ลักษณะของช้างดี

ลักษณะของช้างดี โดย นายอำนวย คอวนิช

ช้างก็เหมือนมนุษย์ ย่อมมีลักษณะที่มองดูสวยงามหรือไม่สวยงาม

ช้างที่มีลักษณะดี ต้องมีรูปร่างใหญ่โต แข็งแรง ศีรษะโต แก้มเต็ม หน้าผากกว้าง มีดวงตาแจ่มใส มีขาแข็งแรง เต็มไปด้วยกล้ามเนื้อ ลักษณะของหลังสูงตรงกลางเล็กน้อยลาดไปทางหางอย่างสม่ำเสมอลักษณะของหลังเช่นนี้ เรียกว่า "แปก้านกล้วย" ถือกันว่าเป็นลักษณะของช้างดีที่สุด เวลายืนศีรษะจะเชิดขึ้นมองดูสง่า ถ้าเป็นช้างงาต้องมีงาใหญ่แข็งแรง และยื่นขนานคู่กันออกมา ไม่บิดหรือถ่างห่างจากกันมากเกินไปลักษณะของชายใบหูควรเรียบไม่ฉีกขาด

การสังเกตดูช้างว่ามีสุขภาพดีหรือไม่ มีข้อสังเกตอย่างง่าย ๆ คือ ช้างนั้นจะยืนแกว่งงวงและพับหูไปมาอยู่เสมอ และเดินหาหญ้าหรืออาหารอื่นกินอยู่ตลอดเวลา ที่เล็บเท้าต้องมีเหงื่อซึมออกมาจากโคนเล็บ ซึ่งมองเห็นได้ง่ายจากรอยเปียกของฝุ่นที่เกาะเท้าช้าง ทั้งนี้เนื่องจากช้างไม่มีต่อมเหงื่อที่ผิวหนังเหมือนมนุษย์เรา ฉะนั้น มันจึงใช้โคนเล็บเป็นที่ระบายเหงื่อ หรือระบายความร้อนออกจากร่างกาย เช่นเดียวกับสุนัขที่ใช้วิธีระบายเหงื่อหรือความร้อน โดยวิธีแลบลิ้นหรือหอบอย่างที่เราเห็นกันอยู่เสมอ ๆ

การสังเกตดูอายุช้าง อาจทำได้โดยวิธีง่าย ๆ คือ สังเกตจากขอบหู ถ้าขอบหูด้านบนม้วนกลมประมาณ ๑ นิ้วฟุต แสดงว่าช้างนั้นมีอายุประมาณ ๒๕ ปี ถ้าขอบหูใหญ่ขึ้นและปลายขอบไม่ม้วนกลมแสดงว่าช้างอายุมาก สำหรับปลายใบหูส่วนที่อ่อนห้อยลงมานั้น อาจใช้เป็นเครื่องสังเกตได้ คือ ช้างมีอายุมาก มักมีปลายใบหูฉีกขาดมากด้วย ช้างที่มีแก้มตอบหรือมีหนังเหี่ยว แสดงว่าช้างนั้นมีอายุมากแล้ว ผู้ที่จะซื้อช้างไว้ใช้งาน นอกจากจะพิจารณาลักษณะดังกล่าวแล้ว ยังต้องดูว่าช้างที่จะซื้อนั้นมีลักษณะ "ต้องเสนียด" หรือไม่

เสนียดของช้าง หมายถึงลักษณะ หรือรูปร่าง ตลอดจนอาการกิริยาของช้างที่แสดงออกมา ซึ่งเชื่อกันว่า จะเป็นผลร้ายสะท้อนไปถึงผู้เป็นเจ้าของ เช่น ช้างที่ต้องเสนียดอาจทำให้เจ้าของต้องประสบแต่ความขาดทุนหรือเจ็บไข้ไม่สบายอยู่เสมอ ๆ เสนียดต่าง ๆ ของช้างเท่าที่ยอมรับกัน คือ ช้างที่มักแสดงอาการชูงวงขึ้นสูงแล้วเอางวงยัดเข้าปากเป็นประจำ เรียกกันว่า "กินนมฟ้า" หรือช้างที่ยืนโยกตัวถอยหน้าถอยหลังแล้วยกหัวขึ้นลงเสมอและในเวลาเดียวกันก็แกว่งขาหลังไปด้วย เรียกกันว่า"หัวตำข้าว" นอกจากนั้น ยังมีเสนียดอีกหลายอย่างซึ่งมีความเชื่อถือผิดแผกแตกต่างกันไปตามท้องถิ่นต่าง ๆ บางถิ่นถือว่าช้างหางยาวจนปัดดินไม่ดี หางสั้นเกินไปจนเลยข้อกลางขาหลังไม่ดีหรือหางงอเป็นข้อไม่ดี


สารานุกรมไทยสำหรับเยาวชนฯ เล่มที่ 3