงความมีอำนาจมีวาสนาอยู่ในตัวฉะนั้นถ้าคนใดจะทอผ้าสำหรับคนที่เรานับถือและเป็น เจ้าใหญ่นายโตจะต้องทอด้วยลายสิงโตหรือถ้าใครได้ใส่ผ้าที่ทอด้วยลายสิงโตก็แสดงว่าคนนั้นเป็นคนที่มีวาสนา มีคนนับหน้าถือตาเป็นอย่างมาก

ลายเสือ
     เสือเป็นสัญลักษณ์ของความยำเกรง ความหยิ่งผยองความมีศักดิ์ศรี ดังนั้นชาวบ้านจึงมีความเชื่อเกี่ยวกับ เรื่องนี้มากจึงได้นำเอาลายเสือมาทอเป็นลายของผ้าเพื่อจะได้ให้ผ้าชนิดนี้ที่มีไว้ในครอบครัวรักในศักดิ์ศรีใครจะมาดูหมิ่นไม่ได้ เป็นอันขาด

ลายช้าง
     ช้างเป็นสัตว์ที่เป็นสัญลักษณ์ของความเป็นใหญ่เป็นโตของผู้ที่ใฝ่ฝันและสัญลักษณ์ของความอุดมสมบูรณ์ ความมั่งมีศรีสุขถ้าใครได้สัมผัสกับสัตว์ประเภทนี้แล้วจะมีความรุ่งเรืองการประกอบอาชีพก็จะมีความมั่นคง

ลายงูเหลือม
    งูเหลือมเป็นงูที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในบรรดางูทั้งหลายชาวบ้านจึงมีความเชื่อเกี่ยวกับเรื่องงูนี้มากคือถ้าจะเอางูมาทำเป็นลายของผ้ามัดหมี่และผ้าขิดแล้วจะต้องดูก่อนว่าความเหมาะสมกับกิจอันนั้นหรือไม่

     แต่สำหรับหญิงที่แต่งงานแล้วสามารถสวมใส่ได้โดยไม่มีใครว่าได้เพราะหญิงที่แต่งงานแล้วพร้อมที่จะเผชิญกับปัญหาและสามารถแก้ปัญหาได้อีกอย่างหนึ่ง ถือว่าหญิงแต่งงานนั้น เป็นคนสมบูรณ์แล้วในชีวิตดังนั้นลายงจะไม่ทอปนเปกันเป็นอันขาด








ที่มา : พิพิธภัณฑ์ผ้า มหาวิทยาลัยนเรศวร http://www.thaitextilemuseum.com